Methodologie van de Sociale wetenschappen is een moeilijk vak, ik ga eerlijk zijn. Ik vond het boek doorspitten en samenvatten nogal een opgave, maar eenmaal je een overzichtelijke samenvatting hebt gaat het studeren eigenlijk veel makkelijker. Dan kan je dat moeilijke boek eigenlijk vervangen door...
Samenvatting
Methodologie van de Sociale wetenschappen
Prof. Henk Roose
,Inhoudsopgave
H1: Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek?.........................................................................................7
1.1 Inleiding...........................................................................................................................................................7
1.2 Enkele voorbeelden.........................................................................................................................................7
1.2.1. Botsende beschavingen..........................................................................................................................8
1.3 De wetenschappelijke aanpak........................................................................................................................9
1.3.1 Wetenschap: een specifieke benadering.................................................................................................9
1.3.2 Alternatieve bronnen van kennis over de werkelijkheid?.......................................................................9
1.4 Wat te verwachten van methodologie?.......................................................................................................10
H2: Bouwstenen en soorten sociaalwetenschappelijk onderzoek..................................................................11
2.1 Inleiding.........................................................................................................................................................11
2.2 Bouwstenen van sociaalwetenschappelijk onderzoek..................................................................................11
2.2.1. Theorie..................................................................................................................................................12
2.2.2. Soorten theorieën.................................................................................................................................13
2.2.3. empirie..................................................................................................................................................13
2.2.4. Inductie en deductie CHECKEN............................................................................................................14
2.2.5. De empirische cyclus van wetenschappelijk onderzoek.......................................................................14
2.3 Evaluatiecriteria voor wetenschappelijke kennis..........................................................................................15
causaliteit........................................................................................................................................................17
2.3.3 Vakmanschap als kwaliteit ( constructivisme).......................................................................................17
2.4 Soorten sociaalwetenschappelijk onderzoek................................................................................................18
2.4.1 Toepassingsgebied: theoriegericht vs. praktijkgericht onderzoek........................................................18
2.4.2 Onderzoeksmethodologie: kwantitatief vs. Kwalitatief onderzoek.......................................................19
H3: Filosofische achtergrond: epistemologische beginselen..........................................................................20
3.1 Inleiding.........................................................................................................................................................20
3.2 De ontwikkeling van de epistemologie van de wetenschappen...................................................................20
3.2.1 Empirische natuurwetenschap: naturalisme en empirisme..................................................................20
3.2.2 David Hume’s scepticisme......................................................................................................................21
3.2.3 Wiener Kreis: logisch-positivisme en verificationisme..........................................................................22
3.2.4 Karl Popper: principe van falsificatie......................................................................................................23
3.2.5 Thomas Kuhns paradigma’s...................................................................................................................24
3.2.6 Imre Lakatos: theorie met meerinhoud.................................................................................................24
3.3 Wat met de sociale wetenschappen?...........................................................................................................25
3.3.1 Onderzoeksobject: naturalisme versus constructivisme.......................................................................25
3.3.2 Naturalisme binnen de sociale wetenschappen....................................................................................26
3.3.3 Constructivisme binnen de sociale wetenschappen..............................................................................27
H4: Ethiek in sociaalwetenschappelijk onderzoek......................................................................................... 30
4.1 Inleiding.........................................................................................................................................................30
4.2 Hoe omgaan met deelnemers aan onderzoek?............................................................................................30
4.2.1 Vermijden schade als basisprincipe.......................................................................................................30
4.2.2 Vrijwillige toestemming of ‘informed consent’.....................................................................................31
4.2.3 Privacy, vertrouwelijkheid, anonimiteit.................................................................................................31
4.3 Professionele standaarden en deontologie?.................................................................................................32
4.4 Samenleving en wetenschap?.......................................................................................................................33
H5: Onderzoek ontwerpen: strategie en doelstellingen................................................................................35
1
, 5.1 Inleiding.........................................................................................................................................................35
5.2 Het onderzoeksplan......................................................................................................................................35
5.3 Probleemformulering of probleemstelling....................................................................................................36
5.3.1 Algemene vraagstelling en onderzoeksdoelstelling: fundamenteel versus praktijkgericht?................36
5.3.2 Literatuurstudie: status quaestionis – stand van zaken.........................................................................37
5.3.3 Vraagstelling en onderzoeksvragen.......................................................................................................38
5.4 Onderzoeksopzet of (onderzoeks)technisch ontwerp...................................................................................39
5.4.1 Plaats en situatie van waarneming: waar?............................................................................................40
5.4.2 Tijdstip en periode van waarneming: wanneer en hoe lang?................................................................41
5.4.3 Onderzoekseenheden en kenmerken: wie?..........................................................................................41
5.4.4 Methode van waarneming: hoe?...........................................................................................................41
5.4.5 Tijdsplanning en financieel overzicht.....................................................................................................42
H6: Kwantitatieve en kwalitatieve meting.................................................................................................... 44
6.1 Inleiding.........................................................................................................................................................44
6.2 Meten: enkele basisbegrippen......................................................................................................................44
6.2.1 Het meetproces......................................................................................................................................44
6.2.2 Soorten concepten.................................................................................................................................45
6.2.3 Meten: kwantitatieve versus kwalitatieve benaderingen.....................................................................46
6.3 Kwantitatief meten.......................................................................................................................................46
6.3.1 uitgangspunt: klassieke testtheorie.......................................................................................................47
6.3.2 Enkele kenmerken van kwantitatieve variabelen..................................................................................47
6.3.3 Schaaltechnieken...................................................................................................................................48
6.3.4 Operationaliseren van relaties tussen variabelen.................................................................................50
6.3.5 Betrouwbaarheid nagaan?.....................................................................................................................52
6.3.6 Meetgeldigheid nagaan?........................................................................................................................52
6.4 Kwalitatieve meting......................................................................................................................................53
6.4.1 Het open karakter van kwalitatieve benaderingen................................................................................53
6.4.2 Enkele illustraties van kwalitatieve benaderingen.................................................................................54
6.4.3 De kwaliteit van kwalitatieve metingen.................................................................................................55
Hoofdstuk 7. Selectie van onderzoekseenheden: steekproeven....................................................................57
7.1 Inleiding.........................................................................................................................................................57
7.1.1 Onderzoekseenheden, populatie en steekproef...................................................................................57
7.1.2 Steekproeven: twee logica’s van selectie..............................................................................................58
7.2 Toevalsteekproeven......................................................................................................................................59
7.2.1 Stappen bij het trekken van toevalsteekproven....................................................................................59
7.2.2 Types toevalsteekproeven.....................................................................................................................60
1) De enkelvoudige toevalsteekproef (EAS).................................................................................................. 60
2) De gestratificeerde steekproef................................................................................................................. 61
3) De clustersteekproef en tweetrapssteekproef.......................................................................................... 63
4) De tweefasensteekproef.......................................................................................................................... 63
7.2.3 Foutbronnen bij steekproeftrekking......................................................................................................64
2) Random walk principe.............................................................................................................................. 67
5) 8.5.1.2 Niet-equivalent ontwerp met vergelijkingsgroep...........................................................................81
6) 8.5.1.3 Afzonderlijke-steekproef ontwerp met voor- en nameting............................................................82
8.5.2 Pre-experimentele ontwerpen...............................................................................................................82
7) 8.5.2.1 Groep met alleen nameting.......................................................................................................... 82
8) 8.5.2.2 Groep met voor-en nameting........................................................................................................ 83
9) 8.5.2.3 Bestaande groepen met alleen nameting......................................................................................83
8.6 Ethische bekommernissen.............................................................................................................................83
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller boonevictoria. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.06. You're not tied to anything after your purchase.
