Summary
Feniks geschiedenis - samenvatting h7 en h8 vwo 5
- Course
- Level
Complete samenvatting Feniks geschiedenis hoofdstuk 7 hoofdstuk 8 kenmerkende aspecten, leerjaar 5 vwo
[Show more]
1 review
By: JArbouw • 9 months ago
Seller
Follow
renskejasmijn06
Reviews received
Content preview
H7 Tijd van pruiken en revoluties7.1 De eeuw van de Verlichting
De rede:
-wetenschappelijke revolutie (17e eeuw): veel nieuwe kennis over de natuur en de wereld
doormiddel van systematisch onderzoek, waarneming en ratio —> deze werkwijze inspireerde
veel verlichte losofen en politiek denkers
-rationeel optimisme: de overtuiging dat door het gebruik van ratio een betere maatschappij kon
worden ontwikkeld
-de verlichte ideeën gaven kritiek op alle mysterieuze volksgebruiken die eerst gevolgd werden
door bijvoorbeeld het absolutisme, er ontstond een con ict met de kerk
-verlichte losofen gingen ervan uit dat rechten voor alle mensen gelden, net zoals natuurwetten
voor alle natuur geldt —> ontstaan natuurlijke rechten
Afspraken tussen volk en bestuur:
-veel verlichte losofen keurden het droit divin af (absolute macht voor de koning), was niet
gebaseerd op de ratio
-sociaal contract: het volk moet uit haar midden bestuurders kiezen, die de belangen van het
volk moesten behartigen en zich aan het volk moesten verantwoorden (Hobbes, Locke,
Rousseau)
-trias politica: scheiding van uitvoerende, wetgevende en rechtsprekende macht, waardoor kans
op machtsmisbruik veel kleiner werd (Montesquieu)
-Voltaire: volk is te dom om te regeren, dit moet juist door een kleine groep gebeuren
Verlichte vorsten:
-ancien régime: meeste koningen houden vast aan het absolutisme, verlichte ideeën negeren
-Frederik de Grote van Pruisen: luisterde wel naar verlichten ideeën, stelde een sociaal contract
op met het volk, maar het volk kon hem nooit afzetten, ook had het volk geen inspraak maar
handelde hij wel naar het welzijn van het volk (geloofsvrijheid, beter onderwijs, etc) —> dit werd
verlicht absolutisme genoemd
-Catharina de Grote van Rusland: vond verlichte ideeën interessant, en liet grondwet schrijven
voor Rusland—> adel was hier niet blij mee (vonden zichzelf niet gelijk aan armere burgers), dus
verdween de grondwet weer
De Encyclopédie:
-door een team van 200 deskundigen werd er een grote, 28-delige, samenvatting gemaakt van
toenmalige beschikbare kennis en ideeën, genaamd encyclopédie
-onder leiding van Franse losofen Denis Diderot en Jean d’Alembert
-bevatte veel kritiek op adel en geestelijkheid, zij vroegen op verbod, maar hierdoor stegen
verkoopcijfers alleen maar
-ook werd er veel kennis via kranten verspreid (druktechniek werd beter), analfabetisme nam af
7.2 Slavernij in de koloniën
De suikerplantages van Suriname:
-Engeland wilde halverwege 17e eeuw plantagekoloniën opzetten in Amerika, net zoals Spanje
en Portugal
-de Engelsen deden dit in Suriname, de inheemse bewoners waren niet geschikt voor het werk op
de plantages, dus werd er gebruik gemaakt van Afrikanen die als slaven naar Amerika werden
gehaald met de trans-Atlantische slavenhandel
-1667: Suriname werd veroverd door een Zeeuwse kapitein, dus was het nu in handen van
Hollandse en Zeeuwse kolonisten, zij kozen een gouverneur voor het dagelijks bestuur
-Staten-Generaal zorgde voor soldaten die de belangen van de plantagehouders beschermden
(opstanden van slaven voorkomen etc)
-er ontstond in Suriname een complexe samenleving van kolonisten, slaven, vrije zwarten
(vrijgelaten slaven en hun kinderen) en mulatten (mensen met gemixte afkomst)
-ook vrije zwarten en mulatten konden slaven kopen
fi fifi fi fl
, Boni en John Stedman:
-Boni was een prominent guur in de Surinaamse slavengeschiedenis
-zijn vader was Nederlands en zijn moeder een slavin, die was verstoten nadat ze zwanger was
geraakt en zich aansloot bij een groep marrons
-marron: gevluchte slaaf die met regelmaat vanuit het oerwoud plantages aanvielen om slaven te
bevrijden
-Boni werd leider van een groep marrons
-de Staten-Generaal stuurde extra soldaten naar Suriname om deze aanvallen te stoppen
-John Stedman was zo’n soldaat, hij beschreef zijn tijd daar en vulde zijn verhalen aan met
afbeeldingen (sommige ook van gruwelijke mishandelingen)
-een Britse uitgever wilde zijn verhalen uitbrengen, maar het werd wel bewerkt en veel gruwelijke
afbeeldingen werden weggelaten
Anti-slavernij in beweging:
-abolitionisme: beweging waarvan de aanhangers streden voor afscha ng van de slavernij,
ontstaan vanuit verlichte ideeën over gelijkheid en rechtvaardigheid
-Olaudah Equiano: een belangrijke woordvoerder voor abolitionisten in Groot-Brittannië, hij was
als kind ontvoerd uit Afrika, werd slaaf in Amerika, maar leerde Engels en wist zichzelf vrij te
kopen en te vestigen als koopman
-hij schreef een boek in 1789 over zijn leven en hij deed hierin beroep op de christelijke normen en
waarden, vooral ten opzichte van de slavenhandel
-1833: Groot-Brittannië schaft als eerste slavenhandel af, en compenseert slavenhouders met het
nancieel verlies, NL volgt 30 jaar later
7.3 Verlichte ideeën in Nederland
Verlichte invloeden in de Republiek:
-door de verlichte ideeën werden steeds meer mensen ontevreden over het bestuur in de
Republiek—> belangrijke bestuursfuncties waren in handen van klein groepje regentenfamilies en
stadhouder Willem V ging zich steeds meer als een koning gedragen
-ook ging het economisch en militair erg slecht, veel mensen vonden dat dit de schuld van de
regenten en de stadhouder was
-patriotten: mensen voor wie vaderlandsliefde leidend is in hun denken en handelen, burgers die
tegen het politieke systeem waren
Patriotten tegen Oranje:
-patriotten kregen veel aanhangers, maar ook Willem V kreeg er veel (Oranjegezinden), ze
bestreden elkaar fel in allerlei drukwerken
-de gemoederen liepen vooral hoog op toen de patriotten zich organiseerde in gewapende
vrijkorpsen (een uit vrijwilligers bestaande militie)
-de patriotten wilde nieuwe verkiezingen zodat er nieuwe bestuurders zouden komen
-Willem V vluchtte vanuit Den Haag (vooral patriotten) naar Nijmegen (vooral Oranjegezinden)
-Wilhelmina volgde, maar tijdens haar koetsrit namen de patriotten haar gevangen, dit was een
grote slag voor hen
-toch was deze gevangennamen niet slim, want de broer van Wilhelmina was de koning van
Pruisen, en dus werden de patriotten uit de steden verjaagd door het sterke leger van de Pruisen
Franse hulp voor de patriotten:
-1789: in de Republiek was de rust teruggekeerd, maar in Frankrijk ontstond een revolutie
-Franse revolutie: de vertegenwoordigers van de derde stand in de Staten-Generaal, hadden dit
verlaten en riepen zich tot een parlement uit, privileges voor adel en geestelijkheid werden
afgeschaft, er kwam een grondwet, in 1792 werd de koning onthoofd
-de Franse revolutionairen wilde deze democratische revolutie ook in het buitenland
-de patriotten sloten zich aan bij Franse revolutionairen die naar de Republiek trokken, Willem V
vluchtte met zijn gezin naar Engeland
-de patriotten namen een voorbeeld aan de Bataven, dus de nieuwe naam was ‘de Bataafse
republiek”
-patriotten hadden o cieel de macht, maar Fransen eigenlijk achter de schermen (geld betalen
voor vrijlating en 25.000 Franse soldaten in de republiek)
fi
ffi fi ffi
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller renskejasmijn06. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.53. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
73918 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now