Hoofdstuk 1. Acute stilstand – Hartstilstand
Wat is een hartinfarct? Hoeveel mensen in Nederland krijgen het en wat moet je
doen als iemand bij jou in de buurt als gevolg van een hartinfarct een
hartstilstand krijgt?
Een hartstilstand is de situatie waarin het hart geen bloed meer rondpompt, een
circulatiestilstand. Oorzaken van een hartstilstand zijn:
- Ademhalingsstilstand
- Veel bloedverlies
- Hartinfarct
- Elektrocutie
- Beschadiging door verwonding (messteek)
Een hartinfarct is het afsterven van een deel van de hartspier. Dit komt door een
onderbreking van de bloedtoevoer aan het hart door de kransslagaderen. Dit kan
leiden tot chaotische elektrische activiteit in het hart: ventrikelfibrilleren. Dit leidt
tot een verlies van pompkracht, waardoor er een hartstilstand ontstaat.
De oorzaak van deze onderbreking is vrijwel altijd het gevolg van
slagaderverkalking (atherosclerose). Slagaderverkalking is een langzaam proces
waarbij in de wand van bloedvaten vernauwingen (stolsels) ontstaan. Dit leidt tot
afsnijden van de bloedtoevoer naar de achterliggende weefsels.
Er overlijden ongeveer 24 mensen per dag aan een hartinfarct en gemiddeld
worden er 65 mensen per dag opgenomen wegens een infarct.
Slechts 5-10% van de slachtoffers die worden opgenomen door een hartstilstand
overleeft de hartstilstand. Het percentage is vooral zo laag omdat de
hulpverlening niet of niet tijdig op gang komt.
Reanimatie is op een kunstmatige manier de circulatie van zuurstofrijk bloed op
gang houden door hartmassage en beademing. Reanimatie kan schade aan
vitale organen als het hart en de hersenen voorkomen, maar zal het hart niet
opnieuw laten kloppen. Er is een AED nodig om het hart ‘opnieuw’ te laten kloppen.
De AED geeft een gecontroleerde elektrische schok aan het hart. Dit is om de
chaotische elektrische activiteit (ventrikelfibrilleren) te stoppen.
, Hoofdstuk 2. Het Hart en Vaatstelsel
Welke plaats heeft het orgaansysteem ‘hart en vaten’ in het lichaam en hoe
draagt dit systeem bij aan de homeostase in ons lichaam?
Orgaansystemen zijn groepen organen die samenwerken om een bepaalde
functie in het lichaam uit te voeren. Ons lichaam bestaat uit 10 orgaansystemen.
Homeostase: de eigenschap van het lichaam om inwendige stabiliteit te
handhaven. Dit gebeurt door middel van negatieve feedback systemen. Sensors
houden variabelen in de gaten en als de variabelen buiten de grenzen raken
wordt de effector geactiveerd die de gereguleerde variabelen bijsturen. Het hart
en vaten zorgen voor voldoende af- en aanvoer van voedingsstoffen door de
bloeddruk en de doorstroming van weefsels goed af te stemmen op hun
behoefte.
Het hart ligt in de borstholte vlak boven het middenrif (diafragma) met de punt
links naar beneden. De functie van het hart is nauw verbonden met de volgorde
waarin de hartspier samentrekt (contraheert). Eerst trekken de boezems samen
(boezemsystole), dan de kamers (kamersystole), gevolgd door een periode van
rust (diastole), waarin de boezems en de kamers zich opnieuw met bloed vullen.
Dit noemen we de pompcyclus van het hart.
, Hoofdstuk 3. Elektrische activatie van het hart
Hoe ontstaat de elektrische geleiding in het hart en hoe zorgt de elektrische
impuls voor een juiste contractievolgorde van het hart (excitatie-
contractiekoppeling)?
Een hartritmestoornis, meestal ventrikelfibrilleren, is een zeer chaotische activatie
van het hart. Het hart bestaat uit wel 6 miljard hartcellen (myocyten) en als één
zo’n myocyt elektrisch wordt geactiveerd trekt hij samen. Bij een hartinfarct raakt
de elektrische activatievolgorde verstoord. Hierdoor is ook de
samentrekkingsvolgorde verstoord. Bij ventrikelfibrilleren is de elektrische activiteit
chaotisch en totaal ongecoördineerd.
Bij een normale hartslag ontstaat de impuls in de sinusknoop. Van hieruit reist de
elektrische impuls over de boezems naar de AV-knoop en zorgt zo voor de
samentrekking van de boezems. De AV-knoop is de enige elektrische verbinding
tussen boezems en kamers, want die zijn van elkaar geïsoleerd door bindweefsel.
In de AV-knoop wordt de impulsgeleiding vertraagd, zodat het bloed van de
boezems naar de kamer kan stromen. Dan wordt de impuls via de Hisbundel en
de linker en rechter bundeltak naar de kamers geleid. Die worden dan elektrisch
geactiveerd, wat leidt tot contractie van de kamers.
De impuls die door het hart loopt is een snelle verandering van de elektrische
lading van de afzonderlijke myocyten. Een verschil in lading tussen de binnen- en
buitenzijde van een cel veroorzaakt de membraanpotentiaal. De waarde van de
membraanpotentiaal van een cel wordt bepaald door de concentratieverschillen
van ionen tussen binnen en buiten de cel en door de doorlaatbaarheid van de
celmembraan voor deze ionen. Het concentratieverschil tussen binnen en buiten
voor één bepaalde ionsoort geeft een zogenaamde Nernstpotentiaal. De
permeabiliteit (doorlaatbaarheid) bepaalt voor een ionsoort de bijdrage van
deze Nernstpotentiaal aan de uiteindelijke membraanpotentiaal van de cel.
Natrium- en Kaliumionen zijn de twee belangrijkste ionen die een rol spelen bij de
ligging van de membraanpotentiaal in een zenuwcel. Het principe van de
actiepotentiaal in zenuwcellen is vrijwel hetzelfde als in het hart.
De beweging van de ionen in een membraan wordt enerzijds bepaald door het
concentratieverschil tussen binnen- en buitenkant (chemische gradiënt) en
anderzijds door de elektrische membraanpotentiaal (elektrische gradiënt).
Wanneer de membraan permeabel gemaakt wordt voor alléén K+-ionen, zullen
door het concentratieverschil tussen binnen en buiten, de K+-ionen naar buiten
treden. Dit is de chemische gradiënt (diffusiegradiënt). In de cel zijn er meer
negatieve ionen aanwezig dan positieve ionen. De cel krijgt een negatieve
Wat is een hartinfarct? Hoeveel mensen in Nederland krijgen het en wat moet je
doen als iemand bij jou in de buurt als gevolg van een hartinfarct een
hartstilstand krijgt?
Een hartstilstand is de situatie waarin het hart geen bloed meer rondpompt, een
circulatiestilstand. Oorzaken van een hartstilstand zijn:
- Ademhalingsstilstand
- Veel bloedverlies
- Hartinfarct
- Elektrocutie
- Beschadiging door verwonding (messteek)
Een hartinfarct is het afsterven van een deel van de hartspier. Dit komt door een
onderbreking van de bloedtoevoer aan het hart door de kransslagaderen. Dit kan
leiden tot chaotische elektrische activiteit in het hart: ventrikelfibrilleren. Dit leidt
tot een verlies van pompkracht, waardoor er een hartstilstand ontstaat.
De oorzaak van deze onderbreking is vrijwel altijd het gevolg van
slagaderverkalking (atherosclerose). Slagaderverkalking is een langzaam proces
waarbij in de wand van bloedvaten vernauwingen (stolsels) ontstaan. Dit leidt tot
afsnijden van de bloedtoevoer naar de achterliggende weefsels.
Er overlijden ongeveer 24 mensen per dag aan een hartinfarct en gemiddeld
worden er 65 mensen per dag opgenomen wegens een infarct.
Slechts 5-10% van de slachtoffers die worden opgenomen door een hartstilstand
overleeft de hartstilstand. Het percentage is vooral zo laag omdat de
hulpverlening niet of niet tijdig op gang komt.
Reanimatie is op een kunstmatige manier de circulatie van zuurstofrijk bloed op
gang houden door hartmassage en beademing. Reanimatie kan schade aan
vitale organen als het hart en de hersenen voorkomen, maar zal het hart niet
opnieuw laten kloppen. Er is een AED nodig om het hart ‘opnieuw’ te laten kloppen.
De AED geeft een gecontroleerde elektrische schok aan het hart. Dit is om de
chaotische elektrische activiteit (ventrikelfibrilleren) te stoppen.
, Hoofdstuk 2. Het Hart en Vaatstelsel
Welke plaats heeft het orgaansysteem ‘hart en vaten’ in het lichaam en hoe
draagt dit systeem bij aan de homeostase in ons lichaam?
Orgaansystemen zijn groepen organen die samenwerken om een bepaalde
functie in het lichaam uit te voeren. Ons lichaam bestaat uit 10 orgaansystemen.
Homeostase: de eigenschap van het lichaam om inwendige stabiliteit te
handhaven. Dit gebeurt door middel van negatieve feedback systemen. Sensors
houden variabelen in de gaten en als de variabelen buiten de grenzen raken
wordt de effector geactiveerd die de gereguleerde variabelen bijsturen. Het hart
en vaten zorgen voor voldoende af- en aanvoer van voedingsstoffen door de
bloeddruk en de doorstroming van weefsels goed af te stemmen op hun
behoefte.
Het hart ligt in de borstholte vlak boven het middenrif (diafragma) met de punt
links naar beneden. De functie van het hart is nauw verbonden met de volgorde
waarin de hartspier samentrekt (contraheert). Eerst trekken de boezems samen
(boezemsystole), dan de kamers (kamersystole), gevolgd door een periode van
rust (diastole), waarin de boezems en de kamers zich opnieuw met bloed vullen.
Dit noemen we de pompcyclus van het hart.
, Hoofdstuk 3. Elektrische activatie van het hart
Hoe ontstaat de elektrische geleiding in het hart en hoe zorgt de elektrische
impuls voor een juiste contractievolgorde van het hart (excitatie-
contractiekoppeling)?
Een hartritmestoornis, meestal ventrikelfibrilleren, is een zeer chaotische activatie
van het hart. Het hart bestaat uit wel 6 miljard hartcellen (myocyten) en als één
zo’n myocyt elektrisch wordt geactiveerd trekt hij samen. Bij een hartinfarct raakt
de elektrische activatievolgorde verstoord. Hierdoor is ook de
samentrekkingsvolgorde verstoord. Bij ventrikelfibrilleren is de elektrische activiteit
chaotisch en totaal ongecoördineerd.
Bij een normale hartslag ontstaat de impuls in de sinusknoop. Van hieruit reist de
elektrische impuls over de boezems naar de AV-knoop en zorgt zo voor de
samentrekking van de boezems. De AV-knoop is de enige elektrische verbinding
tussen boezems en kamers, want die zijn van elkaar geïsoleerd door bindweefsel.
In de AV-knoop wordt de impulsgeleiding vertraagd, zodat het bloed van de
boezems naar de kamer kan stromen. Dan wordt de impuls via de Hisbundel en
de linker en rechter bundeltak naar de kamers geleid. Die worden dan elektrisch
geactiveerd, wat leidt tot contractie van de kamers.
De impuls die door het hart loopt is een snelle verandering van de elektrische
lading van de afzonderlijke myocyten. Een verschil in lading tussen de binnen- en
buitenzijde van een cel veroorzaakt de membraanpotentiaal. De waarde van de
membraanpotentiaal van een cel wordt bepaald door de concentratieverschillen
van ionen tussen binnen en buiten de cel en door de doorlaatbaarheid van de
celmembraan voor deze ionen. Het concentratieverschil tussen binnen en buiten
voor één bepaalde ionsoort geeft een zogenaamde Nernstpotentiaal. De
permeabiliteit (doorlaatbaarheid) bepaalt voor een ionsoort de bijdrage van
deze Nernstpotentiaal aan de uiteindelijke membraanpotentiaal van de cel.
Natrium- en Kaliumionen zijn de twee belangrijkste ionen die een rol spelen bij de
ligging van de membraanpotentiaal in een zenuwcel. Het principe van de
actiepotentiaal in zenuwcellen is vrijwel hetzelfde als in het hart.
De beweging van de ionen in een membraan wordt enerzijds bepaald door het
concentratieverschil tussen binnen- en buitenkant (chemische gradiënt) en
anderzijds door de elektrische membraanpotentiaal (elektrische gradiënt).
Wanneer de membraan permeabel gemaakt wordt voor alléén K+-ionen, zullen
door het concentratieverschil tussen binnen en buiten, de K+-ionen naar buiten
treden. Dit is de chemische gradiënt (diffusiegradiënt). In de cel zijn er meer
negatieve ionen aanwezig dan positieve ionen. De cel krijgt een negatieve
