Bovenstaande document bevat een samenvatting van zowel de cursus, als te kennen artikels als powerpointpresentaties. Zelf behaalde ik een 14/20 met het studeren van deze samenvatting. Bij vragen mag er altijd een mailtje gestuurd worden! Ik help graag.
Veel succes!
1.1 Het alfabetische principe: fonologische structuur als basis voor het
schrift
= fonologische structuur als basis voor schrift
• Taal
o Bestaat uit
▪ Fonemen: betekenisonderscheidend
▪ Allofonen
▪ Grafemen
▪ Opgelet voor
Co-articulatiefenomeen
Detecteren klankverschillen afzondelrijk klanken heel moeilijk
• Fonemen
= de kleinste klankeenheden in de taal die een betekenisonderscheidende functie hebben
• Allofonen
= klankverschillen die niet betekenisonderscheidend zijn
bv: foneem /d/ in ‘die’ klinkt anders dan de /d/ in ‘doe’
• Coarticulatie
= fonemen in een woord die samen worden uitgesproken, versmelten met elkaar
• Elk foneem kan je uitspreken op verschillende manieren: het heeft dus verschillende
allofone variaties
• Elke taal: bepaald aantal fonemen
• Grafeem
= het teken dat staat voor een bepaald foneem
bv: ee voor e
• Een grafeem is niet hetzelfde als een letter
bv: in het woord ‘zijn’ bestaat het grafeem ‘ij’ uit twee letters
• Keerzijde alfabetisch schrift
o Fonemen in gesproken woorden zeer moeilijk te onderscheiden door niet-
geletterden
o Medeklinkers moeilijk te onderscheiden van klinkers door co-articulatiefenomeen
, o Medeklinkers kan je niet afzonderlijk uitspreken
▪ Klanken samenvoegen tot 1 woord
▪ Abstractie maken van klankverschillen tussen afzonderlijke klanken B-A-L en
begrijpen dat de afzonderlijke klanken samen overeenkomen met de
klankvorm BAL
• Leren lezen is
o Inzicht verwerven in de relatie tussen grafemen en fonemen
o Bewust worden van het feit dat woorden bestaan uit abstracte klankeenheden
o Bewust worden van het feit dat woorden ongevoelig worden voor allofone variaties
1.2 Het aanleren van teken-klankkoppeling
1) Fonemische bewustzijn + letterkennis
2) Rol van articulatie
3) Handgeschreven letters
4) Klankeigenschappen
➢ Via multisensorische of crossmodale integratie van informatie
1.2.1 Fonemisch bewustzijn + letterkennis
• TKK: worden pas geïntegreerd tot audiovisuele objecten na aantal jaren leeservaring
• Inzicht in de relatie tussen tekens en klanken zijn nauw verbonden met
o Vaardigheden om klankinformatie te kunnen gebruiken
o Aandacht te schenken aan klankverschillen en klankgelijkenissen in woorden
o Met klanken kunnen spelen in woordspelletjes
o Klankinformatie opslaan in lange- en kortetermijngeheugen
• Nood aan impliciete fonologische verwerking
• Nood aan fonemisch bewustzijn
= doorgedreven manipulatie van klanken, vaardigheid om bewust om te gaan met de
klankstructuur van woorden
• Isoleren/segmenteren/analyseren van klanken uit woord is elementair
• Trainen fonemische bewustzijn moet gekoppeld worden aan orthografie
• Fonemen = abstract en tijdelijk (verdwijnt in spraakstroom)
• Grafemen = zichtbaar, stabiel en onderscheidbaar
• Letterkennis: fonemen in geheugen vasthouden/vergelijken/manipuleren
• Lettertekens: abstractie van in elkaar vloeiende articulatiebewegignen
bv: kinderen ontdekken dat de eerste klank in ‘pan’ gepresenteerd wordt door hetzelfde
, foneem en hetzelfde grafeem als de laatste klank in ‘lip’
• Eerste stap: expliciet opdelen woorddelen in fonemen + letterkennis
1.2.2 De rol van articulatie
• = versterken foneembewustzijn + komen tot geïntegreerde TKK
• Bij ruis en achtergrondlawaai: veel informatie uit articulatie
• Articulatie: zichtbaar en voelbaar
• Articulatie koppelen aan tekens + foneemsegmentatie
• Onderzoek: multisensorische aanpak werkt bij het aanleren en versterken van TKK
1.2.3 Handgeschreven letters
• Multisensorische integratie bij aanleren TKK
• Schrijven: motorische code bij visueel-auditieve TKK
• Onderzoek: schrijven draagt bij tot het activeren van hersengebieden mbt succesvol lezen
• Schrijfpatronen + visuele aspecten van letters
Zintuigelijk-motorische code in geheugen
Sterke kwaliteitsvolle representaties van letters
1.2.4 Klankeigenschappen
• Letters verkennen in alle aspecten van klank en vorm
• Veelzijdig exploreren van TKK
• Ordening: korte/lange klinkers, tweetekenklanken, meertekenklanken
• Maar coarticulatie ‘vervorm’ klanken
• Leren lezen: ongevoelig voor allofonen
TKK op woordniveau
Alle posities en combinatie bekende letters
• Foneembewustzijn ook met perceptuele factoren
• Onsets en rime: geen naturlijke eenheden
o Onset: beginrijm
= de medeklinker of medeklinkercombinatie aan het begin vn een woord
o Rime
= eindrijm
• Fonemen vooraan isoleren = moeilijk
• Perceptueel-fonetische factoren
/w j l r m n/ sterke klinkereigenschappen = moeilijk te onderscheiden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kirstenroosen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.72. You're not tied to anything after your purchase.
