Ik heb zelf met deze samenvatting een 9 gehaald! In deze samenvatting wordt alles behandeld wat in de cursuswijzer stond. In de samenvatting staan wetten, voorbeelden en veel begrippen uitgelegd! Ik hoop dat jullie er wat aan hebben :))
H1 Introductie
1.1 Plaatsbepaling
1.2 Overzicht van te behandelen stof
1.3 Leerdoel
1.4 Wat is recht?
Waar veel mensen samenleven ontstaan daarom ontegenzeggelijke conflicten. Vaak komen
partijen onderling wel tot de oplossing van dat conflict. Als dat niet lukt dan is het aan de
rechter om een (onafhankelijk) oordeel te vellen. Een oordeel dat gebaseerd moet zijn op
vooraf afgesproken regels: het recht
Het recht
= het stelsel van (geschreven en ongeschreven) regels waaraan onze samenleving ordenen
en deze structuur geven.
→ Daarmee is het recht veel breder dan alleen de geschreven wetten die in de
wettenbundel staan. Ook gewoonterecht, redelijkheid en billijkheid en ongeschreven wetten
recht leveren regels op bij: omgangsregels
1.5 Rechtsbronnen
Recht vloeit uit veel meer bronnen voort dan alleen de geschreven weten. Deze
rechtsbronnen zijn:
1. Wetten
2. Verdragen
3. Jurisprudentie (rechtspraak)
4. Gewoonten (ongeschreven recht)
5. Rechtsleer/doctrine
1.6 Wetten
1.6.1 Oorsprong van wetten
Wetten
= alle regels die door een daartoe bevoegd orgaan (vaak overheid) zijn voorgeschreven. Het
gaat dus om voorgeschreven recht, ook wel geschreven recht (de regels kan je letterlijk
ergens op papier vinden).
Nederlandse wetten worden gemaakt door de centrale overheid of de decentrale overheden
zoals provincies en gemeenten (nationale regels). Ook andere instanties kunnen regels
opstellen zolang zij die bevoegdheid hebben.
Voorrangsregels regelgeving
- De hogere regel gaat voor de lagere regel
- De bijzondere regel gaat voor de algemene regel
- De jongste regel gaat voor de oudere regel
1.6 Wetten in formeel en materiële zin
Een wet in formele zin:
= is vastgesteld door de regering en de Staten-Generaal. Deze wetten zijn vaak te
herkennen doordat het ‘wet’ in de titel voorkomend (bijv: Wetboek van Strafrecht).
1
,Een wet in materiële zin:
= is een regel die voor iedereen geldt. Deze wet bevat daarmee algemeen verbindende
voorschriften.
1.6.3 Formeel en materieel recht
Formeel recht
= de rechtsregels die de van procederen bevatten (procesrecht)
Bijv; hoe iemand gelijk kan halen bij de rechter.
Materieel recht
= het recht wat inhoudelijk beschrijft wat wel en niet is toegestaan
In het Burgerlijk wetboek staan regels van materieel recht zoals de vereisten waaraan
voldaan moet worden voordat een overeenkomst tot stand komt. In het Wetboek van
Burgerlijke Rechtsvorderingen staan regels van formeel recht.
Kort gezegd gaat materieel recht om de vraag wie gelijk heeft en formeel recht over de
vraag hoe diegene dan zijn gelijk kan krijgen.
Formeel en materieel recht
1.Door regering en 2. Algemeen 3. Bevat 4. Gaat over
Staten-Generaal bindend procedures? inhoudt?
gemaakt?
Ja, wet in formele Ja, wet in materiële Ja, formeel recht Ja, materieel recht
zin zin
Nee, geen wet in Nee, geen wet in Nee, geen formeel Nee, geen materieel
formele zin materiële zin recht recht
1.7 Verdragen
Het recht is ook te vinden in verdragen. Door internationalisering van de samenleving maken
landen steeds vaker onderlinge afspraken over bijvoorbeeld het vrije verkeer van goederen,
belastingen en mensenrechten
Verdrag
= een overeenkomst tussen twee of meerdere staten
1.8 Jurisprudentie (rechtspraak)
1.8.1 Jurisprudentie als rechtsbron
Jurisprudentie
= rechtspraak, beslissingen van een rechter of rechtercollege
Jurisprudentie betekent letterlijk rechtspraak. de term is afgeleid van het Latijn irius
prudentia. Dit betekent letterlijk: rechtsgeleerdheid, kennis en ervaring van het recht.
In veel wetten komen enigszins vage termen voor, zoals ‘redelijk’, blijkelijk, ‘binnen een
redelijk termijn’ of ‘zorgvuldig’. De wetgever heeft vaak bewust ervoor gekozen om deze
2
,begrippen vaag te houden zodat de rechter ruimte heeft om van geval tot geval te beslissen
wat voor de situatie passend is.
1.9 Gewoonten
Het is echter ook mogelijk dat in de samenleving ongeschreven regels bestaan die niet door
de overheid zijn voorgeschreven. Het gaat dan om de regels die in de maatschappij breed
gedragen worden en die in de samenleving als normaal, de norm, gezien worden. Omdat
deze regels niet zijn vastgelegd kunnen ze door de tijd heen verdwijnen.
Alhoewel gewoonten dus niet in wetten zijn vastgelegd, kunnen zij wel rechtskracht hebben.
Een rechter hoeft bij de beoordeling van een zaak dus niet alleen te kijken naar wat de wet
voor regels geeft maar kan ook meebewegen wat de dagelijks epraktijk is in de
samenleving.
1.10 Rechtsleer/doctrine
De rechtsleer
= is een rechtsbron die bestaat uit de visies van rechtsgeleerden op de wet en rechterlijke
uitspraken. Deze visies en meningen zijn beschreven in boeken of (wetenschappelijke)
artikelen waarin de auteurs uitleggen wat de wetgever met een bepaalde regel bedoeld, hoe
een bepaalde regel zich tot andere regels verhoudt of hoe een bepaalde regel binnen een
breder juridisch kader past.
Rechtsleer gaat dus kort gezegd over de mening van deskundigen. Hoewel de rechtsleer
geen bindende rechtsbron is, kan het de rechter of burgers wel helpen om te bepalen wat in
een bepaalde situatie recht is.
1.11 Andere onderscheidingen binnen het recht
Dwingend recht Aanvullend recht
Objectief recht Subjectief recht
Privaatrecht Publiekrecht
1.11.1 Dwingend en aanvullend recht
Dwingend recht
= moet men zich houden, men kan er niet door middel van een afspraak van afwijken.
Aanvullend recht
= mag men afwijken, men mag afspreken wat men wilt als het maar niet in strijd is met de
wet. Is er niet afgesproken, dan geldt het aanvullend recht. Het aanvullend recht vult dus
een afspraak aan indien partijen daarin niet zelf hebben voorzien.
1.11.2 Objectief en subjectief recht
Objectief recht
= rechten die ten opzichte van iedereen geldend zijn
Subjectief recht
= rechten die alleen ten opzichte één persoon gelden.
3
, 1.11.3 Privaat- en publiekrecht
1.11.3.1 Onderscheid
Privaatrecht (burgerlijk/civiel recht)
= omvat het geheel van rechtsregels dat de rechtsbetrekkingen tussen personen (natuurlijke
personen en rechtspersonen) regelt.
Het privaatrecht is in hoofdzaak te vinden in het Burgerlijk Wetboek (BW) en het Wetboek
van Burgelijke Rechtsvorderingen (Rv). Het gaat in het privaatrecht dus om de verhouding
tussen burgers en bedrijven onderling.
Publiekrecht
= geeft regels voor de verhouding tussen de burgers en de overheden tussen
overheidsinstanties onderling. Bij het publiekrecht speelt de overheid dus altijd een rol.
Het publiekrecht is niet op één plaats te vinden maar is verspreid over veel verschillende
wetten zoals de Grondwet, Gemeentewet, Omgevingswet, Wet inkomstenbelasting etc.
1.11.3.2 Privaatrecht
Privaatrecht kan onderverdeeld worden in:
1. Personenrecht: 2.Vermogensrecht 3. Burgerlijk procesrecht
personen- en familierecht en goederenrecht en rechtsregels van een
ondernemings- of verbintenissenrecht procedure voor de
rechtspersonen burgerlijke rechter
Het vermogensrecht wordt onderveeld in twee stromingen:
1. Verbintenissenrecht 2. Goederenrecht
dat gaat over de verplichting om iets te dat gaat over de relatie van een
doen of niet te doen (rechts)persoon tot een goed zoals het
eigendomsrecht
Het verbintenissenrecht wordt weer onderscheiden in:
- Overeenkomsten- of contractenrecht
- De verbintenissen uit de wet (onrechtmatige daad en rechtmatige daad)
1.11.3.3 Punbliekrecht
Het publiekrecht kan worden onderverdeeld in het:
1. Staatsrecht (constitutioneel recht)
= heeft hoofdzakelijke betrekking op de instelling, de organisatie en de
bevoegdheden van de (hoogste) staatsorganen en de verhoudingen van deze
organen tot burgers.
Het staatsrecht is in hoofdzaak neergelegd in de Grondwet (Gw) en daarop
gebaseerde wetten, zoals de Gemw, Provw en de WSChw. Het staatsrecht gaat
daarmee vooral over de organisatie van de staat zelf.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Sophie412. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.
