Demografie
Inhoudstafel
1) Demografische basisbegrippen en -indicatoren...........................................................................................3
1.1 Wat is demografie? Hoe is een bevolking samengesteld?......................................................................3
1.2 Waar halen demografen hun gegevens?................................................................................................3
1.3 Demografische indicatoren.....................................................................................................................4
1.4 Indicatoren voor het verloop van de bevolking......................................................................................4
1.5 De leeftijdspiramide................................................................................................................................5
1.6 Demografische indicatoren: vruchtbaarheid..........................................................................................5
1.7 Demografische indicatoren: vergrijzing..................................................................................................6
2) Demografische revoluties.............................................................................................................................7
2.1 De theorie van de demografische transitie.............................................................................................7
2.1.1 Gevolgen..........................................................................................................................................7
2.1.2 Relatie tussen demografische transitie en andere evoluties............................................................8
2.2 Vergroening / ontgroening.....................................................................................................................8
2.2.1 Begrippen.........................................................................................................................................8
2.2.2 Vergroening / ontgroening in de wereld..........................................................................................8
2.2.3 Vergroening / ontgroening in Europa..............................................................................................9
2.2.4 Vergroening / ontgroening en de verzorgingsstaat.........................................................................9
2.3 Vergrijzing.............................................................................................................................................10
2.3.1 Begrippen.......................................................................................................................................10
2.3.2 Oorzaken........................................................................................................................................10
2.3.3 Gevolg: de betaalbaarheid van het pensioensysteem...................................................................12
2.3.4 Oplossingen?..................................................................................................................................13
2.3.5 Vergrijzing en de verzorgingsstaat.................................................................................................14
2.4 (Sub)urbanisatie....................................................................................................................................14
2.4.1 Begrippen.......................................................................................................................................14
2.4.2 Oorzaken........................................................................................................................................17
2.4.3 Het geval België.............................................................................................................................18
2.4.4 Gevolgen........................................................................................................................................18
2.4.5 (Sub)urbanisatie en de verzorgingsstaat........................................................................................18
2.5 Verkleuring...........................................................................................................................................19
2.5.1 Begrippen.......................................................................................................................................19
2.5.2 De geschiedenis van migratie naar België......................................................................................19
2.5.3 Oorzaken........................................................................................................................................21
1
, 2.5.4 Gevolgen........................................................................................................................................22
2.5.5 De wisselwerking tussen verkleuring en de verzorgingsstaat........................................................23
Hoofdstuk 3. Wat met Covid-19?....................................................................................................................23
Hoofdstuk 4. Wat brengt de toekomst?.........................................................................................................24
2
, 1) Demografische basisbegrippen en -indicatoren
1.1 Wat is demografie? Hoe is een bevolking samengesteld?
DEMOGRAFIE : samenstelling van 2 Griekse woorden: demos + grafein = volk + beschrijven. Demografi e is
de wetenschap die de bevolking beschrijft en bestudeert . Het is een studie van:
De grootte
De samenstelling / structuur: vooral ouderen, vooral jongeren…
De ruimtelijke verdeling: veel op het platteland, gecentreerd in de stad…
Het verloop van de bevolking: snelle groei, afname van hoeveelheid…
Bij demografie worden 3 fundamentele kernconcepten in het oog gehouden:
Daarnaast is er ook nog sprake van SOCIALE DEMOGRAFIE , deze kent een ruimere onderzoeksfocus dan de
demografie. Demografen richten zich op de samenstelling en grootte van de bevolking. Sociale
demografen houden ook rekening met aspecten van de bevolking die beïnvloed worden door
die groott e of samenstelling of ruimtelijke verdeling…
Vb. In welke huishoudens leven de mensen? Grote gezinnen of kleine gezinnen? Welke woningen hebben
die nodig? Zijn er vooral jongeren of ouderen? Wie kan werken? Wat is de werkzaamheidsgraad?...
Er is dus een klein verschil in wat men onderzoekt.
1.2 Waar halen demografen hun gegevens?
1. HET RIJKSREGISTER: een verzameling van identificatienummers van alle Belgen.
a. In welke gemeente, straat, nummer woon je, met wie woon je…
b. Geboortedatum
c. Geslacht
d. Welke nationaliteit je hebt en welke je ouders hebben.
De meeste Europese landen hebben een rijksregister, maar niet overal, vb. Verenigd Koninkrijk. De
eerste rijksregisters vind je in Scandinavische landen, te beginnen bij Zweden.
2. EEN VOLKSTELLINGEN: nog voor de rijksregisters ontstonden, hadden we volkstellingen. Deze kwamen
al voor in de Romeinse tijd. Keizers wilden weten over hoeveel mensen ze macht hadden. Een
volkstelling gebeurt altijd om de 10 jaar. Elk hoofd van een huishouden kreeg een enquête die hij
verplicht moest invullen.
a. Hoeveel mensen wonen er in uw huishouden?
b. Hoeveel kamers heeft je woning, hoe groot zijn die?
c. Heeft u een wc met wateraansluiting?
Maar sinds de jaren 80, wanneer het rijksregister opkwam waren de gegevens van de volkstelling
niet meer zo nuttig. De laatste telling van België gebeurde in 2001. In Amerika staat dit wel nog in
de grondwet.
3. ONDERZOEKEN VAN STATISTISCHE ONDERZOEKSBUREAUS: in België is dat STATBEL. Dit bureau doet allerlei
onderzoeken naar hoe de bevolking is samengesteld. Dit is verbonden met de FOD economie die
uiteindelijk analyses maakt. In een maand tijd worden deze gegevens allemaal verzameld. (Dat is
wat sneller dan de volkstelling die 10 jaar tijd in beslag nam. Al deze gegevens worden ook
doorgegeven naar de bureaus van Europa.
EUROPEES ARBEIDSKRACHTENONDERZOEK (EAK): een onderzoek dat constant doorloopt. In welke
arbeidsomstandigheden werken mensen. Wat doe je? Wat heb je al gedaan? Wat is je hoogste
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller febebruggeman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.48. You're not tied to anything after your purchase.