Summary
Samenvatting Het Medisch Fundament: de endocriene klieren
- Course
- Institution
- Book
De samenvatting van hoofdstuk 4
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
evysteffers1
Content preview
De endocriene klierenMedisch Fundament:
De endocriene klieren
Veel processen in ons lichaam, waaronder de voortplanting en de stofwisseling, worden aangestuurd
door hormonen. Hormonen zijn eiwitachtige stoffen die erg belangrijk zijn voor ons lichaam.
Aandoeningen van de klieren die deze stoffen produceren, kunnen vérstrekkende gevolgen hebben
voor onze gezondheid.
Endocriene klieren zijn klieren met endocriene of interne secretie. Deze klieren geven hun product
rechtstreeks af aan het bloed; dit in tegenstelling tot klieren met externe secretie die hun secreet
afgeven via een afvoerbuis, zoals zweet- en talgklieren. De endocrinologie houdt zich bezig met
afwijkingen van de endocriene klieren en de specialist heet de endocrinoloog. Het
afscheidingsproduct van endocriene klieren zijn hormonen.
Hormonen zijn erg belangrijk voor het goed functioneren van ons lichaam. We zijn ze al
tegengekomen bij de stofwisseling en bij de voortplanting. Hormonen kunnen bepaalde processen
zowel op gang brengen als stoppen (stimuleren als remmen). Een hormoon heeft als kenmerk dat het
specifiek werkt en daarmee bedoelen we dat alleen een bepaald hormoon op bepaalde processen
inwerkt. Hormoon A bijvoorbeeld dat proces B aanstuurt zal geen enkel ander dan proces B
beïnvloeden. Omgekeerd zal proces B door geen enkel ander hormoon dan hormoon A aangestuurd
kunnen worden. Hormonen zijn vanwege hun specifieke karakter al in zeer geringe hoeveelheden
effectief. Bovendien werken ze op afstand. Dit is geen bezwaar, want via de bloedbaan bereiken ze
elke gewenste plaats in het lichaam.
De hoeveelheid hormonen die geproduceerd wordt, is niet op elk moment van de dag hetzelfde:
hormoonspiegels vertonen nogal wat schommelingen. De bloedspiegel van een bepaald hormoon is
bijvoorbeeld afhankelijk van de stofwisselingsactiviteit op een bepaald moment. 's Nachts wordt er
dan weinig schildklierhormoon geproduceerd, terwijl de hormoonspiegel overdag duidelijk hoger ligt.
De progesteron- en oestrogeenspiegels daarentegen vertonen een duidelijke samenhang met de
menstruele cyclus. Ook tijdens de zwangerschap zijn de hoeveelheden progesteron en oestrogeen
hoger dan anders.
De hypothalamus, de hypofyse en de schildklier
De belangrijkste endocriene centra in ons lichaam zijn:
de hypothalamus (geen klier in de ware zin van het woord, maar een hormoonproducerend
onderdeel van de hersenen);
de hypofyse;
de schildklier;
de bijschildklieren;
de bijnieren;
de eilandjes van Langerhans;
de geslachtsklieren.
De hypothalamus is een onderdeel van de hersenen dat in het diëncephalon (tussenhersenen) ligt en
dat een aantal belangrijke hormoonklieren beïnvloedt. De hypothalamus vormt een belangrijke
schakel tussen zenuwstelsel en endocriene stelsel. De hypothalamus zelf staat onder invloed van
weer andere hersencentra. De hypothalamus zet bijvoorbeeld de hypofyse (hersenaanhangsel) aan
, tot het produceren van bepaalde hypofysehormonen door middel van zogeheten releasingfactoren.
Als de gewenste hoeveelheid hormonen is gevormd, dan is de bloedspiegel van dat hormoon voor de
hypothalamus een signaal om te stoppen met het afgeven van deze factoren. Dit is een voorbeeld
van de werking van het terugkoppelingsmechanisme (feedbackprincipe). Dit principe bewaart het fijn
afgestemde hormoonevenwicht.
Vanwege de sturende en regulerende invloed die de hypothalamus in samenwerking met
de hypofyse heeft op allerlei processen, is de invloed hiervan erg groot. Defecten van de
hypothalamus kunnen evenals hypofysedefecten de hele hormoonhuishouding ontregelen. Dit heeft
vaak rampzalige gevolgen.
De hypofyse ligt in een uitholling in het benige gedeelte van de schedelbasis: de sella turcica (het
'Turks zadel'). Het hersenaanhangsel bestaat uit twee gedeelten: de hypofysevoorkwab
(adenohypofyse) en de hypofyseachterkwab (neurohypofyse)
De adenohypofyse produceert hormonen, die andere endocriene klieren aansturen. Zelf staat de
hypofysevoorkwab door middel van de genoemde releasingfactoren onder invloed van de
hypothalamus. De adenohypofyse produceert onder meer de volgende hormonen:
ACTH: het adenocorticotroop hormoon, dat de bijnieren aanzet tot het produceren van
androgenen.
TSH: het thyrotroop of thyroïd stimulerend hormoon, dat de schildklier aanzet tot de
vorming van thyroxine.
STH: het somatotroop hormoon. Dit is een groeihormoon dat de groei van bot-, spier- en
vetweefsel en die van de pancreas tijdens de groei stimuleert.
FSH en LH: de al genoemde follikelstimulerende en luteïniserende hormonen. Dit zijn de
zogeheten gonadotrope hormonen, die de werking van de geslachtsklieren reguleren.
De neurohypofyse (hypofyseachterkwab) is qua functie te beschouwen als een verlengstuk van de
hypothalamus. In de neurohypofyse worden de hormonen niet alleen gevormd, ze worden er ook
opgeslagen totdat ze nodig zijn.In de hypofyseachterkwab wordt een aantal hormonen
geproduceerd, waaronder:
ADH: het antidiuretisch hormoon, dat de waterhuishouding via de nieren reguleert.
Oxytocine: dat onder meer zorgt voor de uteruscontracties tijdens en na de bevalling en voor
het aansturen van de melkproductie en het melktransport in de borsten.
De schildklier (glandula thyroïdea) is een tweekwabbige klier ter hoogte van het strottenhoofd die
voor de luchtpijp ligt. De schildklier is het best doorbloede orgaan van ons lichaam; er lopen maar
liefst vier arteriae doorheen. Het schildklierhormoon (thyroxine) wordt gevormd door de
schildkliercellen. Jodium vormt het hoofdbestanddeel van thyroxine. We krijgen jodium via onze
voeding binnen. Om jodiumdeficiënties te voorkomen wordt het drinkwater op veel plaatsen in
Nederland gejodeerd. Bovendien komt jodium voor in bepaalde merken keukenzout zoals Jozo.
Bijschildklieren, bijnieren, eilandjes van Langerhans en geslachtsklieren
De bijschildklieren zijn kleine endocriene orgaantjes, die achter de schildklier liggen en die niet
groter zijn dan een erwt. Deze kliertjes hebben een belangrijke functie bij de regulering van de
calciumstofwisseling die van belang is voor onze botten.
De bijnieren (glandulae suprarenales) zijn kleine, driehoekige kliertjes die bovenop de nieren liggen.
De bijnieren bestaan uit het bijniermerg (medulla) en de bijnierschors (niercortex).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evysteffers1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.06. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now