Oncologie
1) Hematologische oncologie
Hematopoëse
De vorming van het bloed vindt plaats in het beenmerg = hematopoëse.
Deze wordt geregeld door groeifactoren zoals erytropoëtine (epo), granulocyte colony-
stimulating factor (G-CSF) en trombopoëtine (TPO).
Hematopoetische stamcellen HSC bloedcellen
(= HSC voorlopercellen erytrocyten, leukocyten en trombocyten)
Leukemie
Blaste = voorloper van witte bloedcellen niet teveel aan wbc, maar aan blasten.
Leukemie of bloedkanker: ophoping van kwaadaardige witte bloedcellen in beenmerg. Deze
maligne leukocyten komen voort uit hematopoëtische stamcel of voorlopercel waarin
genetische afwijkingen ervoor gezorgd hebben dat die cel:
- Niet meer kan uitrijpen = acute leukemie
- Ongelimiteerd doorgaat met delen = chronische leukemie
Lymfoïde leukemie: leukemiecellen komen voort uit stamcel/voorlopercel die normaal
lymfocyt zou vormen.
Myeloïde leukemie: komen voort uit stamcel of voorlopercel die normaal granulocyt, rode
bloedcel of bloedplaatje zou vormen.
Soorten leukemie
= afhankelijk van waar in het proces er iets misgaat
Acuut Chronisch
Lymfatische ALL (acute lymfatische leukemie) CLL
(vooral kinderen)
Myeloïde AML CML
Acute leukemie Chronische leukemie
- Onrijpe cellen (blasten) - Meer uitgerijpte cellen
- Snel progressief - Langzaam progressief
- Klachten - Vaak geen klachten
- Intensieve behandeling - Lichte behandeling
- Normaal wel curatief - Normaal niet curatief
- Alle leeftijden - Oudere leeftijd
Acute myeloïde leukemie (AML)
= levensbedreigende aandoening (zonder behandeling: 1-2 maanden)
= 70% >60 jaar
= risicofactoren: roken, eerdere behandeling met chemo, radioactieve straling, toxische
stoffen groot deel geen oorzaak MAAR moet altijd behandeld worden anders dood!
Symptomatologie
(examen: symptomen linken aan pathologieën)
= vaak weinig specifiek, kort voorafgaand aan diagnose: algemene malaise veroorzaakt door
pancytopenie (= vermindering van alle soorten cellen in bloed).
, Ophoping van blasten in beenmerg zorgen ervoor dat aanmaak normale bloedcellen wordt
verdrongen. Gevolg:
- Anemie: bleekheid, moeheid, kortademigheid
- Leukopenie: keel- en luchtweginfecties gepaard met koorts
- Trombopenie: verhoogd bloedingsneiging met optreden van bloedneus,
tandvleesbloeding, versterkte menstruatie,…
Algemene klachten van moeheid, verhoogd bloedingsneiging of infectie: recent of bestaan
max aantal weken.
Diagnostiek
Laboratoriumonderzoek: anemie, granulocytopenie en trombopenie.
Bij AML ontbreken ook vaak circulerende blasten: beenmergonderzoek geeft uitstel.
Grens diagnose AML: >20% blasten in beenmerg punctie uitvoeren.
Behandeling
Soms zo agressief dat er direct na diagnose gestart wordt met behandelen.
Oncologieverpleegkundige geeft samen met arts uitleg.
Eerste doelstelling: bereiken van complete remissie = bij herstel van normale bloedwaarden
<5% blasten in beenmerg.
Standaardbehandeling Behandeling oudere patiënt
Intensieve chemotherapie met remissie- Patiënten met co-morbiditeit kunnen baat hebben
inductiekuur1 gevolgd door consolidatiekuur2. bij behandeling met hypomethylerend medicijn.
1: Inductiekuur: cytarabine + anthracycline = 4 Reactiveren genen van leukemiecellen
weken (1 week chemo, 3 weken herstel) waardoor ze gaan afsterven of uitrijpen.
Bijwerkingen: misselijkheid, braken, haaruitval,
koorts bij neutropenie en mucositis, langdurige Minder bijwerkingen: mucositis en haaruitval
pancytopenie (kans tekort bloedcellen geen nauwelijks waargenomen.
weerstand meer geen RBC anemie)
2: consolidatiekuur: cytarabine + anthracycline
na deze 2: allogene stamceltransplantatie3
= conventionele chemotherapie: ook goede cellen
worden aangevallen!
Bijwerkingen: haaruitval, misselijkheid, braken,…
supportieve therapie!
, Prognose
= afhankelijk van de leeftijd, lichamelijke conditie en eerdere behandeling met chemo.
<40 = 5-jaarsoverleving 50%, >70 = 10%
Chronische leukemieën (= niet te genezen)
= vaak per toeval ontdekt: bij bloedonderzoek forse leukocytose.
vage aspecifieke klachten: moeheid, verminderde eetlust, gewichtsverlies en vol gevoel
vanboven in buik dankzij vergrote milt = splenomegalie.
behandeling en prognose afhankelijk van stadium
2) Het maligne lymfoom (=lymfeklierkanker)
Lymfomen = groep van kwaadaardige tumoren in het lymfoïde systeem die uitgaan van B- of
T-lymfocyten of hun voorlopers. lymfocyten die abnormaal woekeren
2 grote categorieën:
1. Hodgkin lymfoom of ziekte van Hodgkin
2. Non-Hodgkin-lymfomen of NHL
VERSCHILLEN:
Het Non-Hodgkin lymfoom
Het is niet één ziektebeeld maar is zeer divers: presentatie, lokalisatie, uitgebreidheid,…
Men meldt 50 verschillende pathologische etniteiten die hun oorsprong vinden in B- of T-
lymfocyten.
De incidentie stijgt met de leeftijd: 60% is ouder dan 60 jaar.
De oorzaak is nog niet bekend: het gaat in alle gevallen om kwaadaardige aandoeningen
uitgaande van cellen die afstammen van de lymfocyten.
Symptomen
Er zijn verschillende stadia: graad I IV afhankelijk van de klieren die aangetast zijn:
I + II bovenlichaam
III + IV heel het lichaam
We hebben ook A en B:
A zonder klachten
B symptomen: koorts z.f., zweten, gewichtsdaling van >10%
De symptomen zijn zeer divers:
Deel van de patienten heeft geen tot weinig klachten:
- Opgezette lymfeklier in de hals, boven sleutelbeen, onder oksel of in liezen = pijnloos
en wordt langzaam groter
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller justinevanderstraeten11. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.36. You're not tied to anything after your purchase.