Summary
samenvatting Wijsbegeerte & Ethiek
- Course
- Institution
Dit is een samenvatting van de slides van het vak wijsbegeerte en ethiek uit de derde bachelor TEW en de eerste master HIR, . Het vak wordt gedoceerd door Christiaan Boonen.
[Show more]
Seller
Follow
tewstudent1
Content preview
Wijsbegeerte en ethiekDeel 1: ethiek ...................................................................................................5
Hoofdstuk 1: Ethisch redeneren .............................................................................5
I. Wat is de ethiek? ......................................................................................................5
A. Descriptieve ethiek vs normatieve ethiek ..............................................................5
B. Meta-ethiek ...........................................................................................................6
C. Waarom ethiek? ....................................................................................................6
D. Ethiek als toetssteen .............................................................................................7
II. Enkele definities ........................................................................................................7
A. Onderscheid tussen immoraliteit en a-moraliteit ..................................................7
B. Onderscheid tussen feiten en waarden (David Hume) ..........................................7
III. Ethisch redeneren .....................................................................................................8
A. Deductie ................................................................................................................8
B. Inductie en abductie..............................................................................................9
C. Gedachte-experimenten .....................................................................................10
IV. Beroepsethiek en ethische conflicten.....................................................................11
A. Deontologische codes ........................................................................................11
B. Rollenconflicten ...................................................................................................12
V. Verschillende ethische theorieën ............................................................................13
VI. Reflectievragen .......................................................................................................14
Hoofdstuk 2: Utilitarisme .......................................................................................15
I. Basiskenmerken utilitarisme ..................................................................................15
II. Hervormers.............................................................................................................15
A. Jeremy Bentham (1948 - 1832) ...........................................................................15
B. John stuart Mill (1806 - 1873) .............................................................................16
III. Ontwikkelingen utilitarisme ....................................................................................17
A. Waarde van genot ...............................................................................................17
B. Voorkeurutilitarisme .............................................................................................18
C. Act-utilitarisme vs regelutilitarisme .....................................................................18
D. Utilitarisme en het trolley probleem.....................................................................19
IV. Kritieken utilitarisme ...............................................................................................20
A. Rechtvaardige verdeling?....................................................................................20
B. Utilitarisme is te veeleisend .................................................................................20
C. Speciale verplichtingen .......................................................................................20
V. Samenvattend overzicht ........................................................................................20
Hoofdstuk 3: Deontologie .....................................................................................21
I. Basiskenmerken deontologie .................................................................................21
II. Immanuel Kant (1724 - 1804) .................................................................................21
A. Kants kritiek op consequentialisme ....................................................................21
B. Kants uitgangspunt .............................................................................................21
1
, III. Kants categorische imperatieven ...........................................................................23
A. Eerste formulering ...............................................................................................23
B. Tweede formulering .............................................................................................24
C. Deontologie vs regelutilitarisme ..........................................................................24
D. Kants vierstappenplan ........................................................................................24
E. Sterktes van Kants ethiek ...................................................................................25
F. Kritieken op Kants ethiek ....................................................................................25
IV. Hedendaagse deontologie .....................................................................................26
V. Toepassing: sweatshops en mensenrechten .........................................................26
VI. Reflectievragen ......................................................................................................27
Hoofdstuk 4: Deugdethiek.....................................................................................28
I. Basiskenmerken .....................................................................................................28
II. Aristoteles (384 -322 v. Chr.) ..................................................................................28
A. Ethiek en geluk volgens de teleologie .................................................................28
B. Deugden ..............................................................................................................29
III. Kritieken en ontwikkelingen ...................................................................................31
A. Deugdelijk handelen ............................................................................................31
B. Deugden en externe omstandigheden ................................................................31
C. Wie heeft karakter? .............................................................................................31
D. Deugdethiek is cultureel relatief ..........................................................................32
IV. Moderne deugdethiek (Alasdair MacIntyre (1929 - ) ..............................................32
A. MacIntyre en cultureel relativisme .......................................................................32
B. MacIntyre over praktijken ....................................................................................33
C. Interne en externe goederen ...............................................................................33
D. MacIntyre’s deugden ...........................................................................................33
E. Kritiek van MacIntyre...........................................................................................34
F. Kritiek op MacIntyre ............................................................................................34
V. Reflectievragen ......................................................................................................35
Hoofdstuk 5: zorgethiek ........................................................................................36
I. Zorgethiek ..............................................................................................................36
A. Ontstaan zorgethiek ............................................................................................36
B. Kenmerken zorgethiek ........................................................................................37
II. Kritieken zorgethiek ................................................................................................38
A. Essentialisme ......................................................................................................38
B. Wat met vreemden? ............................................................................................38
C. Wat met onpartijdigheid? ....................................................................................38
D. Instellingen en rechtvaardigheid .........................................................................39
III. Reflectievragen ......................................................................................................39
Hoofdstuk 6: epistemisch onrecht .......................................................................40
I. Epistemologie.........................................................................................................40
A. Wat is het? ..........................................................................................................40
B. Ethiek van de geloofwaardigheid: Miranda Fricker (1966 - ) ...............................40
2
, II. Soorten epistemisch onrecht .................................................................................41
A. Getuigenisonrecht ...............................................................................................41
B. Hermeneutisch onrecht .......................................................................................42
III. Verdere ontwikkelingen ..........................................................................................43
A. Geloofwaardigheidsteveel ...................................................................................43
B. Gaslighting ..........................................................................................................43
C. Testimonial smothering .......................................................................................43
IV. Reflectievragen ......................................................................................................43
Hoofdstuk 7: ethiek van de marketing .................................................................44
I. Wat is de ethiek van de marketing? .......................................................................44
A. De 4P’s ................................................................................................................44
B. Marketing en waarden.........................................................................................44
II. Ethiek van producten .............................................................................................44
A. Productaansprakelijkheid ....................................................................................44
B. Modellen van verantwoordelijkheid en schade ...................................................45
III. Ethiek van de prijzen ..............................................................................................47
A. Prijsopdrijving ......................................................................................................47
B. Roofprijzen ..........................................................................................................47
IV. Ethiek van de reclame ............................................................................................48
A. Reclame en waarheid ..........................................................................................48
B. Kritiek op reclame en autonomie ........................................................................49
C. Reclame en kwetsbaarheid .................................................................................50
D. Reclame en privacy .............................................................................................50
E. Reclame en stereotypes......................................................................................50
Deel 2: Maatschappijfilosofie .........................................................................51
Hoofdstuk 8: de sociale en publieke rol van bedrijven .......................................51
I. Inleiding ..................................................................................................................51
II. Het private en publieke domein .............................................................................51
A. Wat is het privaat-publieke onderscheid?...........................................................51
B. Een korte voorgeschiedenis ................................................................................51
III. Maatschappelijk verantwoord ondernemen ...........................................................52
A. Economische model............................................................................................53
B. Stakeholder model (Freeman) .............................................................................55
C. Strategische model .............................................................................................56
D. Politieke model (Claassen) ..................................................................................57
IV. Reflectievragen ......................................................................................................57
Hoofdstuk 9: Rechtvaardigheid en kansengelijkheid .........................................58
I. Wat is rechtvaardigheid? ........................................................................................58
A. Rechtvaardigheid als maatstaf ............................................................................58
B. Private vs publieke rechtvaardigheid ..................................................................58
C. Hoe bepalen we wat rechtvaardig is? .................................................................58
3
, II. John Rawls’ theorie van de rechtvaardigheid (1921 - 2002) ..................................59
A. Invloed contracttheorie .......................................................................................59
B. 2 principes van rechtvaardigheid ........................................................................60
C. Kritiek op Rawls theorie ......................................................................................61
III. Gelijke kansen en meritocratie ...............................................................................62
A. Historische context .............................................................................................62
B. Rawls over natuurlijke talenten ...........................................................................62
C. Kritiek op Rawls ..................................................................................................63
IV. Reflectievragen ......................................................................................................64
Hoofdstuk 10: Racisme .........................................................................................65
I. ‘Ras’........................................................................................................................65
A. Traditionele visie ..................................................................................................65
B. Raciaal scepticisme en raciaal eliminativisme ....................................................65
C. Raciaal constructivisme en raciaal conservatisme .............................................66
II. Racisme .................................................................................................................67
A. Vormen van racisme ............................................................................................67
B. Individueel racisme .............................................................................................67
C. Institutioneel racisme ..........................................................................................68
D. Neoracisme .........................................................................................................69
III. Racisme bestrijden.................................................................................................69
A. Kleurenblind of kleurenbewust? ..........................................................................69
B. Actie op de werkvloer .........................................................................................70
IV. Reflectievragen ......................................................................................................71
Hoofdstuk 11: Werk ................................................................................................72
I. Wat is werk? ...........................................................................................................72
A. Definitie ...............................................................................................................72
B. Elementen waaruit werk bestaat .........................................................................72
II. vervullend werk ......................................................................................................73
A. Evolutie werk .......................................................................................................73
B. Vervreemding (Marx) ...........................................................................................74
III. Het liberale model van Norman Bowie (1942 - ) ....................................................77
A. Liberaal model .....................................................................................................77
B. Inspraak op de werkvloer ....................................................................................78
IV. Reflectievragen ......................................................................................................78
Hoofdstuk 12: Grenzen aan de markt ..................................................................79
I. Wat is vermarketing?..............................................................................................79
II. Kritieken Michael Sandel (1953 - ) .........................................................................79
A. Dwang-argument ................................................................................................79
B. Corrumpering-argument .....................................................................................80
Voorbeeldexamen ..................................................................................................82
4
, Deel 1: ethiek
Hoofdstuk 1: Ethisch redeneren
I. Wat is de ethiek?
Ethiek = De systematische en kritische studie van de moraliteit (i.e. onze opvattingen
over goed en kwaad)
- Ethische vragen
• Hoe moet men leven? (Socrates)
• Hoe wordt ik een goede persoon? (Aristoteles)
• Welke handeling heeft de beste gevolgen? (Bentham)
• Wat zijn onze plichten? (Kant)
- Verschillende vragen leiden tot verschillende perspectieven op de moraliteit:
• Wat is belangrijk?
• Karakter?
• Onze intenties?
• De gevolgen van onze keuzes?
A. Descriptieve ethiek vs normatieve ethiek
‣ Descriptieve ethiek
- Empirisch onderzoek (sociologisch of antropologisch) naar de acceptatie of afwijzing
waarden in samenlevingen, gemeenschappen of beroepsgroepen
—> Welke waarden worden in een bepaalde samenleving geaccepteerd?
bv: Wat zijn de belangrijkste waarden in de financiële wereld?
Waarom beschouwen steeds meer mensen vlees eten als onethisch?
- Moreel-psychologisch onderzoek naar bv. morele beslissingen of de rol van emoties in
de moraliteit
—> Hoe maken wij morele beslissingen?
bv: Spelen intuïties een grotere rol bij morele beslissingen dan ethische reflectie?
- Relatie tussen beschrijvende en normatieve ethiek
• Beschrijvende ethiek geeft inzicht in hoe moraliteit werkt
• Maar normatieve ethiek moet kritisch blijven
‣ Normatieve ethiek
Normatieve ethiek = studie van wat wij zouden moeten doen
bv: Wat is een goede handeling?
Waarom is autonomie belangrijk?
Waarom mag je niet discrimineren?
- Belang van ethisch reflectie: We proberen deze vragen te beantwoorden door kritisch
na te denken niet enkel op basis van intuïties, emoties of traditie
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tewstudent1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.03. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
80796 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now