Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1, algemene inleiding: Wat is strafrecht..........................3
Hoofdstuk 2, materieel strafrecht: de structuur van het strafbare
feit................................................................................................... 6
Hoofdstuk 3, materieel strafrecht: opzet of schuld...........................9
Hoofdstuk 5, materieel strafrecht: inperking strafbaarheid
(strafuitsluitingsgronden)...............................................................14
Hoofdstuk 6, materieel strafrecht: uitbereiding strafbaarheid........19
, Hoofdstuk 1, algemene inleiding:
Wat is strafrecht
We worden dagelijks geconfronteerd met het strafrecht, ook al zijn we ons daar niet altijd van
bewust. Maar wat is het strafrecht nu eigenlijk? En hoe is het strafrecht in Nederland geregeld?
Het antwoord op die vraag is niet eenvoudig. Om het antwoord op de vraag te kunnen geven,
moeten we eerst een aantal basisbegrippen bespreken. Deze basis begrippen zijn materieel en
formeel strafrecht en commuun en bijzonder strafrecht.
Materieel en formeel strafrecht
Het Nederlandse strafrecht kan worden onderverdeeld in materieel en formeelstrafrecht. Het
materiele strafrecht ziet met name op de vraag welke menselijke gedraging(en) strafbaar zijn
en welke sancties op het plegen van een bepaald strafbaar gesteld gedrag dienen te volgen.
Het formele strafrecht bevat voorschriften die omschrijven hoe de strafrechtelijke procedure
dient plaats te vinden. We noemen dit formele strafrecht ook wel strafprocesrecht. Vragen van
formeel strafrechtelijke aard zijn bijvoorbeeld: Wanneer is er sprake van een verdachte? De
gang naar de strafrechter en de wijze van procederen is typisch iets van formeel
strafrechtelijke aard.
Commuun en bijzonder strafrecht
Je kan het materiële en formele strafrecht vinden in het Wetboek van strafrecht en het
Wetboek van strafvordering. In het wetboek van strafrechten tref je voornamelijk materiële
bepalingen aan (wat is strafbaar en welke sancties kunnen worden opgelegd). Het Wetboek van
strafvordering bevat daarentegen uitsluitend bepalingen van formeel strafrechtelijke aard (het
strafproces). Deze twee grote wetten noemen we ook wel het algemene straf- en
strafprocesrecht of ‘commuun strafrecht’. De wetgever heet er voor gekozen om
strafrechtelijke bepalingen die over heel specifi eke onderwerpen gaan, in aparte wetten op te
nemen. Dit noemen we bijzonder strafrecht.
Als we dan nu terugkeren naar de hoofdvraag, wat we onder strafrecht verstaan, dan moeten
we vaststellen dat het strafrecht een ruim begrip is, waaronder verschillende vormen van straf-
en strafprocesrecht kunnen worden geschaard.
Een van de belangrijkste vragen is de vraag: wat is het doel van het Nederlandse strafrecht?
Het strafrecht is in de kern niet normstellend, maar sanctioneert enkel gedrag dat in strijd is
met bepaalde rechtsnormen. Anders dan bijvoorbeeld het privaatrecht, houdt het strafrecht
zich niet bezig met herstel van een rechtstoestand door middel van ongedaan making of
schadevergoeding. Het strafrecht houdt zich uitsluitend bezig met handhaving. Het strafrecht
wijst slechts het gedrag aan dat strafbaar is.
Handhaving van rechtsvormen
In onze maatschappij bestaan allerlei soorten normen. Normen zeggen iets over ons gedrag;
daarom omschrijven wij ze ook wel als gedragsnormen. Door een gedragsnorm op te schrijven
wordt zij een rechtsnorm. Wanneer wordt de overtreding van een rechtsnorm een strafbaar
feit? Slechts gedragingen die in strijd zijn met rechtsnormen kunnen in beginsel tot strafbaar
feit verworden. Het gaat dan om het bestraff en van gedrag dat niet in overeenstemming is met
de geldende rechtsnorm. Overtredingen van rechtsnormen verworden tot strafbare feiten
doordat ze worden opgeschreven in het Wetboek van strafrecht of worden opgenomen in een
strafbepaling in andere wetgeving en doordat wij negatieve consequenties verbinden aan de
schending van die rechtsnormen. (schending rechtsnorm + geschreven reactie in het Wetboek
van strafrecht of in andere strafbepaling = strafbaar feit) . Een strafbaar feit is daarmee
opgeschreven negatieve reactie (met inbegrip van de mogelijke gevolgen) van de schending
van een rechtsnorm
Strafrecht betreft dus het opzettelijk leed toe brengen aan een anders doormiddel van straf,
indien deze persoon zich schuldig heeft gemaakt aan een strafbaar feit. Voorkomen moet
worden dat de samenleving zich dan zelf schuldig maakt aan een strafbaar feit, zoals
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LisanneSK. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.82. You're not tied to anything after your purchase.
