Publieke Managers en Leiderschap
Leerdoelen:
- Op het einde van dit opleidingsonderdeel kunnen de studenten verscheidene basisbegrippen,
methoden en instrumenten m.b.t. tot (publiek) leiderschap benoemen en begrijpen ze de
samenhang;
- Op het einde van dit opleidingsonderdeel kunnen studenten hun opgedane basiskennis gebruiken
om de verschillende theorieën over leiderschap te herkennen, te begrijpen, uiteen te zetten en met
elkaar te vergelijken;
Op het einde van dit opleidingsonderdeel kunnen studenten beredeneren welke consequenties een
publieke context heeft voor het geven van leiding;
- Op het einde van dit opleidingsonderdeel kunnen studenten analyseren of een publiek leider
beschikt over de vereiste competenties om effectief te opereren in een publieke context.
Tentamen test de leerdoelen en dan vooral:
(1) de kennis van begrippen, concepten en theorieën;
(2) het inzicht van de student om de vertaalslag van begrippen, concepten en theorieën naar de
publieke context te maken en
(3) de kritische reflectie en het vermogen om koppelingen over de verschillende cursusonderdelen
heen te maken.
Belangrijk om uit t boek te halen waarom het relevant is voor publieke sector
Tentamen: meerkeuze en open vragen
Bij tentamenvragen wordt altijd naam artikel en auteur gebruikt.
,College 1 – Hoofdstuk 1&2 (boek Leaderschip in Public organizations/ 3 e editie)
Hoe definiëren we leiderschap?
Rainey: By leadership, most people mean the capacity of someone to direct and energize people to
achieve goals. (Rainey, 1979 p. 315)
Gary Yukl (2006) defines leadership as “the process of influencing others to understand and agree
about what needs to be done and how to do it, and the process of facilitating individual and
collective efforts to accomplish shared objectives”
Leiderschap volgens:
Rainey = het gaat om iemand die mensen dirigeert en energie geeft. gaat om
direct (richting geven), energize (hoe motiveer je mensen om het gewenste te
doen) en to achieve goals (wat zijn je doelen).
Gary Yukl = Anderen te overtuigen waarom je iets doet en hoe je het moet doen. En ervoor zorgen
dat je dat je mensen faciliteert dat ze doen wat de moeten doen.
Wart = het gaat om resultaten en om volgelingen en het doel om een bepaalde dienst te verlenen.
TABEL BELANGRIJK!
Het geeft aan dat een leider een schaap met 5 poten is. Als je naar een leider kijkt moet een hij over
verschillende competenties beschikken op verschillende terreinen. Aan de ene kant moet hij zorgen
dat er taken worden uitgevoerd en anderzijds gaat het om leiding geven aan mensen (ontwikkelen,
motiveren etc.). Daarnaast heb je te maken met de organisatie. Het gaat om de omgeving scannen,
besluiten nemen, wat moeten we doen om onszelf aan te passen etc.
Het onderscheid task, people en organisation is belangrijk (maar ook change function).
Het cruciale verschil tussen een leider en een manager is dat er bij een leider vaak een change
dimensie zit. Bij een manager heb je meer het idee ‘hij past op de winkel’. Een manager focust op
‘dingen’ en een leider focust op ‘mensen’.
Definitie Leiderschapsstijl:
- Gaat om analyseniveau
- Laagste niveau is ‘analyse van taken’ Daaropvolgende niveau is niveau van ‘behavior, traits and
skills’
- En daarop volgt ‘leiderschapsstijl’
,“A style is a moderate-sized cluster of leader behaviors used to describe or prescribe actual or ideal
leader patterns”
’t Hart en Tummers zeggen over leiders vs managers
- Beiden een essentiële functie vervullen
- Verschil zit in ambitie en focus
- Management is meer operationeel ‘continues to work well in its current form’
- Leadership gaat meer over ‘coping with change’
Wart geeft aan dat hij beide termen gebruikt om leiders ook vaak managen!
Leiderschap (Wart)
Leiderschap kan je niet los zien van volgers en overigens ook niet van ‘de aard van het werk’.
’t Hart (boek) Leiderschap
- Politiek leiderschap = de baas van een politieke partij, bv Rutte
- Administratief leiderschap = b.v. de burgemeester omdat hij leiding geeft in een publieke
organisatie
- Maatschappelijk leiderschap (civic) = Leiderschap in een sociale beweging b.v. kick out zwarte piet
Van Wart en ‘t Hart
De focus Van Wart ligt op ‘organizational’ leaders (focus op employees als followers)
De focus bij ’t Hart ligt op meer op politieke leiders (nadruk op burgers/kiezers als followers)
Type leider en type volger hebben allebei andere competenties. Er bestaat niet één set die geschikt is
om een leider te zijn. B.v. Willem Engel heeft andere volgers dan Huge de Jonge. Het begrip
contingentie is cruciaal om leiderschap te begrijpen.
Leiderschap volgens van Wart: leiderschap in de publieke contex > 1. Het bereiken van resultaat. 2.
Je volgelingen motiveren en ondersteunen, volgelingen ontwikkelen en meenemen. 3. Scannen van
je omgeving en welke problemen komen voor en wat moeten we doen om ons aan te passen, relatie
organisatie en omgeving. 4. In de publieke context komt er ook een dienstbaarheid functie kijken, je
doet het voor de burger.
Leiderschap volgend van ‘t Hart: public leadership is a process of influencing people to think or act
differently concerning public issues from what they would have otherwise done > kritiek hierop: als
mensen doorgaan met wat zij initieel wilde, en dit ook het gewenste gedrag is, ben je dan geen
goede leider?
Contigentie (belangrijk begrip)
, In de klassieke bedrijfskundige literatuur worden contingenties gezien als omstandigheden die de
effectiviteit van een organisatiestructuur beïnvloeden. De meest bekende contingenties zijn de
omgeving, de technologie en de strategie. In de kern stelt de contingentietheorie dat, om effectief te
kunnen zijn, de organisatiestructuur moet passen bij de contingenties; de zogenaamde fit tussen
structuur en contingentie. Contigentietheorie (het hangt er vanaf)
McGregor: X en Y theory
Aannames van managers over medewerkers worden zelf vervullende voorspellingen. Een zelf
vervullende voorspelling is een voorspelling die door erin te geloven waarheid wordt. Veel managers
hebben theorie X in hun hoofd: medewerkers zijn lui, passief, hebben weinig ambitie en bieden
weerstand tegen verandering. Hierom wordt vaak dwang toegepast. Als je medewerkers zo
behandelt, dan gaan ze zich ook zo gedragen. Zonder die vorm van managen zou dit gedrag er niet
persé zijn geweest. Een correcter mensbeeld is theorie Y: medewerkers werken graag, hebben
ambitie en zijn geïnteresseerd in vernieuwing. op deze manier wordt het potentieel van
medewerkers volledig gebruikt. Leidt tot betere resultaten en meer tevredenheid onder
werknemers.
Van Wart Leiderschapsstijlen
- Laissez-fair style: Laat maar waaien stijl. Ik hoor het wel als het mis
is gegaan.
- Directive style: Heel kort zit en direct bent b.v. hou nu op met
typen!
- Supportive style: Je ondersteunt en probeert mensen te helpen.
- Participative style: Het participeren in een organisatie
- Delegative style: Wil je dit oppakken en laat maar weten als je me
nodig hebt.
- Achievement- oriented style: Standaarden instellen om jezelf te
verbeteren b.v. je persoonlijke record verbeteren you can do it!
- Inspirational style: Mensen daadwerkelijk te motiveren en te
inspireren
- Strategic style
- Collaborative style: Je zet heel erg in op samenwerking
- Combined style: Een combinatie van stijlen
Moderne theorieën gaan in op de vraag welke situatie, je welke stijl moet gebruiken.
Leiderschapstheorie- van Wart
- Great man (voor 1900 maar wel populair)
- Trait (1900-1948): Nadruk op kenmerk van leiders
- Contigency (1948-1980): Nadruk op situationele context
- Transformational (1978- heden): Nadruk op verandering
- Servant (1979- heden): Nadruk op ethiek
- Multifaceted (1990- heden): Integratie en meer nadruk op horizontaal leiderschap
Van Wart geeft een overzicht van leiderschapstheorieën en benaderingen. Theories and approaches
to leadership. Wat maakt een leider effectief? Welke competenties zijn handig en maken je een
goede leider. Leadership action cycle (LAC). Toepassing hiervan in de publieke context.
The Leadership Action Cycle (LAC) - TENTAMENVRAAG
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller DeSamenvattert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.22. You're not tied to anything after your purchase.