Aantekeningen kennislijn S2
Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
College 8:
Wat is ontwikkelingspsychologie?
Ontwikkeling =
- Proces van groei en verandering dat wordt bepaald door de interactie tussen
erfelijkheid en omgeving
- Gaat een leven lang door
- De meeste aandacht gaat uit naar de kindertijd en adolescentie
Psychologie =
- Wetenschap van gedrag en mentale processen
Ontwikkelingspsychologie =
- Bestudeert de psychologische veranderingen bij toenemende leeftijd.
Pedagogiek =
- Wetenschap van het opvoeden. Letterlijk kinderleiding
Opvoeden = het proces waarin een kind wordt gevormd naar de normen en waarden van de
opvoeders en de samenleving.
Psychosociaal functioneren = hoe functioneer je in relatie tot anderen, vrienden, familie en
buren? Welke rol neem je in binnen het gezin, school of werk? Hoe zie jij je plek in de
samenleving?
Psyché = geest, ons denken, voelen en gedrag
Sociaal = onze interactie met andere mensen
Opgroeien en ouder worden betekent je steeds opnieuw aanpassen aan veranderende
vermogens en verwachtingen van anderen.
Psychosociale ontwikkeling volgens Erikson (1963)
- Mensen doorlopen 8 levensfasen, van babytijd tot ouderdom
- Iedere fase heet een crisis of een ontwikkelingstaak die typisch is voor die fase.
- Als die taak onopgelost blijft of negatief afgesloten loopt de ontwikkeling vast.
Ontwikkelingstaken per leeftijd (Erikson):
Babytijd (0-1,5 jaar)
- Vertrouwen vs. Wantrouwen
- Veiligheid, geborgenheid vinden
Peutertijd (1,5-3 jaar)
- Autonomie vs. Schaamte en twijfel
- + ontwikkeling van zelfstandigheid, de wereld verkennen, dingen ‘zelf doen’ =
autonomie
- - te veel kritiek of bescherming leidt tot twijfel aan zichzelf.
,Kleutertijd (3-6 jaar)
- Initiatief vs. Schuldgevoel
- + ontwikkeling van geweten, eigen initiatieven ontplooien, zelf dingen in gang zetten.
- - schuldgevoel, door te hoge eigen en of correcties.
Schoolkindtijd (6 jaar tot puberteit)
- Vlijt vs. Minderwaardigheid
- + gevoelens van competentie en zelfvertrouwen (vlijt). Door successen en
aanmoediging van anderen.
- - laag zelfbeeld, minderwaardig voelen. Door mislukkingen, te veel kritiek of te hoge
eisen.
Adolescentie (puberteit tot …)
- Identiteit vs. Rolverwarring
- Een antwoord vinden op de vraag ‘Wie ben ik?’
- Identiteit = een doorleefd ik-gevoel dat eenheid aanbrengt in alle belevingen. Wat
vind ik nou, waar sta ik nu. Rode draad in je leven.
Jong-volwassenheid
- Intimiteit vs. Isolement
- + aangaan van een intieme relatie. Trouwen/samenwonen of hechte vriendschap.
Jezelf openstellen voor anderen, kwetsbaar durven zijn.
- - eenzaamheid, isolement.
Middelbare leeftijd
- Generativiteit vs. Egocentrisme
- + zorg dragen voor anderen, bijdragen aan de maatschappij = generativiteit. Gezin
stichten en carrière maken.
- - verveling, gebrek aan toekomstvisie en frustratie = stagnatie/egocentrisme
Ouderdom
- Integriteit vs. Wanhoop
- + terugkijken op het leven met tevredenheid = ik-integriteit
- - spijt, opnieuw willen beginnen = wanhoop
Kritiek theorie van Erikson:
- Mensen uit andere culturen hebben niet op dezelfde leeftijd dezelfde
ontwikkelingstaken.
- Niet voor iedereen is het nodig om per se 8 levensfasen in vaste volgorde te
doorlopen en af te sluiten.
- Verschil tussen jongens en meisje bij de adolescentie.
Waarom voor sociaal werker?
- Je krijgt in je werk te maken met mensen van verschillende leeftijden.
- Zij zijn volgens Erikson allemaal met hun eigen specifieke ontwikkelingstaak bezig.
- Het helpt om de kwetsbaarheid of problematiek van je cliënten te plaatsen in het
perspectief van hun levensloop.
3 krachten van ontwikkeling:
1. Nature = factoren die aangeboren zijn (door aanleg/genen) “De aard van het
beestje”
, 2. Nurture = factoren die aangeleerd zijn (door sociale omgeving, opvoeding) “De
mens is maakbaar”
3. Rijping = veranderingen die voor een groot deel genetisch geregeld worden en
waarop omgevingsinvloeden een kleine invloed hebben. (Haargroei, baar in de keel,
menstruatie, grijs worden)
Continue verandering = geleidelijke ontwikkeling waarbij prestaties op een bepaald niveau
voortvloeien uit die van de vorige niveaus. Continue verandering is kwantitatief. Groei,
taalontwikkeling.
Discontinue verandering = ontwikkeling in aparte stappen of stadia. Elk stadium levert
gedrag op dat kwalitatief anders is dan gedrag in eerdere stadium. Abrupt.
Adolescentie
Puberteit = onderdeel van adolescentie biologisch geslachtsrijping
Adolescentie = sociaal-cultureel begin wordt bepaald door de natuur, einde ervan hangt
af van de cultuur. In westerse landen duurt adolescentie veel langer. Per cultuur
verschillend wanneer je tot volwassene wordt bestempeld. Rites de passage = volwassen
worden in andere culturen)
Biologische veranderingen puberteit:
- Hormonale turbulentie
- Groeispurt, lichamelijke processen die leiden tot vruchtbaarheid
- Uiterlijk als bron van onzekerheid
- Omgaan met seksuele verlangens en verliefdheid
Adolescentieperiode:
- Autonomie en op eigen benen staan Tijd van transformatie Wordt gezocht naar
nieuwe verhoudingen tussen ouders en kinderen.
- Losmaken van de vertrouwde binding Meer gelijkwaardigheid De-idealisatie: de
ouder valt van zijn voetstuk Onderhandeling over regels.
- Leeftijdgenoten en vrienden worden belangrijk Hechte vriendschap biedt steun
Vriendengroep biedt sociale oefening en veiligheid (lijkt op een familie) Subcultuur
biedt een imago (zorgt voor uniek zijn en tegelijkertijd erbij horen)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daniquewikkers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.52. You're not tied to anything after your purchase.