Samenvatting Historische context 1 Steden en burgers in de Lage Landen Feniks
8 views 0 purchase
Course
Geschiedenis
Level
VWO / Gymnasium
In deze overzichtelijke samenvatting zijn alle drie de paragrafen van de historische context 1 Steden en burgers in één duidelijke samenvatting samengevat.
De samenvatting bestaat daarnaast uit aantekeningen uit de les en ook zijn de belangrijkste begrippen in dit hoofdstuk dikgedrukt.
feniks samenvatting historische context 1 steden en burgers in de lage landen feniks
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Geschiedenis
6
All documents for this subject (4836)
Seller
Follow
viggojansen
Reviews received
Content preview
Historische context 1
Steden en burgers in de Lage Landen 1050-1602
Leenstelsel: leenman bestuurt grond voor de leenheer. Leenmannen moesten met raad en daad de
leenheer bijstaan. Dit is een bestuurlijk stelsel. Middeleeuwen werden op deze manier bestuurd.
Hofstelsel: economisch stelsel. Leenmannen hebben een domein waarop ze wonen. Op zijn domein
werken de horigen.
Paragraaf 1: Opbloei van handel en nijverheid in Vlaanderen
Vanaf de 11e eeuw: Veranderingen in Europa op het gebied van:
Landbouw
Handel
Monetaire economie
Lage Landen: Regio in Noordwest-Europa die ongeveer overeenkomt met de Benelux, verzamelnaam
in de Middeleeuwen voor een aantal gewesten (bv: Vlaanderen, Holland, Zeeland, Henegouwen). De
Lage Landen waren echter geen eenheid en waren allemaal los van elkaar. Ieder met eigen regels en
wetten.
Vanaf de 11e eeuw: Vlaanderen als centrum opbloei van handel en nijverheid.
Ontginningen in Vlaanderen
Door de vruchtbare grond was de graanopbrengst per hectare in het graafschap van Vlaanderen het
hoogst van alle Nederlandse gewesten. Vanaf 1050 kwam er een bevolkingsgroei stijgende vraag
naar voedsel. Bossen werden hiervoor gekapt, moerassen werden drooggelegd en kustgebieden
werden ingedijkt (=ontginningen en inpoldering) om meer grond beschikbaar te maken voor de
landbouw.
De agrarische productie groeide ook doordat er nieuwe technieken werden toegepast:
Betere ploeg, die getrokken werd door wendbare paarden, i.p.v. door ossen.
Drieslagstelsel i.p.v. tweeslagstelsel twee derde van hun akkers was ingezaaid, i.p.v. de
helft. Dat kon doordat de grond door afwisseling van gewassen en door betere bemesting
minder snel uitgeput raakte.
De bevolking verdrievoudigde tussen de 11 e en 14e eeuw. Deze bevolkingsgroei maakte nieuwe
ontginningen noodzakelijk, die vervolgens weer bijdroegen aan verdere bevolkingsgroei. Deze
ontwikkelingen, waarbij ontginningen en bevolkingsgroei hand in hand gingen, begonnen in de
Nederlanden in Noord-Vlaanderen, rond Brugge en Gent. Vanaf het einde van de 10 e eeuw waren
daar edelen en vooral kloosters betrokken bij de grootschalige ontginningen.
Handel en nijverheid
Door de toename van de voedselproductie kon een deel van het volk zich specialiseren
(ambachtslieden), niet iedereen hoefde meer boer te zijn.
Daarnaast werden voedseloverschotten verhandeld op goed bereikbare plaatsen (aan het water!)
waar ook de ambachtslieden zich vestigden voor de verkoop van hun nijverheidsproducten.
Door de toegenomen handel worden steeds meer munten geslagen van edelmetaal groei
monetaire economie.
, Stedengroei en stadsrechten
Handel en nijverheid kwamen tot bloei en hand in hand daarmee nam de verstedelijking toe. De adel
juichte deze ontwikkeling van een agrarische samenleving agrarische urbane samenleving toe.
Gevolgen door:
Edelen: stimuleren de groei van steden de rijke stedelingen kunnen veel meer belasting afdragen
dan de horigen.
Horigen: Boeren die op het domein van de heer moesten werken, maar mochten zelf een klein deel
van de opbrengst houden om van te kunnen leven. De horigen proberen domeinen te ontvluchten
om in een stad een beter bestaan op te bouwen (stadslucht maakt vrij). Dit mag eigenlijk niet, maar
de steden zien ze graag komen. Na een jaar en 1 dag in de stad werd een aspirant-poorter
(stedeling). Een volwaardig poorter kon niet teruggestuurd worden naar een domein.
Om leegloop van het platteland te voorkomen verbeterden de adel de positie van de
overgebleven horigen op het domein. Strenge hofstelsel neemt dus af.
In de samenleving werd gezocht naar een nieuwe balans tussen de belangen van de verschillende
sociale groepen.
Doel van de stedelingen: economische belangen beschermen! Steden moesten belasting afdragen
aan de heer, bv Graaf van Vlaanderen. De steden kregen in ruil voor belasting- afdracht en leningen
aan edelen steeds meer privileges. Deze afspraken tussen een stad en een edelman werden
vastgelegd in een stadsrecht. Deze voorrechten gaven stedelingen steeds meer invloed op het
bestuur, rechtspraak en financiën van de stad.
Bonum Commune
In Europa ontstaat langzaam aan een vertakt netwerk van (handel)steden. (Hanze)
Atrecht, een stad in Zuid-Vlaanderen: startpunt van de stedelijke dynamiek in de Nederlandse
gewesten. De stad lag in een vruchtbaar gebied dat rijke graanoogsten leverde. De wegen uit
Romeinse tijd waren ook nog grotendeels intact (verbinding met Frankrijk en Italië). Vanaf 7 e eeuw:
Start ontginningen door monniken en het houden van schapen dienden als grondstof voor de
textielnijverheid groei van de stad.
De stad stimuleerde de komst van aspirant-poorters door hen een stuk grond te geven om er een
huis te bouwen. Om de belangen van de groeiende stadsgemeenschap te verdedigen, streefden de
inwoners vanaf de vroege 12e eeuw doelen na die de bonum commune ten goede kwamen:
Juridische bescherming van de vrijheid van stadsbewoners.
Rechtszekerheid en reglementering van handel en nijverheid.
Bescherming van de stad door een militaire organisatie en door aanleg van wallen en een
stadsmuur.
Vergroting van de invloed van de poorters op het bestuur en op de rechtspraak.
Handhaving van orde en rust.
Inwoners van de stad Atrecht moesten de graaf van Vlaanderen grondbelasting betalen
stedelingen richtten zich steeds meer op, op het verkrijgen van bestuurlijke en rechterlijke macht
graaf benoemde enkele stedelingen tot schepen. Zij vormde de permanente rechtbank, maar kregen
ook bestuurlijke taken en beheerden de stadsfinanciën.
Atrecht was een belangrijke regionale markt. Boeren uit de omgeving hadden overschotten in wol en
graan die ze verkochten op de Atrechtse marktpleinen. Ambachtslieden verwerkten deze wol tot
lakens die in een groot gebied werden verkocht. Door innovaties betere kwaliteit en
productiesnelheid nam toe en ook experimenteerden wevers met verschillende soorten wol.
Al in de 12e eeuw ontstonden er de eerste gilden:
Economische: vaststellen van de prijs en het leveren van goede kwaliteit producten.
Religieus: ze hadden in de kerk vaak een eigen gedeelte waar ze als gilden kwamen. Hadden
een eigen beschermer Heilige.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller viggojansen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
