Dit document bevat samenvattingen van de verplichte literatuur (vertaald naar het Nederlands) en de stof die is behandeld tijdens de hoorcolleges en werkgroepen.
Literatuur samenvatting: Mensenrechten en veiligheid
Week 1 – Veiligheid en grondrechten, beperkingsmogelijkheden
en terrorismebestrijding
Literatuur
ROB, Veiligheid en vertrouwen – Veiligheid nader beschouwd
In dit artikel geeft de auteur een nadere definiëring van het begrip veiligheid vanuit verschillende
invalshoeken, zoals: fysieke en sociale veiligheid, objectieve en subjectieve veiligheid en de
aanvaardbaarheid van onveiligheid.
2.1 Er is zoveel veiligheid
Een definitie van veiligheid is de bescherming tegen gevaar. Het concept veiligheid kan echter op
verschillende manieren worden uitgelegd en verschillende redenen hebben.
Klassieke redenen
Vrij van zorgen in vrede en veiligheid, bescherming van leven en eigendom tegen criminaliteit en geweld,
bescherming van staat of land tegen krachten van buitenaf, de organisatie van rampenbestrijding of het
nemen van maatregelen ter voorkoming van rampspoed.
Moderne redenen
Terrorismebestrijding, huiselijk geweld, gevaren van elektronisch geldverkeer, voedselveiligheid of het
beteugelen van onzekerheden als gevolg van voortschrijdende nanotechnologie.
2.1.1 Fysieke en sociale veiligheid
De fysieke veiligheid komt in het geding als de volksgezondheid in gevaar is (bijv. door een epidemie,
dijkdoorbraak of een ongeluk in een chemische fabriek). Het kan worden omschreven als veiligheid die
afhankelijk is van fysieke factoren die aanleiding kunnen geven tot het ontstaan van branden, ongevallen
en rampen. Fysieke veiligheid heeft een vertrouwenscomponent → vertrouwen dat regels en handhaving
zodanig is dat er geen of weinig ongelukken gebeuren.
Bij sociale veiligheid gaat het om menselijk handelen. Een definitie van sociale veiligheid is de
bescherming of het zich beschermd voelen tegen gevaar dat veroorzaakt wordt door of dreigt van de kant
van menselijk handelen in de openbare ruimte. Het gaat dus om de kans om slachtoffer te worden van
incidenten in de openbare ruimte: openbare weg, openbaar vervoer of openbare gebouwen.
2.1.2 Objectieve en subjectieve veiligheid
Objectieve veiligheid gaat over veiligheid die objectief vaststelbaar is, bijv. aan de hand va het aantal
geregistreerde inbreuken op de veiligheid of het aantal gemeten incidenten. Het gaat hier dus om cijfers.
Bij subjectieve veiligheid gaat het over gevoel, bijv. de angst om slachtoffer te worden van misdrijven en
criminaliteit.
Veiligheid en gevoel
Gevoelens van onveiligheid worden door verschillende factoren bepaalt. Slachtofferschap zegt is over
onveiligheid. Slachtofferschap en angst liggen dicht bij elkaar. Burgers hoeven geen ervaring te hebben
met criminaliteit om er bang voor te zijn en onveiligheidgevoelens komen lang niet altijd voort uit
negatieve ervaringen die mensen zelf met criminaliteit hebben. Mensen die zich weleens onveilig voelen,
hebben een negatiever beeld over de ontwikkeling van de criminaliteit en de normen en waarden in
Nederland. Ook hebben zij minder vertrouwen in de overheid en rechter.
, Het gevoel van onveiligheid wordt mede bepaald door incidenten die breed worden uitgemeten in de
media. Zodra een incident plaatsvindt, wordt door publiek en politici op hoge toon geëist dat regels
worden aangescherpt en maatregelen worden genomen. De politieke controle wordt afhankelijk van de
media.
Veiligheidskloof tussen objectieve en subjectieve veiligheid → de kloof kan afhangen van tijd, plaats,
leeftijd (als je jonger bent ben je minder ban dan wanneer je ouder bent) of beleid
2.1.3 De aanvaardbaarheid van (on)veiligheid
Geplaats in een maatschappelijke context gaan veiligheid en onveiligheid over zekerheden en risico’s. De
aanvaardbaarheid van (on)veiligheid gaat over de waarde die de samenleving hecht aan de bescherming
die de overheid moet bieden tegen gevaren die een bedreigen vormen voor het leven, gezondheid en
welzijn van mens, het milieu of materiële belangen.
In de klassieke rolverdeling bij veiligheid biedt de overheid bescherming aan haar burgers tegen externe
gevaren. In de moderne maatschappij is die rol veranderd. Overheidsbescherming is niet langer
vanzelfsprekend. Terrorisme, klimaatveranderingen, maar ook een financiële crisis dragen gevolgen in
zich die ongekend zijn.
2.2 “Een wat verwarde samenleving, op zoek naar veiligheid”
Criminaliteit wordt door burgers als het belangrijkste maatschappelijke probleem beschouwd.
Veiligheidsgevoelens zijn in verschillende contexten van cultuur en sociaal te plaatsen.
Risicosamenleving
Zijn samenlevingen die worden geconfronteerd met de uitdagingen als gevolg van de zelf gecreëerde
mogelijkheid om alles op aarde te vernietigen → bijv. door technologische ontwikkelingen, waardoor
risico’s niet meer beheerst kunnen worden. In de risicosamenleving is de mens niet langer
geconditioneerd naar het principe ‘ik heb honger’, maar vertoont het ten aanzien van veiligheid het
gedrag van ‘ik ben bang’. De overheid kan op haar beurt de risico’s van de moderne samenleving niet
allemaal zelf dragen.
Vloeibare samenleving
Oude zekerheden verdwijnen zonder dat er nieuwe voor in de plaats komen. De solide moderniteit was
een tijdperk van wederzijdse betrokkenheid, terwijl de vloeibare samenleving eerder leidt tot
onthechting, ontwijking, vluchtgedrag en een hopeloze jacht op identiteit. De centrale emotionele
toestand in een vloeibare samenleving is die van onzekerheid.
Emotiesamenlevingen
Kijken naar emoties in de maatschappij. De percepties en belevingen van de samenleving zijn belangrijk.
Als mensen bijv. denken dat het openbaar vervoer onveilig is, zullen zij daarnaar handelen en het
openbaar vervoer bij voorkeur mijden of als mensen denken dat de politie toch niet snel komt als zij
bellen, dan zullen er veel minder mensen 112 bellen dan eigenlijk gewenst is.
Non-sociale samenleving
De sociale onveiligheid wordt veroorzaakt door de relatief hoge criminaliteit. Vervolgens wordt het echter
ook in de hand gewerkt door uiteenlopende maatschappelijke ontwikkelingen. Mensen kunnen zich
onbehaaglijk voelen door een gebrek aan sociale cohesie in de woonbuurt, overlast en verloedering. Ook
vergrijzing en het multiculturele karakter van bepaalde wijken zijn van invloed.
Multiculturele samenleving
De multiculturele samenleving is de laatste decennia ongelooflijk vaak onderwerp geweest van onderzoek
en politiek debat. Terwijl de criminaliteit als geheel al enkele jaren licht daalt, stijgt de criminaliteit van
jongeren uit immigrantenmilieus. De leeftijd waarop ze in aanraking komen met politie en justitie ligt
lager dan vroeger, de ernst van de misdrijven neemt toe en neemt ook toe met de leeftijd. Ook is het deel
met psychische problemen groter en de recidivekans hoger. Een verklaring daarvoor kan worden
gevonden in het conflict tussen de gedragsnormen van de ‘oude’ cultuur waar de jongeren vandaan
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MikeR24. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.01. You're not tied to anything after your purchase.