Portaal. Praktische taaldidactiek voor het onderwijs. Hoofdstuk 5, 6, 7 en 10.
Hoofdstuk 5 – Geletterdheid: lezen
Geletterd zijn: niet alleen de techniek van lezen en schrijven beheersen, maar ook teksten kunnen
kiezen en begrijpen die passen bij de doelen die je hebt.
Het kunnen begrijpen van een tekst is van belang voor:
- Kunnen leren
- Kunnen deelnemen aan de maatschappij
- Kunnen genieten van lezen
Taalvaardigheden: middelen die je in staat stellen om jezelf te uiten (expressieve functie), om met
andere mensen te communiceren (communicatieve functie) en om greep te krijgen op de wereld om
je heen (conceptualiserende functie).
- Receptieve vaardigheid
o Lezen
o Luisteren
- Productieve vaardigheid
o Spreken
o Schrijven
Verschillen tussen lezen/schrijven en luisteren/spreken:
- Bij lezen en schrijven is de 'gesprekspartner' afwezig
- Het taalgebruik in geschreven teksten is formeler.
Kenmerken van een goede lezer:
- Hij heeft een leesdoel
- Hij maakt gebruik van aanwijzingen rondom de tekst (illustraties, tekstdrager, vormgeving,
auteur).
- Hij roept eerder verworven kennis op
- Hij kiest voor een bepaalde leesmanier
- Hij maakt al lezend steeds gebruik van zijn kennis van de taal
- Hij gaat tijdens het lezen na of hij de tekst nog steeds begrijpt (monitoren)
- Hij bepaalt na het lezen of zijn leesdoel bereikt is
Er zijn twee soorten kennis:
- Kennis van de taal
o Orthografische kennis en fonologische kennis
▪ Letterkennis – manier van letterverklanking.
▪ Letterkennis omzetten; woord kunnen lezen
o Morfologische kennis
▪ Opbouw van woorden (vervoegingen, verbuigingen, samenstellingen,
afleidingen)
▪ Bevordert het vermogen om de betekenis van een onbekend woord af te
leiden.
o Semantische kennis
, ▪ Weten dat woorden verwijzen naar iets uit de werkelijkheid maar
bijvoorbeeld ook alleen naar de grammaticale betekenis (omdat)
o Syntactische kennis
▪ Grammaticale of syntactische kennis
▪ Volgorde van woorddelen en relatie tussen de woorden
o Tekstuele kennis en pragmatische kennis
▪ Welke tekstsoorten met bijbehorende functie
▪ Tekstsoorten herkennen (opbouw/vormgeving)
▪ Tekstkeuze maken bij leesdoel
- Kennis van de wereld
o Het soort kennis dat je nodig hebt om zinnen te kunnen interpreteren. Een lezer
gebruikt zijn voorkennis bij het lezen van een zin/tekst.
Technisch lezen wordt op verschillende manieren vormgegeven (groep 4)
- Aan de hand van een methode, waarbij leerlingen losse woorden en zinnen en korte teksten
hardop lezen
- Via tutorlezen, waarbij minder vaardige lezers onder begeleiding van vaardigere lezers
hardop een tekst verklanken
- Via stillezen van speciaal op niveau geschreven teksten
Kritisch met teksten omgaan:
- Inhoud van teksten centraal stellen
- Verband zoeken tussen inhoud van teksten en het leven
- Een vergelijking maken met andere teksten over hetzelfde onderwerp
Tussendoelen gericht op lezen (groep 1 t/m 3):
- Oriëntatie
- Verhaalbegrip
- Relatie tussen gesproken en geschreven taal
- Functies van geschreven taal
- Taalbewustzijn
- Alfabetisch principe
- Functioneel lezen en schrijven
- Technisch lezen en schrijven
- Begrijpend lezen en schrijven
Tussendoelen gericht op lezen (groep 4 t/m 8; onderverdeling midden- en bovenbouw)
- Lees- en schrijfmotivatie
- Technisch lezen (woordherkenning en voorlezen)
- Spelling en interpunctie
- Begrijpend lezen (teksten, leesdoelen, leesmanieren, leesstrategieën)
- Strategisch schrijven
- Informatieverwerking
- Leeswoordenschat
- Reflectie op geschreven taal
Wet referentieniveaus taal: hierin is beschreven wat leerlingen op verschillende momenten in hun
schoolloopbaan moeten kennen en kunnen op het gebied van taal/lezen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller desi_hendriks. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.32. You're not tied to anything after your purchase.