Medisch Fundament: Psychiatrie
Niet alleen ons lichaam kan ziek worden, in onze geest kan evengoed iets misgaan. Spanningen,
frustraties of verdriet kunnen ons dermate negatief beïnvloeden dat we niet meer optimaal kunnen
functioneren. Psychische aandoeningen lijken steeds meer voor te komen. Voor een deel is dat
inderdaad zo. Dit is een gevolg van een steeds drukker en hectischer wordende samenleving waarbij
stress en de daaruit voortvloeiende spanningen aan de orde van de dag zijn. Anderzijds lijkt dat maar
zo omdat er meer openheid gekomen is ten aanzien van psychische aandoeningen. Ongeveer 40 jaar
geleden rustte er nog een enorm taboe op zaken als depressies, psychosen en dergelijke. Nu is dat
gelukkig anders en zien de meeste mensen in, dat een psychische aandoening iedereen kan
overkomen en dat openheid van zaken heilzaam werkt.
De medisch specialist die zich bezighoudt met aandoeningen van de psyche (psychopathologieën) is
de psychiater. Een psychiater is een afgestudeerd arts, die zich heeft gespecialiseerd in ziekten van
de psyche. Daarnaast kennen we ook nog de klinisch psycholoog. Dat is geen arts maar een
psycholoog die zich eveneens in psychische aandoeningen gespecialiseerd heeft maar dan niet vanuit
de optiek van de genees- en heelkunde maar vanuit de psychologie. Een klinisch psycholoog is geen
arts en schrijft daarom ook geen medicijnen voor. Mocht een psycholoog van mening zijn dat dit wel
nodig is dan verwijst hij de patiënt naar de huisarts of een psychiater.
Indeling van aandoeningen van de psyche
In het verleden hebben deskundigen geprobeerd een indeling te maken van psychische ziekten en
aandoeningen, maar dat is niet echt gelukt. Het probleem hierbij is dat het moeilijk is deze
aandoeningen te benoemen en af te bakenen waardoor ze moeilijk onder één noemer te brengen
zijn. De meest recente poging om tot systematische diagnostiek te komen is die van de American
Psychiatric Association in de vorm van de in de hulpverlening, bij onderzoek en opleiding veel
gebruikte DSM 5 lijst. De afkorting DSM staat voor: Diagnostic and Statistical Manual of mental
disorder 5th edition. Vrij vertaald : Diagnostisch en statistisch handboek van psychische stoornissen,
5e editie. Psychiaters en klinisch psychologen werken met deze DSM 5 lijst om psychische
stoornissen te kunnen diagnosticeren en classificeren. Deze lijst is in veel opzichten te vergelijken
met de ICD 10 code in het onderdeel Medische Administratie waar iets vergelijkbaars gedaan wordt
voor lichamelijke aandoeningen.
De eerste indeling die we kunnen maken is:
aandoeningen die de gedachten- en gevoelswereld betreffen;
aandoeningen die het intellect; de verstandelijke vermogens van de patiënt betreffen.
Hierbij moeten we opmerken dat de ene 'soort' aandoening de andere niet uitsluit.
Aandoeningen die het intellect betreffen (oligofrenie)
Er zijn twee soorten aandoeningen die betrekking hebben op de verstandelijke vermogens van de
mens, namelijk aangeboren en verworven aandoeningen:
Als de aandoening aangeboren is, spreken we van oligofrenie; letterlijk betekent dit 'weinig
hersens'.
Is de aandoening ontstaan in de loop van het leven, verworven dus, dan spreken we
van dementie; letterlijk verdwijnen van de geest
, Van iemand die aan oligofrenie lijdt, zeggen we dat hij een verstandelijke beperking heeft.
Oligofrenie is een aangeboren aandoening of een aandoening die in de heel vroege jeugd ontstaan is.
We onderscheiden bij oligofrenie drie graden van ernst:
Bij de minst ernstige vorm komen de verstandelijke vermogens van de patiënt overeen met
die van een gezond 12-jarig kind. In verleden werd deze vorm debiliteit genoemd.
Bij de ernstigere vorm komen de verstandelijke vermogens overeen met die van een gezond
8-jarig kind. Deze vorm heette in het verleden imbeciliteit.
Bij de ernstigste vorm van oligofrenie komen de verstandelijke vermogens van de patiënt
overeen met die van een gezond 3-jarig kind. Deze vorm werd idiotie genoemd.
Oligofrenie is een term die uitsluitend betrekking heeft op de verstandelijke vermogens, de overige
facetten van de persoonlijkheid zijn hierbij volledig intact. Oligofrenie kan zoals gezegd ook het
gevolg zijn van inwerking van buitenaf. Oligofrenie kan het gevolg zijn van een stofwisselingsstoornis
in de zeer vroege jeugd. Door middel van de 'hielprik' kan al vrij snel na de geboorte vastgesteld
worden of er sprake is van PKU; fenylketonurie of CHT; congenitale hypothyreoïdie. Als een baby een
van deze stoornissen heeft dan kan hier iets aan gedaan worden in de vorm van een dieet waardoor
retardatie voorkomen kan worden. Ook hersenbeschadigingen als gevolg van een langdurige of
moeizame bevalling, zuurstofgebrek bij de geboorte, beschadiging van de vrucht tijdens de
zwangerschap door bijvoorbeeld röntgenstraling, een infectieziekte, drug- of overmatig
alcoholgebruik van de moeder tijdens de zwangerschap kunnen de oorzaak zijn van oligofrenie bij
een kind.
Een behandeling voor een verstandelijke beperking is er niet. Soms functioneren deze patiënten vrij
goed in de maatschappij.
Dementie
Dementie is een stoornis van de verstandelijke vermogens die in de loop van het leven en
dat hoeft lang niet altijd in de ouderdom te zijn, ontstaan is. Dementie heeft duidelijke
kenmerken die wijzen in de richting van een psychiatrische aandoening. Dementie is zoals
gezegd niet per definitie aan ouderdom gebonden. Ook na een hersentrauma of een
hersentumor kan teruggang van de verstandelijke vermogens optreden. Andere oorzaken
van dementie die in veel vormen kan voorkomen zijn arteriosclerose en syfilis.
Dementie kan ook andere dan alleen de intellectuele vermogens aantasten. De
persoonlijkheid kan 'vervlakken', het gedragspatroon kan veranderen en er kan
decorumverlies (verlies van het gevoel voor 'hoe het hoort') optreden. Al deze kenmerken
verwijzen ook naar psychiatrische aandoeningen. De ziekte Alzheimer valt onder deze
categorie. In veel gevallen kan medicatie verbetering brengen maar vaak zijn adequate
opvang en verzorging noodzakelijk.
Psychiatrische aandoeningen
Psychiatrische aandoeningen (de 'echte geestesziekten') treffen de andere aspecten van de
persoonlijkheid dan de verstandelijke zoals het gevoelsleven, het aanpassingsvermogen of de
werkelijkheidszin. Een psychiatrische aandoening kan bijvoorbeeld de intellectuele vermogens
volledig intact laten en alleen het gevoelsleven of de werkelijkheidszin aantasten. We kunnen een
drietal 'soorten' psychiatrische aandoeningen onderscheiden naar verschijningsvorm, dus naar de
manier waarop deze aandoeningen zich bij de patiënt manifesteren. We onderscheiden:
neurosen;
psychopathieën;
psychosen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evysteffers1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.59. You're not tied to anything after your purchase.