Class notes
Hoorcolleges ZHB I
- Course
- Institution
Dit zijn alle hoorcolleges van het vak Zintuigen, Hersenen en Beweging I. De patiëntcolleges zijn niet inbegrepen helaas.
[Show more]
Seller
Follow
suuspoll
Content preview
Hoorcolleges ZHB I – Week 1HC1 Bouw en algemene organisatie CZS, vaten en vliezen
Organisatie van het zenuwstelsel
Centraal zenuwstelsel (CZS): hersenen (encephalon) en ruggenmerg (myelum), ligt binnen de schedel
en wervelkolom
Perifeer zenuwstelsel (PZS): ligt buiten de schedel en wervelkolom, hersenzenuwen (nervi craniales),
ruggenmergszenuwen (nervi spinales), sensibele en autonome ganglia (bij autonoom zenuwstelsel).
In dit blok wordt vooral gekeken naar het centraal zenuwstelsel.
Het zenuwstelsel kan opgedeeld worden in een afferent en een efferent deel.
Afferent zenuwstelsel; sensibele informatie beweegt via het PZS naar het CZS (gevoel)
Afferent
- Somatisch deel sensibiliteit van huid en omgeving, zintuigen
- Visceraal deel sensibiliteit van de organen
Efferent zenuwstelsel; motorische informatie vanuit het CZS naar het PZS naar de effectoren
Efferent
- Somatisch deel voor willekeurige bewegingen, aansturen skeletspieren
- Autonoom deel voor onwillekeurige bewegingen, aansturen gladde spieren, klieren en
hartspier, kan onderverdeeld worden in sympathisch en parasympatisch
De hersenen bestaan uit:
- Centrale hemisfeer (2x)
- Diencephalon (de tussenhersenen)
- Mesencephalon
- Pons + cerebellum (kleine hersenen)
- Medulla
- Ruggenmerg
De hersenstam wordt gevormd door de mesencephalon, de pons en de medulla.
In het ruggenmerg en de hersenen bestaat een holte / lumen, dit is het ventrikel systeem. Bij elk deel
van de hersenen hoort een apart ventrikel. In de cerebrale hemisferen bevindt zich de laterale
ventrikel (in totaal dus 2 laterale ventrikels). In het diencephalon bevindt zich het derde ventrikel. Het
laterale ventrikel en derde ventrikel zijn met elkaar verbonden door een interventriculair foramen.
Vanuit het derde ventrikel ontspringt een aquaductus cerebri dat het derde ventrikel met het vierde
ventrikel verbindt. Het aquaductus cerebri doorloop het mesencephalon. Het vierde ventrikel bevindt
zich posterior aan de pons en anterieur aan het cerebellum. Het vierde ventrikel mondt uit in de
subarachnoïdale ruimte via verschillende apertures; apertura mediana (foramen van Magendie) en 2
apertura lateralis (foramen van Luschka). Door deze apertures mondt de hersenvloeistof uit in de
subarachnoïdale ruimte.
De vliezen en vaten
De hersenen liggen niet los in de schedel, maar worden omgeven door vliezen. Van buiten naar
binnen; dura mater, arachnoidea, pia mater
Epidurale ruimte: ruimte tussen schedel en dura mater potentiële ruimte
Subdurale ruimte: ruimte tussen de dura mater en arachnoidea
Subarachnoïdale ruimte; ruimte tussen arachnoidea en pia mater gevuld met cerebrospinale liquor
(hersenvloeistof)
De pia mater volgt alle contouren van de hersenen; de arachnoidea doet dit niet. Hierdoor ontstaat op
sommige plekke grote subarachnoïdale ruimtes die subarachnoïdale cisterna genoemd worden. De
grootste is de cisterna magna; vanuit het vierde ventrikel stroomt hier de cerebrospinale vloeistof door.
De cisterna magna bevindt zich tussen het cerebellum en de medulla.
,De dura mater bestaat uit 2 lagen; het endostale blad (buitenste) en het meningeale blad (binnenste).
Deze bladen zijn met elkaar gefuseerd, maar op sommige plekken lopen grote venen, veneuze
sinussen, door deze ruimte tussen de bladen (durale veneuze sinussen). Op sommige plekken stulpen
deze bladen de hersenen binnen waardoor soort vouwingen ontstaan; falx cerebi en tentorium
cerebelli.
Falx cerebri; doorloopt de fissura longitudinalis, tussen de cerebrale hemisferen, anterieur verbonden
aan crista galli, posterieur continu met tentorium cerebelli, horizontaal verloop
Tentorium cerebelli; doorloopt de fissura transversalis cerebri, scheidt hemisferen van het cerebellum,
horizontaal verloop
Grote bloedvaten lopen op de dura mater, bloedvaten voorzien de dura mater van bloedvoorziening.
Binnen de schedel zie je de graveringen van deze bloedvaten. De bloedvoorziening van de dura mater
komt tot stand door de a. meningea media.
Epidurale bloeding: bij flinke knal tegen de schedel, een ruptuur van a. meningea media, er vindt
bloedophoping plaats tussen de dura mater en de schedel
Hersenweefsel is erg zacht en ‘beweeglijk’; wanneer bloed ophoopt tussen de dura mater en de
schedel worden de hersenen ingeklemt, waardoor een grote druk ontstaat. Op een CT scan is dit te
zien als een witte vlek; witte vlek is gestold bloed.
De hersenen worden ingeklemt en kunnen maar één kant op; het foramen magnum (achterhoofdsgat)
uit, hierdoor komst er druk op de hersenstam, in de hersenstam liggen belangrijke gebieden zoals het
ademhalingsstelsel, zonder behandeling kan de patiënt in coma raken.
Op sommige plekken is er een ruimte tussen de dura bladen, in deze ruimten lopen grote venen, deze
worden durale veneuze sinussen genoemd en voeren het bloed af van de hersenen. De oppervlakkige
venen die hun bloed afgeven aan de veneuze sinussen worden ankervenen genoemd; verankeren de
hersenen aan de dura.
De veneuze sinussen zorgen voor drainage van de oppervlakkige en de diepe venen. De veneuze
sinussen liggen in de dura. De belangrijkste veneuze sinussen zijn:
- sinus sagittalis superior in mediane sagittale lijn
- sinus sagittalis inferior
- sinus rectus bij het cerebellum
- confluens sinuum samenkomst van sinus sagittalis superior en sinus rectus
- sinus transversus zowel links als rechts lateraal aan de confluens sinuum
- sinus sigmoideus een S vorm, daar kan de venen de schedel uit
- sinus cavernosus systeem rond de hypofyse
- sinus petrosus superior verbinding met sinus petrosus superior, deze sinus kan de schedel
uit
Subduraal hematoom: ruptuur ankervenen
Bij trauma kunnen de ankervenen knappen; er ontstaat een bloeding onder de dura mater
Effect; bloed gaat ophopen, het effect treedt wel langzamer op aangezien het venen zijn
Ankervenen: verankeren de oppervlakkige venen met de dura
De oppervlakkige venen bevinden zich in de subarachnoïdale ruimte tussen de arachnoidea en de pia
mater en worden verbonden met de veneuze sinussen door de ankervenen die zich subduraal, tussen
de dura mater en arachnoidea bevinden; de veneuze sinussen bevinden zich tussen de 2 dura bladen.
Een subduraal hormoon ontstaat door een ruptuur van de ankervenen; bloed hoopt op tussen de dura
mater en de arachnoidea.
,Bij ouderen treedt relatief makkelijk een subduraal hematoom op door cerebrale atrofie en
toegenomen veneuze kwetsbaarheid. Uitlokkende factoren zijn; anticoagulantia, stollingsstoornissen,
alcoholisme en epilepsie.
Intra-extracraniele anastomosen;
Anastomosen tussen venen uit de hersenen en de sinus cavernosus
Infectieuze processen kunnen de sinus cavernosus intreden vanuit de neusholte, is erg afhankelijk
van de druk
Liquor circulatie
De cerebrospinale liquor wordt aangemaakt door speciaal weefsel in het ventrikel systeem
Dit weefsel wordt plexus choroideus genoemd, maakt actief vanuit het bloed hersenvloeistof aan
De grootste plexus choroideus bevindt zich in de laterale ventrikel; hier wordt veel liquor aangemaakt.
Liquor circulatie: lateraal ventrikel foramen interventriculaire derde ventrikel aquaductus
cerebri vierde ventrikel foramina subarachnoïdale ruimte
De liquor zal via een aantal openingen, de foramina, de ventrikels kunnen verlaten en zo om de
hersenen en de ruggenmerg kunnen stromen, in de subarachnoïdale ruimte tussen pia mater en
arachnoidea.
Er bevinden openingen in het 4e ventrikel die continu zijn met de subarachnoïdale ruimte
- apertura mediana (foramen van Magendie) CSF stroomt cisterna magna in
- apertura lateralis (foramen van Luschka, 2x)
Reabsorptie van de cerebrospinale vloeistof vindt plaats in de durale veneuze sinussen, vooral in de
sinus sagittalis superior. Op sommige plekken steekt de subarachnoïdale ruimte de dura mater in,
waardoor het liquor afgevoerd kan worden in het veneuze systeem tussen de dure bladen. Deze
plekken worden arachnoïae villi genoemd; invaginaties / uitstulpingen van arachnoidea in de dura
mater en het lumen van een sinus.
Het arteriële systeem kan worden onderverdeeld in:
- Voorste systeem: via de a. carotis interna
- Achterste systeem: via de a. vertebralis
Achterste systeem: a. vertebralis (langs het ruggenmerg en wervels door het foramen magnum), a.
spinalis anterior, a. basilaris, a. cerebri posterior
Voorste systeem: a. carotis interna, a. cerebri anterior en a. cerebri media
Systemen zijn verbonden met elkaar door een communicerende arterie; a. communicans posterior
(2x)
Ook de a. cerebri anterior zijn met elkaar verbonden door de a. communicans anterior (1x)
Er ontstaat een cirkel, de cirkel van Willis, en dit werkt beschermend bij bijv. een ontstopping, bloed
kan dan een andere route volgen.
Zie practicum 1 voor plaatjes en uitleg arteriële systeem.
, Subarachnoïdale bloeding: de oppervlakkige vaten liggen in de subarachnoïdale ruimte, er kunnen
aneurysma’s ontstaan (uitstulpingen van de bloedvaten). In de hersenen vertoont een aneurysma zich
als een besje. Wanneer een aneurysma klapt, ontstaat een bloeding tussen de pia mater en de
arachnoidea, waardoor bloed zich ophoopt rondom de cirkel van Willis
Bloed is op een CT scan altijd wit, door de heemgroepen.
Arteriële systeem heeft perforerende takken (vasculariseren het centrale deel van de hersenen,
perforeren direct de hersenen) en de oppervlakkige takken (vasculariseren meer de cortex).
Oppervlakkige takken: corticale takken, cortex is buitenkant hersenen
Cerebrum is de grote hersenen, dus a. cerebri zijn bloedvaten van de grote hersenen
De verzorgingsgebied van de corticale takken:
De a. cerebri anterior (paars) – lobus frontalis en lobus parietalis
De a. cerebri media (rood) – rondom de oren, rest van de cortex
De a. cerebri posterior (groen) – lobus occipitalis en onderste gedeelte van lobus temporalis
Zie plaatjes in de powerpoint
De dura mater wordt van bloed voorzien door de a. meningea media. Dit is een aftakking van de a.
carotis externa.
De hersenvliezen worden ook wel de meningen genoemd; meningitis is een ontsteking aan de
hersenvliezen.
Het voorste arteriële systeem wordt door 1 communicerende tak met elkaar verbonden, de a.
communicans anterior
Een subduraal hematoom ligt tussen de dura en de arachnoidea
Een subduraal hematoom ontstaat na een ruptuur van een ankervenen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller suuspoll. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.43. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75759 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now