Inhoud
1) Sociaal werk definiëren................................................................................................................................4
1.1 De sociaalwerkboom..............................................................................................................................4
1.2 Globale definitie sociaal werk.................................................................................................................4
1.2.1 Beroep en studiegebied...................................................................................................................4
1.2.2 Algemene doelen.............................................................................................................................5
1.2.3 Uitgangspunten...............................................................................................................................5
1.2.4 Werkwijze........................................................................................................................................5
2) Leerresultaten..............................................................................................................................................6
2.1 Mensenrechten.......................................................................................................................................6
2.2 Relationeel..............................................................................................................................................6
2.3 Dialoog....................................................................................................................................................6
2.4 Kracht.....................................................................................................................................................6
2.5 Positieve bekrachtiging...........................................................................................................................7
2.6 Communicatie.........................................................................................................................................7
2.7 Brugfiguur...............................................................................................................................................7
2.8 Procesgericht..........................................................................................................................................7
2.9 Signaalfunctie.........................................................................................................................................7
2.10 Verbinden.............................................................................................................................................8
2.11 Netwerken............................................................................................................................................8
2.12 Handelingspositie.................................................................................................................................8
2.13 Organisatie............................................................................................................................................8
2.14 Reflectie................................................................................................................................................8
2.15 Sterker maken.......................................................................................................................................9
3) De welvaartsstaat.......................................................................................................................................10
3.1 Wat is de welvaartsstaat.......................................................................................................................10
3.2 Hoe werkt de welvaartsstaat?..............................................................................................................10
3.2.1 Inkomensherverdeling...................................................................................................................10
3.2.2 Activering.......................................................................................................................................11
3.2.3 Het sociale investeringsparadigma................................................................................................11
3.2.4 Europese pijler sociale rechten......................................................................................................11
3.2.5 Selectief versus universeel.............................................................................................................11
3.3 Uitdagingen voor de welvaartstaat.......................................................................................................12
3.3.1 Armoede en sociale uitsluiting.......................................................................................................12
3.3.2 Inkomensarmoede.........................................................................................................................13
1
, 3.3.3 Activering.......................................................................................................................................13
3.3.4 Huisvesting.....................................................................................................................................14
3.3.5 Onderwijs.......................................................................................................................................15
4) Mensenrechten en sociaal werk.................................................................................................................16
4.1 De universele verklaring van de Rechten van de Mens........................................................................16
4.1.1 Definitie.........................................................................................................................................16
4.1.2 Verenigde Naties............................................................................................................................16
4.1.3 De 30 mensenrechten....................................................................................................................16
4.2 Juridische benadering van de mensenrechten......................................................................................17
4.2.1 De casus van de heer Wackenheim...............................................................................................17
4.2.2 Grondrechten of mensenrechten..................................................................................................17
4.2.3 Bronnen en uitbreidingen..............................................................................................................18
4.2.4 Afdwingbaarheid............................................................................................................................19
4.2.5 Absolute en relatieve rechten........................................................................................................19
4.3 Agogische benadering van de mensenrechten.....................................................................................19
4.4 Mensenrechten als kompas voor het sociaal werk...............................................................................20
4.4.1 Sociale noden omzetten in rechten...............................................................................................20
4.4.2 Mensenrechten in het sociaal werk...............................................................................................21
5) Superdiversiteit..........................................................................................................................................22
5.1 Een wereld van verschil: enige cijfers...................................................................................................22
5.2 Superdiversiteit.....................................................................................................................................22
5.3 Wat is verschil?.....................................................................................................................................23
5.3.1 Structureel kijken naar verschil......................................................................................................23
5.3.2 Cultureel kijken naar verschil.........................................................................................................23
5.3.3 Belang van normatieve professionaliteit.......................................................................................24
5.4 Professionele competenties in het omgaan met verschil.....................................................................24
5.4.1 Open, respectvolle en uitnodigende basishouding........................................................................24
5.4.2 Een krachtgerichte kijk...................................................................................................................24
5.4.3 Vaardige interculturele communicatie...........................................................................................24
5.4.4 Kritisch t.o.v. machtsverhoudingen in de samenleving..................................................................24
5.5 Conclusie...............................................................................................................................................24
6) Vermaatschappelijking van de zorg............................................................................................................26
6.1 Situering van het begrip vermaatschappelijking...................................................................................26
6.1.1 Twee centrale elementen..............................................................................................................26
6.1.2 Argumenten voor deze beleidskeuze.............................................................................................26
6.2 Historisch gekaderd..............................................................................................................................26
5.3 Verhouding tussen formele en informele zorg.....................................................................................27
2
, 5.4 Kansen van vermaatschappelijking.......................................................................................................27
5.5 Risico’s van vermaatschappelijking.......................................................................................................27
5.6 Nieuwe uitdagingen voor het sociaal werk...........................................................................................27
7) Gebruikersperspectief................................................................................................................................28
7.1 Het cliëntperspectief in opmars............................................................................................................28
7.2 What’s in a name, begrippenkader.......................................................................................................28
7.3 Cliëntparticipatie: van schijnparticipatie naar echte participatie..........................................................28
7.3.1 De participatieladder van Arnstein................................................................................................28
7.3.2 De cyclus van beleidsparticipatie...................................................................................................29
7.4 Cliënt als ervaringsdeskundige..............................................................................................................29
7.5 Het cliënt-perspectief in de welzijnspraktijk.........................................................................................29
8) Maatschappelijke kwetsbaarheid...............................................................................................................30
8.1 Intro......................................................................................................................................................30
8.2 Verklaring..............................................................................................................................................30
8.3 Theorie van maatschappelijke kwetsbaarheid......................................................................................30
8.3.1 Kenmerken van maatschappelijke kwetsbaarheid.........................................................................31
8.4 Het belang van de situatie....................................................................................................................31
9) Kritische blik...............................................................................................................................................32
9.1 Theorie Michael Sandel........................................................................................................................32
9.1.1 Marktsamenleving.........................................................................................................................32
9.1.2 Neoliberalisme...............................................................................................................................32
9.2 Marktwerking in sociaal werk...............................................................................................................32
9.3 Corruptie...............................................................................................................................................33
9.4 Communitarisme..................................................................................................................................33
9.4.1 Respect voor de unieke persoon....................................................................................................33
9.5 Sterk sociaal werk.................................................................................................................................33
3
, 1) Sociaal werk definiëren
1.1 De sociaalwerkboom
De wortels van de boom stellen de historie en geschiedenis van het sociaal werk voor.
De stam vertegenwoordigd de gemeenschappelijke delen van het sociaal werk, de
verbondenheid van sociaal werk over landen heen. De richting in Howest is
onderverdeeld in 4 keuzetrajecten: toegepaste criminologie, welzijn en gezondheid, arbeid en
tewerkstelling en sociaal cultureel werk.
Net als een boom onderhevig is aan storm en bliksem is ook SW onderhevig aan verschillende zaken:
dakloosheid, COVID, migratie, kindermishandeling … Deze steeds nieuwe problematieken zorgen ervoor dat
het SW dynamisch is en voortdurend in evolutie blijft.
Daarnaast werkt het SW in verbinding met andere disciplines: orthopedagogie, psychologie, sociologie. Net
als een boom omringd is door andere bomen.
1.2 Globale definitie sociaal werk
Sociaal werk is een op de PRAKTIJK GEBASEERD BEROEP en een ACADEMISCHE DISCIPLINE die SOCIALE VERANDERING
EN ONTWIKKELING , SOCIALE COHESIE en EMPOWERMENT EN BEVRIJDING VAN MENSEN bevordert.
De principes die centraal staan in het sociaal werk:
SOCIALE RECHTVAARDIGHEID
MENSENRECHTEN
COLLECTIEVE VERANTWOORDELIJKHEID
HET RESPECT VOOR DIVERSITEIT
Onderbouwd door THEORIEËN van sociaal werk, SOCIALE WETENSCHAPPEN , MENSWETENSCHAPPEN , en door de
OORSPRONKELIJKE KENNIS van de groepen waarmee je werkt, engageert het sociaal werk MENSEN EN
STRUCTUREN om LEVENSUITDAGINGEN EN PROBLEMEN AAN TE PAKKEN en WELZIJN TE BEVORDEREN .
Deze definitie werd goedgekeurd door de International Federation Social Work (IFSW) en de International
Association of Schools of Social Work (IASSW).
We kunnen deze definite opsplitsen in 4 delen.
1.2.1 Beroep en studiegebied
‘Sociaal werk is een op de praktijk gebaseerd beroep en een academische discipline’
PRAKTIJK GEBASEERD: Een begrip dat verwijst naar wat er dagdagelijks gebeurd op het werkveld.
BEROEP : Je moet beschikken over een diploma om jezelf sociaal werker te noemen. Dit beroep heeft als
doel mensen ondersteunen en ervoor zorgen dat iedereen op een acceptabele manier kan leven.
! Een te letterlijke interpretatie zorgt voor een scheidingslijn tussen deskundigen en niet-deskundigen ->
moet worden vermeden !
ACADEMISCHE DISCIPLINE : Vanuit de arbeidersbewegingen en als nasleep van WO1 ontstond de
bacheloropleiding aan de hogeschool en sinds 2005 is er ook een universitaire opleiding.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller febebruggeman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.