Studietaak WC29
Peters – dysartrie
Achtergronden en classificatie
Als zich op basis van een neurologische beschadiging een stoornis voordoet op een of meer niveaus
van de spraak, spreekt men van een dysartrie. Als gevolg van een aandoening van het centrale en/of
perifere zenuwstelsel of de spieren zelf. De taal zelf is niet aangedaan. Kan leiden tot abnormale
kwaliteit van de spraak en een beperking in de verstaanbaarheid.
Het functioneren van de systemen ten behoeve van het spreken:
Ademhaling: voor goede stemgeving is feilloze beheersing van de uitademingsmotoriek
noodzakelijk.
Fonatie: aanspanning en opening van de stembanden wordt bepaald door de intrinsieke en
extrensieke larynxmusculatuur.
Articulatie: 6 van de 12 hersenzenuwen spelen een belangrijke rol bij articulatie.
o N. hypoglossus (XII); ondertongzenuw: zenuw die alle intrinsieke tongspieren innerveert.
o N. vagus (X): samengestelde zenuw.
o N. glossopharyngeus (IX); tongkeelzenuw: spieren van zachte gehemelte en afsluiting
neusholte van mondholte.
o N. statoacusticus (VIII): feedback naar centrale zenuwstelsel.
o N. facialis (VII); aangezichtszenuw: innerveert alle mimische musculatuur.
o N. trigeminus (V): innerveert kauwspieren.
Alle genoemde hersenzenuwen die van belang zijn bij de spraakproductie zijn wat betreft hun
motorische cellen gelokaliseerd in de hersenstam/bulbus.
Resonantie: voornamelijk veroorzaakt door het meetrillen van lucht in de mond-, keel- en
neusholte.
Prosodie: alle aspecten in de spraak die niet de vorming van klanken op zich betreffen maar
ingevoegd worden bij het aaneenschakelen ervan tot uitingen; spreektempo, melodie, accenten,
ritme. Kan leiden tot vervlakking van de spraak en tot verminderde spraakverstaanbaarheid.
Kenmerken van de dysartrieën:
Slappe articulatie
Oorzaken: aandoening motorische cellen van ruggenmerg, hersenstam of zenuwvezels/stoornis op
niveau van neuromusculaire overgang/ziek worden van de spier zelf.
3 typen slappe verlamming:
De verlamming zit in 1 zenuw/spiergroep (mononeuropathische dysartrie)
o Afhankelijk van de uitgevallen zenuw geven de lipklanken, keelklanken, resonantie of de
tongpuntklanken problemen.
o De prosodie kan beperkingen hebben door traagheid of problemen het de feedback,
waardoor een onzeker en/of haperend spreekpatroon kan ontstaan.
o Met de ademhaling en fonatie is niets aan de hand.
De verlamming zit in alle spiergroepen (bulbaire en myogene dysartrie)
o Ademvolume is beperkt door onvoldoende kracht in ademhalingsmusculatuur. Hierdoor is het
moeilijk langere uitingen te produceren en onmogelijk om krachtig te spreken.
o Sluiting stembanden geeft probleem door onvoldoende spierkracht. Ook verminderd het
Bernouilli-effect (het naar elkaar toegezogen worden van de stembanden). Gevolg is zwakke,
hese stem of zelfs afonie.
o Articulatie is slap en onnauwkeurig. Door onvoldoende lipsluiting en tongkracht afwijkende
uitspraak.
o Hypernasaliteit door onvolledige afsluiting van de neusholte.
o Monotone stem; geen kracht om te variëren in toonhoogte of luidheid. Ook traagheid en veel
pauzes. Totaal geen vloeiende spraak meer.
Er is sprake van een zwaktecomponent dat continu aanwezig is of na enige inspanning
Spastische dysartrie
Als de corticobulbaire innerventie wegvalt (bijvoorbeeld door bloedingen of infarcten) zal de bulbaire
organisatie de aansturing van bovenaf missen. Er ontstaat dan op bulbair niveau een soort
hyperreflectie. De bulbaire reflexen raken ontremd en er zijn alleen nog niet-willekeurige, reflexmatige
bewegingen mogelijk. Er is sprake van een verlamming, maar met een spastisch karakter; de
bewegingen die nog plaatsvinden zijn traag, gespannen en missen een goede fijnregulatie.
Ademhaling verloopt moeizaam. Beperkte hoeveelheid ademlucht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tessastudent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.78. You're not tied to anything after your purchase.