SAMENVATTING VAN BRITTA PETERS
VARIATIE IN HET NEDERLANDS: EENHEID IN VERSCHEIDENHEID
Taalvariatiebeleid in Taalunieverband
Beleidsadvies opgesteld door de Werkgroep Variatiebeleid van de
Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren (april 2003)1
In dit beleidsadvies wordt gesproken over het Nederlands als gesproken en geschreven taal.
Het gaat over variatie binnen de standaardtaal en variatie die tot uitdrukking komt in
dialecten, regiolecten en sociolecten van het Nederlands (gebruikt in België en Nederland).
Het Nederlands in Suriname en het Nederlands op de Nederlandse Antillen en Aruba wordt
buiten dit advies gehouden. Dit omdat Suriname, de Nederlandse Antillen en Aruba in 2003,
het jaar van publicatie, (nog) geen lid van de Taalunie waren. Verder komt het Fries ook niet
aan bod, gezien dit een officieel erkende taal is en daardoor niet in de beleidsbevoegdheid
van de Nederlandse Taal voorkomt.
De Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren heeft de Werkgroep Variatiebeleid in
2002 ingesteld. De opdracht voor deze Werkgroep omsloot het komen tot een advies over
taalvariatiebeleid in het Nederlandse taalgebied en hierbij kijken wat het uitgangspunt zou
kunnen zijn voor toekomstig beleidsmatig handelen door de Taalunie. De Werkgroep
bestond uit professoren uit Nederland én België. Komend advies is het resultaat van de
discussies van die Werkgroep in 2002 en 2003.
Eerst de algemene beschouwingen. Een belangrijke vorm van sociaal gedrag is
communicatie. Van de middelen om tot communicatie te komen, is taal het belangrijkste.
Taal dient als praktisch doel: het regelt de verstaanbaarheid tussen sprekers uit de
taalgemeenschap. Maar taal heeft ook de functie een symbool te zijn van eenheid en
eigenheid in een groep. Een enkel person kan zich door middel van taal identificeren met
een groep. Het Nederlands is een pluriforme taal, ofwel er is politieke, sociale en culturele
variatie. Wat ‘Het Nederlands’ genoemd wordt, is een verzameling van samenhangende
taalvariëteiten. Hieronder verstaat men een verschijningsvorm van een taal met een aantal
eigen kenmerken (bv. dialecten, streektalen, jongerentalen, etc.).
Eén van die variëteiten is gestandaardiseerd, deze noemen wij de standaardtaal,
ofwel het Standaardnederlands. Wat ervoor zorgt dat een taal gestandaardiseerd wordt?
Dat zijn de volgende punten: 1. Het lexicon, de uitspraak en de grammatica ervan is
vastgelegd in woordenboeken; 2. Dit geldt als richtlijn voor het juiste gebruik; 3. De variëteit
wordt gebruikt in alle belangrijke sectoren van het openbare leven (bv. rechtspraak,
onderwijs, media, etc.).
Binnen het Nederlandse-taalgebied is er veel variatie van deze standaardtaal te
vinden. Dit zien we in onder andere dialecten, maar ook vormen die zich tussen dialect en
standaardtaal in bevinden. Dialecten zijn volwaardige taalsystemen, met een eigen
grammatica en eigen lexicon. Zij vormen een belangrijk deel van het culturele erfgoed van de
bevolking in Nederland en in Vlaanderen. Veel traditionele dialecten zijn in de 20 e eeuw
onder druk komen te staan, maar vervullen vandaag de dag nog een belangrijke rol in
1
Werkgroep Variatiebeleid van de Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren. VARIATIE IN HET NEDERLANDS:
EENHEID IN VERSCHEIDENHEID: Taalvariatiebeleid in Taalunieverband. april 2003.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller brittapetersx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.