Samenvatting aardrijkskunde klimaatvraagstukken De Geo
30 views 4 purchases
Course
Aardrijkskunde
Level
VWO / Gymnasium
Book
De Geo Aarde Klimaatvraagstukken Studieboek vwo
In deze overzichtelijke samenvatting zijn de 4 hoofdstukken in het studieboek klimaatvraagstukken samengevat. Zelf heb ik met deze samenvatting een 8,7 gehaald op het VWO.
Daarnaast zijn in de samenvatting de belangrijkste begrippen van dit studieboek dikgedrukt en zijn aantekeningen uit de les v...
aardrijkskunde samenvatting klimaatvraagstukken de geo bovenbouw vwo
Connected book
Book Title:
Author(s):
Edition:
ISBN:
Edition:
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Aardrijkskunde
5
All documents for this subject (2445)
Seller
Follow
viggojansen
Reviews received
Content preview
Aardrijkskunde: Klimaatvraagstukken
Aardrijkskunde hoofdstuk 1: Het klimaat systeem
Paragraaf:1 De atmosfeer: een omhulsel van gas
Weer en klimaat
De toestand van de dampkring op een bepaald moment en voor een klein gebied, noem je het weer.
Het klimaat is de gemiddelde toestand van het weer over een lange periode en voor een groot
gebied.
Het systeem aarde bestaat uit vier sferen: de atmosfeer, de hydrosfeer, de lithosfeer en de
biosfeer.
Ontstaan van de atmosfeer
Meer dan 80% van de gassen die de dampkring vormen, tref je aan in de onderste 10 kilometer.
● Samenstelling van de atmosfeer: stikstof (78,01%), zuurstof (20,95%), kleine hoeveelheden
waterdamp en koolstofdioxide.
Samenstelling en opbouw van de atmosfeer
De atmosfeer is opgebouwd uit vier lagen, gescheiden door pauzes.
● De onderste laag is de troposfeer (9-12 kilometer dik). Hierin daalt de temperatuur met
toenemende hoogte.
● De laag hierboven heet de stratosfeer. Hierin zit veel ozongas (O3) dat de schadelijke
ultraviolette straling uit het zonlicht filtert.
● De twee buitenste lagen zijn de mesosfeer en de thermosfeer.
Energiebalans
Er is een evenwicht tussen de hoeveelheid straling die de aarde bereikt en de hoeveelheid
straling die de atmosfeer weer verlaat. Dit heet de energiebalans of stralingsbalans.
● Ongeveer 30% van de zonne-energie wordt teruggekaatst en ruim 20% wordt geabsorbeerd in
de troposfeer.
● De kortgolvige zonnestraling die het aardoppervlak bereikt, wordt omgezet in warmte en door
de aarde als langgolvige straling teruggekaatst. Door het broeikaseffect wordt de warmte die de
aarde uitstraalt als langgolvige straling teruggekaatst.
Variaties in de energiebalans
De hoeveelheid straling die een bepaald gebied op aarde ontvangt, hangt af van: de
breedteligging, het albedo en de gesteldheid van het aardoppervlak.
● Door de bolling van de aarde vallen op lage breedte de zonnestralen loodrecht in. Hierdoor is
de hoeveelheid straling per oppervlakte-eenheid groter dan op hoge breedte. Doordat deze
zonnestralen ook een kortere weg door de dampkring afleggen, wordt er minder energie door de
lucht opgenomen.
● De weerkaatsing van het zonlicht verschilt van gebied tot gebied.
● Water wordt langzamer warm en koud dan land. Dit heeft vier oorzaken:
- het zonlicht kan dieper in het water doordringen dan in het land.
- doordat water in beweging is, wordt de warmte beter verdeeld dan op het land.
- het kost meer energie om water een graad in temperatuur te laten stijgen dan land.
- bij verdamping van water gaat energie uit het water naar de dampkring.
, Paragraaf 2: Warmtetransport door de wind
Luchtdrukverschillen
Door lucht en water vindt er transport van warmte plaats van de evenaar naar de polen.
● Door verschil in luchtdruk gaat lucht stromen van een hogedrukgebied of maximum naar een
lagedrukgebied of minimum. Wind is niets anders dan stromende lucht van plaatsen waar er te
veel van is naar plaatsten waar er te weinig van is. Dit noem je de luchtcirculatie.
Het corioliseffect
Door de draaiing van de aarde wordt de corioliskracht veroorzaakt.
● De lucht die op grote hoogte naar de polen stroomt, koelt af en zakt op 30° naar beneden. Aan
het aardoppervlak stroomt deze lucht weg naar het noorden en zuiden.
● De lucht die aan het aardoppervlak van de Noordpool naar de evenaar stroomt, ontmoet op
ongeveer 60° N.B. de naar het noorden stromende lucht die vanaf 30° N.B. komt. De lucht botst
en stijgt.
Passaten en moessons
Door deze circulaties zijn er zeven gordels van hoge en lage luchtdruk met het bijhorende windsysteem.
De wind op het aardoppervlak krijgt door de corioliskracht een afwijking.
Wet van Buys Ballot: als je met je rug naar de wind staat, krijgt op het noordelijk halfrond de wind een
afwijking naar rechts en op het zuidelijk halfrond een afwijking naar links.
Passaat: droge wind die het hele jaar uit oostelijke richting van de subtropische hogedrukgebieden naar
de evenaar waait.
● Door de schuine stand van de aardas en verschillen tussen land en zee, treden er afwijkingen op.
● De zone van lage luchtdruk rond de evenaar, de intertropische convergentiezone (ITCZ), verschuift met
de loodrechte zonnestand mee. Daardoor verschuift het windsysteem rond de evenaar in juli naar het
noorden en in januari naar het zuiden.
● Doordat de verschillen in temperatuur tussen zomer en winter boven de continenten het grootst zijn,
is de verschuiving daar het sterkst. Door deze verschuiving waaien er in sommige gebieden rond de
evenaar winden die na een halfjaar 180° draaien: moessons.
Paragraaf 3: Rivieren in de oceanen
Oceanische circulatie
De overheersende winden zijn de reden voor het ontstaan van de oceanische circulatie. Deze zorgen
voor een herverdeling van zonne-energie over de aarde. Ook zeestromen krijgen door de corioliskracht
een afwijking.
● Op het noordelijk halfrond draait het circulatiepatroon met de wijzers van de klok mee, op het zuidelijk
halfrond tegen de wijzers van de klok in.
Uitzondering: de Westenwinddrift ten noorden van Antarctica. Dit is de enige zeestroom die
ongehinderd van west naar oost rond de aarde stroomt.
Warme en koude zeestromen
Er zijn twee soorten zeestromen: warme en koude zeestromen. De warme zeestromen brengen warm
water naar de polen en koude zeestromen zorgen ervoor dat koud water naar lagere breedtes stroomt.
● Warm en koud betekent dat de watertemperatuur hoger of lager is dan je op een bepaalde
breedtegraad zou mogen verwachten.
Thermohaline circulatie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller viggojansen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
