Samenvatting vakd10 – Historisch denken. Basisboek voor de vakdocent.
Hoofdstuk 1 Geschiedenis
1.1 Definitie
Waarheden over andere tijden:
1. Het is lastig waarheden vast te stellen over andere tijden omdat de historici het moeten
doen met overblijfselen uit het verleden(voorwerpen, gebouwen, geschriften of
herinneringen) willekeurig en onvolledig.
2. Taal is een tweede moeilijkheid. Bestaan uit waarden en normen.
Historici moeten het verleden ‘recht doen’ verplaatsen in omstandigheden van destijds
Hij ‘vertaalt’ de vroegere gedachten voor een hedendaagse lezer: Hermeutiek
Verleden en geschiedenis:
Verleden: Niet meer bestaande werkelijkheid
Geschiedenis: Beelden(waarheden) van het verleden van de menselijke cultuur.
Geschiedwetenschap is een cultuurvak: Wat door de geschiedwetenschap wordt bestudeerd is
menselijke cultuur, en het product van die studie is ook weer menselijke cultuur.
Begin geschiedenis:
1. Begin ‘menselijke cultuur’ bij homo sapiens? Taal? Menselijk handelen?
2. Geschreven bronnen. Tijd voorafgaand aan geschreven bronnen = prehistorie
Waarheden over het verleden: Worden gebaseerd op overblijfselen uit andere tijden, maar wordt
geschreven uit hedendaagse perspectief beeld verschuift, wanneer perspectief verschuift
geschiedenis moet worden herschreven.
1.2 Historisch denken
Traditie en verandering
Traditionele samenleving: Weinig veranderingen/langzame veranderingen weinig/geen
historische belangstelling. Iedereen houdt zich aan “eeuwen bestaande normen en waarden en
waarheden”. In Europa was dit tot wetenschappelijke revolutie en Verlichting.
Koselleck: ‘De ruimte van de ervaring(uit het verleden) en de hirzon van de verwachting(voor de
toekomst) groeiden uit elkaar.’
Besef van breuk historische belangstelling. Hoe moderner een tijd wordt, hoe meer historische
belangstelling.
, Kenmerken
Inzicht in breuk daarvoor ook aantal verschillende tijden (?) periodisering:
Eisen periodisering:
- Wat bij de ene tijd hoort, mag nooit worden verward wat bij een andere tijd hoort.
(verwarring: anachronismen)
- Iedere tijd moet op zichzelf worden beschouwd met eigen normen en waarden, eigen
begrippen en categorieën.
- Je mag niet oordelen over eerdere tijden met hun eigen maatstaven. (egocentrisch)
Anachronismen: Het verkeerd plaatsen van zaken in de tijd
Historische distantie: Het gevoel van afstand tussen eigen wereld en wereld van het verleden.
‘Het heeft gevolgen voor de wereld van nu’ tijdperken in het verleden zijn niet op zichzelf maar als
voorgeschiedenis van het heden.
Wat gevolgen heeft is onvoorspelbaar/toeval: Contingentie
Historisch bewustzijn is kenmerkend voor historisch denken, zes kernbegrippen van historische
tijdsbewustzijn:
Chronologie – periodisering: Hoe kan historische tijd worden gemeten en ingedeeld?
Generaties – overblijfselen: Hoe kan vanuit de ene tijd een beeld van een andere worden verkregen
en hoe gaat men met zulke kennis om?
Anachronisme – Contingentie: Hoe kunnen relaties tussen verschillende tijden worden gelegd en
hoe wordt vanuit de ene tijd over de andere geoordeeld?
1.3 Historische redeneerwijzen
Het maken van een documentaire
1. Gegevens verzamelen. (interviews=overblijfselen uit het verleden(herinneringen))
2. Indeling maken (Waar begint het verhaal? Hoe delen we het op?)
3. Waarom gebeuren gebeurtenissen?
4. Interpretatie van de gebeurtenissen
Dit zijn de…
Vier redeneerwijzen
1. Verzamelen van bronnen en gegevens en het vaststellen van feiten
2. Ordenen van feiten in perioden en thema’s
3. Verklaren wat er gebeurde door analyses van oorzaken en gevolgen
4. Vormen van een beeld: een interpretatie van het geheel die er een betekenis aan geeft.
Kenmerkend voor de geschiedwetenschap: denken en argumenteren vanuit het besef van
tijdsverschil.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mensies1991. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.53. You're not tied to anything after your purchase.