6. Hoofdstuk 5: individualisering en onzekere
vrijheid
5.1 Wat zijn individualiseringsrisico's?
Onze individuele vrijheid was nog nooit zo groot als vandaag, maar toch voelen we ons niet zekerder :
Individualiseringsprocessen zorgden voor een grotere vrijheid en keuzes mogen en moeten maken
Het is een proces van vrijmaking, maar tegelijk op zichzelf teruggeworpen te worden
Dit gaat gepaard met een toename van risico's en groeiende onzekerheid
vandaag gaat het om de overgang van een industriële maatschappij, waarbij individuen met de meest
uiteenlopende globale en persoonlijke risico's moeten leven
Voorbeelden
Broze relaties (waaronder kwetsbare huwelijken)
Kinderen die vaker opgroeien in omgeving waarin broosheid van relaties concreet wordt
Gepropageerde keuzevrijheid
Ongelijke verdeling van sociaal en cultureel kapitaal
Kans op meritocratie
waarin we mensen beoordelen op hun persoonlijk succes en waarbij dat succes aan persoonlijke
verdiensten of ‘merites’ wordt toegeschreven
Grotere tijdelijkheid
Echtscheidingen
Nieuw samengestelde gezinnen
5.2 Wat is individualisering?
Individualisering is niet eenduidig of eenvormig is een oud (moderniserings)proces
Sociologen Weber en Simmel beschreven het proces al begin 20ste eeuw :
Meer autonomie voor individuen t.o.v. de sociale controle van mensen en instituties in de maatschappij
Met andere woorden werden mensen minder afhankelijk voor hun levenskeuzes van de familie of
hun religie, lokale gemeenschap,…
ook van familie werd afstand genomen
Door de toename van levens- en opleidingskansen stellen mensen zich ook vragen naar de zin en de kwaliteit
v/h leven
bestaanszekerheid alleen is niet meer voldoende
Toegepast op het leven
is individualisering de wens van mensen om te kunnen kiezen tot welke groep ze toetreden.
De individualiseringsprocessen vandaag verschillen op 3 punten van vroegere evoluties:
1. ze hebben een massakarakter
niemand kan eraan ontsnappen
media en reclame schilderen de uitbouw van het eigen ik als de hoogste deugd af
, 2. individualisering is sterk verbonden met wat mensen doen als arbeid
zeg me welke job je doet en ik zeg je wie je bent
3. individualisering gaat samen met commercialisering
ik koop dus ik ben, lijkt het motto van de westerse mens in de 21 ste eeuw.
5.3 Wat verstaan we wanneer auteurs stellen dat individuen vandaag hun
eigen biografie moeten schrijven?
We schrijven onze biografie niet meer op het einde van ons leven, maar tijdens het leven, elke dag opnieuw
Keuzevrijheid gaat gepaard met de maatschappelijke dwang om te kiezen
Tegelijk botst de idee van onbegrensde vrijheid in de praktijk op beperkingen,
materieel, maatschappelijk of de vrijheid van andere
De moderne mens moet zelf zijn identiteit opbouwen, met bouwstenen (rollen) die in uiteenlopende
contexten passen, maar die niet altijd in elkaar passen.
Rolmanagement staat centraal.
5.4 Wat bedoelt Harry Kunneman met : “we evolueren van een
theemutscultuur naar een walkman-ego”?
De theemutscultuur :
Traditie staat centraal, normen en waarden.
Men moet aan bepaalde verwachtingen voldoen.
Verantwoording aan familie, gemeenschap
Religieuze druk
Sociale druk enorm groot
Mensen bleven bij mekaar uit noodzaak
Slechts één inkomen
Walkman-ego in 2020 iPhone-ego :
Deze geeft vorm aan identiteit door voortdurend keuzes te maken uit een overweldigend aanbod aan
permanent vernieuwde en uitbreidende consumptiemogelijkheden.
Bedrijven spelen via reclame zeer snel in op de individualiseringstrends
dragen er met het lifestyleconcept duidelijk toe bij.
Geleidelijk raakt onze notie van vrijheid zo ondergesneeuwd tot een erg beperkte invulling ervan,
namelijk vrijheid om te kunnen consumeren.
Lat wordt bij relaties hoger gelegd, verwachtingspatroon ligt hoger
Toenemend aantal scheidingen
Twee inkomens
Oude vormen van sociale druk vervangen door nieuwe
Geen religieuze druk meer
5.5 Hoe werken individualiseringsrisico's door op relatievlak?
Elisabeth Beck-Gernsheim spreekt van een “normalisering v/d broosheid” van relaties :
1. Huwelijk verliest aan positie en karakter
Een engagement leven lang wordt liefde lang.
Tot de dood ons scheidt wordt tot we onszelf scheiden, of tot één van beiden zich afscheidt
2. kent andere leef- en samenwoning vormen
lat – relaties, homo of lesbo-koppels, geadopteerde kinderen, ...
Nieuw samengestelde gezinnen met kinderen uit vorige relaties, niet-samenwonende koppels
instrumentele huwelijken voor verblijfspapieren,
3. Relaties duren niet meer een leven lang maar een liefde lang
vrijere keuze inzake partners en relaties maakt kans om alleen komen te staan reëel
materiële en emotionele gevolgen
4. Vriendschappen nemen steeds meer de rol van familie over en zorgen voor continuïteit
hun belang als sociaal cement neemt toe
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ElineAD. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.95. You're not tied to anything after your purchase.