Besturen in de rechtsstaat 2016
Door Floris-Jan ter Bruggen
Hoofdstuk 2: recht en rechtsstaat (college 1)
Waarom bestuur en recht met elkaar samenhangen? Rechtsstaat.
Wat is de rechtsstaat? Een staat waarin het recht de willekeur van de bestuurder. Verschillende
aspecten en achtergronden van de rechtsstaat zijn hierbij van belang. Want het is niet gemakkelijk te
beschrijven.
Rechtsstatelijk principe.
In een rechtsstaat is iedereen onderworpen aan het recht, zo ook het staatsbestuur. De staat is
gebonden aan het recht. Dit wordt ook wel Lawfulness genoemd.
De rechtsstaat een essentially contested concept
Binding van de staat aan het recht:
Binding aan de grondwet
Binding aan de beslissingen van de rechter of rechtsbeginselen
Mate waarin de staat aan het recht gebonden is:
Rechtsstaat=staat gebonden aan regels die hij zelf heeft vastgesteld
Rechtsstaat=staat die gebonden is aan het grondidee van rechtvaardigheid
De rechtsstaat: lagen en elementen
Hoofdlijnen van het denken over de rechtsstaat (WRR) in lagen:
1. Bovenste laag: grondidee de binding van de staatsmacht aan de regels van het recht.
2. Daaronder laag van fundamentele rechtsbeginselen (rechtszekerheid, legaliteitsbeginsel,
onafhankelijke rechter)
3. Juridische regelingen en juridische arrangementen -> functionerende taakverdeling tussen de
diverse staatsorganen
4. Onderste laag: praktische uitwerking in het rechtssysteem, in de vorm van rechtsregels,
rechtsbeslissingen en uitvoeringsbesluiten.
Commentaar: blijft onduidelijk waarom welke fundamentele rechtsbeginselen nu wel en niet tot de
rechtsstaat behoren en wanneer welke uitwerking in de juridische regelingen nu wel of niet
rechtsstatelijk van aard is.
Rechtsstaat als huis met verdiepingen en kamers (Bovens, 2003): (achter de; kamers)
1. Begane grond: Liberaal accent; Vrijheidsrechten, Trias Politica, Rechtsbescherming, Legaliteit
(18e eeuw)
2. Eerste verdieping: Democratisch accent; politieke rechten, parlementair stelsel, scheiding
politiek en bestuur (19e eeuw)
3. Tweede verdieping: Sociaal karakter: sociale rechten en behoorlijk bestuur (20e eeuw)
4. Zolder verdieping: Digitale rechtsstaat (21e eeuw)
Commentaar: Verhuld de fundamentele spanningen die zich tussen de kamers voordoen.
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fjterbruggen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.66. You're not tied to anything after your purchase.