6.1 Overzicht van de functie en de structuur van het zenuwstelsel
6.1.1 De anatomische opdeling van het zenuwstelsel
o Anatomisch stelsel 2 grote delen:
- centraal zenuwstelsel:
= dat deel dat zit in de schedel (hersenen en hersenstam) en in
de wervelzuil (ruggenmerg)
Het bestuurt zo goed als alle lichaamsprocessen
- perifeer zenuwstelsel:
= hetgeen dat erbuiten ligt, dat zijn alle zenuwen uit:
de hersenstam (12 paar nervi craniale of hersenzenuwen)
ruggenmerg (31 paar nervi spinale of ruggenmerg
zenuwen)
zenuwel zorgen voor de informatiestroom tussen de periferie en
het centraal zenuwstelsel
Zie en leer afbeelding in het boek p. 153
6.1.2 De drie algemene functies van het zenuwstelsel
o Zenuwstelsel 3 belangrijke functies: sensoriek, entegratie en motoriek
1. zenuwstelsel heeft een miljoen receptoren of sensoren:
voor veranderingen te registreren
zowel binnen als buiten het lichaam
die info wordt via onze zenuwen naar de hersenen en
ruggenmerg gebracht
die banen noemen we afferente of sensorische banen (meestal
blauw aangeduid op een figuur)
2. zenuwstelsel kan info verwekren en interpreteren tijdens de integratie-
fase:
kan een gepast antwoord genereren op de info die het ontvangt
word uitgevoerd door het centraal zenuwstelsel
3. zenuwstelsel zorgt voor dat dit antwoord ook werkelijk wordt uitgevoerd
het stuurt signalen hiervoor naar de effectoren (spieren + klieren)
die banen die info van het centraal zenuwstelsel naar de
effectoren geleiden = efferente of motorische banen
2 soorten motorische banen:
efferente banen die naar de skeletspieren gaan =
somatische motorische banen of de willekeurige
motorische banen
controleren deze met ons bewustzijn
bv: zelf beslissen om je arm of been te bewegen
, efferente banen die naar de gladde spiercellen, naar het
hart en naar de klieren gaan = autonome motorische
banen of onwillekeurige motorische banen
deze prikkels worden onbewust verstuurd en hier
hebben we met onze wil helemaal geen controle
over
autonome banen 2 groepen:
de sympatische banen
de parasympatische banen
Zie en leer kader in het boek p. 154
Zie voorbeeld en leer afbeelding in het boek p. 155
6.2 Zenuwstelsel
o Zenuwcellen of neuronen die zenuwimpulsen geleiden
o Neuroglia of steuncellen kunnen zelf geen zenuwimpulsen doorgeven
o Deze bouwen het zenuwweefsel op
o Onderverdeling:
- witte stof
- grijze stof
o Het zenuwstelsel bevat 86 miljard neuronen en neuroliga
6.2.1 Neuronen
o Neuron of de zenuwcel is de functionele eenheid van het zenuwweefsel
o Neuron bestaat uit:
- 1 cellichaam of soma met een duidelijk zichtbare celkern
bevat de normale celorganellen
cellichaam van een typisch neuron heeft een grote, ronde
celkern
cellichaam draagt ook lichaampjes van Nissl
zijn onderdelen van het endoplasmatisch reticulum die nodig zijn
voor de productie van eiwitten
zijn verantwoordelijk voor de grijze kleur van het cellichaam
- duizende dendrieten
dendrieten zijn vertakkingen die gevoelig zijn voor
fysicochemische stimuli = prikkels
zijn als het ware de ‘voelsprieten’ van het neuron
, die prikkels leiden tot het ontstaan van een actiepotentiaal
- 1 axon
eindigt in meerdere synapsknoppen
axon kan de actiepotentiaal zeer snel geleiden
kan zeer lang zijn en is bedekt met myelineschedes
de gebieden tussen de myelineschedes = knopen van Ranvier
aan het uiteinde van elke vertakking bevindt zich een snapsknop
daar kan het neuron ter hoogte van de synaps zijn signaal
doorgeven aan een volgend neuron
Zie en leer afbeelding in het boek p. 157
o Afhankelijk van de ligging in het zenuwstelsel onderscheiden we 3 groepen:
- afferente of sensorische neuronen
- schakelneuronen
- motorische of efferente neuronen
o Zenuwweefsel wordt daarnaast ook volgens type onderverdeeld in grijze of
witte stof:
- grijze stof
een bundeling van cellichamen en dendrieten
deze groeperingen = kernen of nuclei wanneer ze zich bevinden
in het centraal zenuwstelsel
ganglia wanneer ze zich in het perifeer zenuwstelsel bevinden
- witte stof
besstaat uit axonen liggen vaak samen in wat men banen
noemt
banen = specifiek als bundels axonen die dezelfde oorsprong,
bestemming en functie hebben
Zie afbeelding in het boek p. 158
6.2.2 Neuroglia
o Zijn steuncellen die verschillende functies uitoefenen ter ondersteuning van de
neuronen
o Ze zijn niet prikkelbaar en kunnen dus geen zenuwimpulsen doorgeven
o Worden in het centraal zenuwstelse (CZS) en in het perifeer zenuwstelsel
(PZS) aangetroffen
- astrocyten:
voorzien in de bloed-hersen barrière
- oligodendrocyten:
voorzien de myelineschede in het CZS
meylineschede werkt als een isolator: een actiepotentiaal is
immers een elektrisch fenomeen versenlt de geleiding
meylineschede is mee verantwoordelijk voor de opbouw van
witte stof in het CZS en de zenuwen in het PZS
openingen tussen de individuele meylinescheden van
verschillende oligodendrocyten = knopen van Ranvier
voorzien in de myelinisatie van uitlopers van neuronen in het
CZS
kunnen meerdere uitlopers voorzien
- cellen van Schwann:
voorzien de myelineschede in het PZS
voorzien slechts een uitloper van een neuron, in het PZS
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fleurraats. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.05. You're not tied to anything after your purchase.