Medisch Fundament: Het Skelet
Ons skelet is opgebouwd uit botten en gewrichten. Ze behoren tot het steunweefsel. We
onderscheiden twee soorten steunweefsel:
1. os: bot; meervoud ossa: botten
2. cartilago: kraakbeen.
Bot geeft het lichaam vorm en biedt bescherming aan vitale en kwetsbare organen. Kraakbeen
zit op die plaatsen in het skelet waar flexibiliteit nodig is: aan de uiteinden van botten waar
gewrichten zitten, bij de verbinding van ribben en borstbeen, in de neuspunt, de oorschelpen en
in de wervelkolom tussen de wervels.
Het skelet bestaat uit 240 botten, de gebitselementen meegerekend. Botweefsel bestaat uit
botcellen (de osteocyten). In het botweefsel is voortdurend sprake van botopbouw en
botafbraak. Botvormende cellen heten osteoblasten en botafbrekende cellen osteoclasten. Om
de botten heen zit het periost (het beenvlies).
Het skelet
Ons skelet bestaat uit vijf hoofdonderdelen:
1. het cranium: de schedel,
2. de columna vertebralis: de wervelkolom,
3. de thorax: de borstkas,
4. de scapulozona: schoudergordel en de bovenste extremiteiten,
5. de pelviozona: de bekkengordel en de onderste extremiteiten.
Als we willen aangeven waar de onderdelen van ons lichaam ten opzichte van elkaar liggen,
dan gaan we uit van ons lichaam als geheel. We trekken een denkbeeldige lijn van kruin tot
voeten. Deze lijn noemen we de mediaallijn. Ligt een orgaan of een bot vanaf deze lijn bezien
meer naar deze lijn dan naar de buitenzijde van het lichaam toe, dan zeggen we dat dit
onderdeel mediaal ligt ten opzichte van het andere en ligt het meer naar de 'buitenzijde' dan
zeggen we dat het lateraal ligt ten opzichte van het andere. Dus mediaal betekent meer naar
de mediaallijn toe en lateraal meer van de mediaallijn af.
Als we willen aangeven dat een onderdeel meer in de richting van het hoofd (cranium) ligt, dan
zeggen we dat dit onderdeel craniaal ligt.
Ligt het onderdeel meer in de richting van het staartbeen dan zeggen we dat het onderdeel
caudaal ligt en opzichte van het andere. Cauda is het Latijnse woord voor staart.
Verder kunnen we nog aangeven of een onderdeel zich meer in de richting van de buik bevindt.
Het onderdeel ligt dan ventraal en opzichte van het andere. Venter is buik in het Latijn.
Ligt het onderdeel meer naar de rugzijde dan zeggen we dat het dorsaal ligt ten opzichte
hiervan. Dorsum is rug.
Dan zijn er nog aanduidingen die we alleen gebruiken met betrekking tot de extremiteiten (de
armen en de benen). Bevindt een onderdeel zich dichter bij onze ogen dan het andere, dan
zeggen we dat dit proximaal (= dichterbij) ligt ten opzichte van het andere. Ligt het verder weg
van onze ogen dan zeggen we dat het distaal (= verder weg) ligt ten opzichte van het andere.
Er zijn nog meer aanduidingen om aan te geven waar een onderdeel ligt:
intern: binnen
extern: buiten
inferior: onder
superior: boven
interior: binnenste
exterior: buitenste
, Het cranium
Het cranium (de schedel) is als het ware een 'benige doos' waarin onze hersenen en een deel van
onze zintuigen veilig opgeborgen zitten. De schedel bestaat uit twee hoofdonderdelen:
1. het cranium viscerale (de aangezichtsschedel): het gedeelte van de schedel dat het gezicht
vorm geeft,
2. het cranium cerebrale (de hersenschedel): het gedeelte dat de hersenen bevat.
De beenderen die de aangezichtsschedel vormen, liggen gegroepeerd rond de vier gezichtsholten: de
mondholte, de neusholte en beide oogkassen. Deze beenstukken zijn:
de mandibula (de onderkaak)
het os hyoïdeum (het tongbeen)
de maxilla (de bovenkaak)
de ossa zygomatica (de jukbeenderen)
de ossa nasale (de neusbeenderen)
het vomer (het ploegschaarbeen)
het palatum durum (het harde verhemelte)
de ossa lacrimales (de traanbeenderen)
De hersenschedel bestaat uit de volgende botten:
het os frontale (het voorhoofdsbeen)
twee ossa pariëtalia (de wandbeenderen)
het os occipitale (het achterhoofdsbeen)
ossa temporalia (twee slaapbeenderen)
het os sphenoïdale (het wiggebeen)
het os ethmoïdale (het zeefbeen)
De columna vertebralis
De wervelkolom (columna vertebralis) ondersteunt het hele lichaam en herbergt het
ruggenmerg dat deel uitmaakt van het centraal zenuwstelsel.
De wervelkolom als zodanig bestaat uit 33 wervels (vertebrae). Hiervan zijn er 24 onderling
beweeglijk door middel van tussenwervels (disci intervertebrales).
In medische correspondentie (en voor de beeldvorming) wordt dit aangeduid met de afkorting,
gevolgd door het cijfer (niveau):
De onderling beweeglijke Afgekort
wervels
7 vertebrae cervicales: halswervels C1 t/m C7 (cervicale wervelkolom –
CWK)
12 vertebrae thoracales: T1 t/m T12 (thoracale wervelkolom –
borstwervels TWK)
5 vertebrae lumbales: lendenwervels L1 t/m L5 (lumbale wervelkolom – LWK)
De onderling niet beweeglijke wervels zijn:
5 vertebrae sacrales: heiligbeenwervels vergroeid tot het os sacrale,
4 vertebrae coccygeae: staartbeenwervels vergroeid tot het os coccygis (het staartbeen).
De thorax
De thorax (borstkas) vormt samen met de wervelkolom de torso: de romp van ons lichaam. De thorax
bestaat uit drie delen:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evysteffers1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.66. You're not tied to anything after your purchase.