Criminologie is een sociale wetenschap. Wij criminologen vinden niet of iets mag of niet, wij
kijken hoe iets werkt en wij kijken of iets werkt. Hoe belangrijk is het om als jurist toch een
aantal inzichten uit criminologie mee te krijgen? Heel belangrijk, omdat je in alle soorten
werk waar je in terecht kunt komen inzicht uit criminologie kunt gebruiken. Niet alleen bv.
om een beter idee te krijgen over wat criminaliteit is, hoe dat werkt, ook over de vraag wat
je met strafrecht kunt om criminaliteit te bestrijden.
Binnen criminologie speelt methodologie een belangrijk rol. Bij ons gaat het echt om de
vraag: weet je wel wat je echt denkt te weten? Is het inderdaad zo dat je uitspraken kunt
doen over bepaalde onderdelen die je hebt onderzocht. Dat maakt het ook gelijk moeilijker,
er komt een hoop statistiek bij kijken ed.
Wat gaan we vandaag doen? Eerst even een kleine quiz.
‘Als je de media leest, krijg je steeds meer het beeld dat criminaliteit steeds meer toe neemt’.
Niet waar, in tegenstelling tot wat de meeste mensen denken, nemen criminaliteit cijfers
eigenlijk al jarenland af. Niet alleen in NL, maar eigenlijk in de hele westerse
geïndustrialiseerde wereld. Dus je ziet over wel een beetje hetzelfde beeld. De discussie over
criminaliteit gaat vaak gepaard met veel emotie. Het is dus van groot belang dat je een
realistischer inzicht hebt in feitelijke aspecten van criminaliteit. Een van de belangrijke
vragen die criminologen stellen is: hoe komt dat dan? Daar zijn ook allerlei ideeën over. Ik
zal daar nu niet uitgebreid op in gaan.
‘Bestrijding van criminaliteit is vooral een zaak van politie en justitie’.
Niet waar. Wie zou er nog meer een bijdrage kunnen leveren bij het bestrijden van
criminaliteit? Steeds vaker worden allerlei andere overheidspartijen en bedrijven erbij
betrokken. Notarissen, woningbouwbedrijven, banken, garagehouders. Je kunt er dus als
jurist vanuit allerlei invalshoeken bij betrokken raken.
Inhoud colleges
Wat gaan we precies doen? We hebben totaal in dit vak 12 colleges. Vandaag gaan we het
hebben over de vraag wat criminologie is, wat criminologen doen.
Wat is criminologie?
‘De wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de aard en achtergronden van
menselijke gedragingen die door de wetgever strafbaar zijn gesteld en de wijze waarop de
overheid en de maatschappij daarop reageert (Van Dijk e.a. p.20).’ Dit wordt ook wel de
positivistische benadering van criminologie genoemd. Het gaat eigenlijk over de zaken die
strafbaar zijn gesteld in de wet, dat is het gedrag waar wij eigenlijk naar kijken.
, Wat is victimologie?
Een onderdeel van criminologie en bestudeert vooral de hulpverlening aan slachtoffers
binnen en buiten het strafrecht, maar ook om de rol die slachtoffers zelf spelen bij
criminaliteit die tegen hen wordt gepleegd. Bv. welke slachtoffers wij wel of niet als ideale
slachtoffers zien.
Die positivistische benadering wordt door sommige criminologen te beperkt beschouwd. Dat
is de kritische criminologie. De kritische criminologie zegt dat je dat object veel breder moet
definiëren. Eigenlijk moeten we elk gedrag dat schadelijk en verwijtbaar is als onderwerp
van studie kunnen nemen ongeacht of het nou in de wet strafbaar is gesteld of niet. Waar
moet je dan aan denken?
Bv. het gedrag van leegvissen van de zee, in een behoorlijk aantal gevallen is het niet
strafbaar, maar het is natuurlijk wel schadelijk voor het leefmilieu en voor de diersoorten die
daarmee worden weggevist. De kritische criminologie zegt dat we dat dan ook als
onderwerp moeten kunnen nemen.
Bv. in het onderzoek naar milieuschade is er een flinke discussie in hoeverre we eigenlijk de
klimaatverandering als onderwerp van criminologie moeten meenemen. Is dat nu eigenlijk
wel verwijtbaar gedrag? Er zijn wel mensen die dat wel vinden, omdat het eigenlijk min of
meer wordt getolereerd door de overheid, zij neemt daar gewoon te weinig maatregelen
tegen, om die reden kunnen we dus klimaatverandering beschouwen als in vorm van
staatscriminaliteit zelfs.
Dus de kritische criminologie gaat een stuk breder en verder dan de positivistische
benadering.
Bv. De burgeroorlog die een aantal jaren geleden is geweest in Libië. Toen Khadaffie zijn
macht verloor zag je ook dat Libië niet meer in staat was om zijn eigen territorium goed te
bewaken. Libië had o.a. een behoorlijke zone in de Middellandse zee die ze voor zichzelf
claimde. Toevallig is dat ook het stuk zee waar blauw Fin tonijn opgroeit. Die zijn natuurlijk
erg gewild, duur en ook erg bedreigd. Toen het Libische regime niet meer in staat was om
die exclusieve zone voor zichzelf te claimen, kwamen vissers uit Italië, Frankrijk en Italië het
hele stuk zee leegvissen, omdat er geen regime was om daar iets tegen te doen. Dat is wat
kritische criminelen als een onderwerp van criminologie zouden meenemen.
De kernvragen van criminologie zijn
Wat is criminaliteit?
Waar wordt criminaliteit door veroorzaakt? Waar wordt het door verklaard?
Ligt het aan de mens? Vrije wil?
Ligt het aan de omgeving?
Hoe ‘werken’ verschillende soorten van criminaliteit?
Wat kun je ertegen doen? Haalt straffen wel iets uit? Welke preventiemaatregelen
kun je nemen?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Mgocmen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.22. You're not tied to anything after your purchase.