Summary
Samenvatting Overzichten Gezonde & zieke cellen 2 (GZC2)
- Course
- Institution
De stof van dit vak op een overzichtelijke manier in de vorm van tabellen samengevat. Heel handig! Er zit ook een grote sectie microscopie bij!
[Show more]
Seller
Follow
NJJanssen00
Reviews received
Content preview
Overzichtjes Gezonde & Zieke Cellen IINaomi Janssen
Neoplasmata
Eigenschap Benigne Maligne
Groei Expansief Infiltratief/invasief
Metastasering Niet Mogelijk
Groeisnelheid Laag Hoog
Begrenzing Scherp, vaak kapsel Onscherp, meestal geen kapsel
Necrose Zelden Vaak
Cel- en kernatypie Gering Sterk
Mitotische activiteit Gering Hoog
Differentiatie Goed Matig-slecht
Groeistoornissen
Groeistoornis Soort Uitleg
Hypertrofie Kwantitatieve adaptatie Cellen worden groter
Hyperplasie Kwantitatieve adaptatie Toename in aantal cellen
Atrofie Kwantitatieve adaptatie Afname in aantal cellen
Metaplasie Kwalitatieve adaptatie Verandering celtype op een
plaats waar dat normaal niet
gebeurt
Reversibel
Verhoogde kans op dysplasie
Dysplasie Kwalitatieve adaptatie Ongeorganiseerde groei,
architectuur ordeloos en
cellulaire atypie, kenmerken
anaplasie
Vaak voorstadium maligniteit
(ernstige dysplasie=CIS)
Neoplasie Ongecontroleerde Ongecontroleerde
groeistoornis nieuwvorming
Desmoplasie Adaptatie Bindweefselproliferatie
Anaplasie Adaptatie Afwezigheid van uitrijping
=ongedifferentieerd weefsel
Begrippen
Begrip Uitleg
Tumor Zwelling
Eisen waaraan het moet voldoen om tumor te zijn:
Parenchym Functionele cellen van bepaald orgaan
Hieruit bestaat epitheliale tumor
Stroma Bestaat uit vet, vaten, bindweefsel
Ligt om parenchym van tumor heen, tumor heeft stroma nodig om te
groeien
→stroma zorgt dat tumor palpabel is en zichtbaar op beeldvormig
, Differentiatie In hoeverre de tumor morfologisch en functioneel nog lijkt op het
weefsel waaruit het is ontstaan
Benigne tumor: goed gedifferentieerd
Maligne tumor: slecht gedifferentieerd
Criteria differentiatie:
Carcinogenen Factoren die maligne potentie vergroten
Fysisch: zon
Chemisch: asbest
Biologisch: HPV
Proto-oncogen Stimuleren fysiologische groei
Gain of function mutatie
Staat normaal UIT
Mutatie leidt tot ongecontroleerde groei
→voorbeeld: Her-2-neu (mammacarcinoom), RAS
Tumorsuppressorgen Remmen groei, zorgen dat er tijd is om DNA te repareren
Loss of function mutatie
Staat normaal AAN
Mutatie leidt tot ongecontroleerde groei
→voorbeeld: p53 en BRCA1/2
Metastasering Tumor implantatie komt los van de primaire tumor en hecht zich
ergens anders in het lichaam
Vaak lymfogeen of hematogeen, soms ook via pleura (pleuritis
carcinomatosa), via peritoneum (peritoneum carcinomatosa), via
pericard (pericarditis carcinomatosa), subarachnoïdale ruimte.
Epitheliale tumoren
-carcinoom
Benigne Maligne
Adenoom Plaveiselcelcarcinoom
Buisvorming
Papilloom Basaalcelcarcinoom
Uit meerlagig plaveiselepitheel, vingervormige
uitstulpingen
Cystadenoom Urotheelcelcarcinoom
Holte bekleed met epitheel
Poliep Adenocarcinoom
Bloemkoolachtige uitstulping met/zonder steel
boven slijmvlies
Papillair cystadenoom
Vingervormige uitstulpingen, holtevorming
Fibroadenoom
Ook fibreuze component
Mesenchymale tumoren
-sarcoom
,Uitzonderingen naamgeving maligne tumoren
Lymfoom lymfeklierkanker
Mesothelioom kwaadaardige proliferatie vanuit pleura
Melanoom huidkanker
Seminoom kiemceltumor van testes
Nefroblastoom Wilms tumor
Teratoom tumor met allerlei weefsels
Meest voorkomende soorten kankers
Vrouwen Mannen
1. Borstkanker 1.Prostaatkanker
1. Huidkanker 2.Darmkanker
2. Darmkanker 3.Huidkanker (excl basaalcelcarcinoom)
3. Longkanker 4.Longkanker
Radiotherapie
Doel: 60% curatief, 40% palliatief
Berust op herstellend vermogen van gezonde cellen
1 Gray (Gy) = 1 Joule/kg
Elektromagnetische straling met fotonen (zelfde als röntgenfoto, maar dan 100-1000 keer zoveel energie).
Doordringend vermogen:
1. Fotonen dringen diep door →gammastraling
2. Protonen heel ingewikkeld en kostbaar
3. Elektronen dringen niet diep door
Werking: straling met fotonen → elektronen schieten los → fotonen reageren met DNA en gaan zuurstofradicalen
vormen.
- indirecte schade
2/3 van effect komt door radicalen → bekendste: ozon (zeer reactief)
- directe schade
1/3 van effect komt doordat elektronen zelf het DNA beschadigen
, Snel delende cellen kunnen niet goed herstellen van DNA-schade →handig voor tumors →maar ook bijwerkingen in
snel delende systemen
Toegediend in fracties zodat alle cellen doodgaan.
→hoe kleiner hoeveelheid straling, hoe groter aantal fracties nodig is
Gevoeligheid voor radiotherapie tijdens celcyclus
- cel is alleen gevoelig in G2- en M-fase
- G1-fase: cel is resistent tegen bestraling!
- S-fase: zit hier tussenin
Effecten radiotherapie afhankelijk van:
- Totaal te geven dosis in Gray
- Dosis/fractie
- Aantal fracties
- Totale tijdschema van serie bestralingen
Tumor linker mamma: kijk uit voor stralingsschade aan het hart! →voorkomen: breathhold-techniek
Niet bestralen: 3x zo hoge kans op recidief
Curatieve radiotherapie: bij mammasparende therapie, prostaatkanker, longkanker, darmkanker (neo-adjuvant)
Soorten radiotherapie
Soort Kernmerken
Electieve bestraling Groot gebied met lage dosis
→mamma en darmen
Lokale bestraling Alleen tumor wordt bestraald
→hersenen en longen
Stereotactische radiotherapie Hoge dosis met weinig fracties
=hypofractionering Kan alleen bij kleine tumoren want beschadiging omliggend
weefsel kan groot zijn
→hersenen en longen
Bijwerkingen
Algemeen: vermoeidheid en algehele malaise
Plaats Acuut Chronisch
Duur: 2-3 weken (6 weken) Vanaf 6 maanden
Gevolg van fibrose in bestraald gebied
Huid Tijdelijk haaruitval en Verkleuring, soms ulcus
epidermolyse
Slijmvlies mucositis Atrofie, chronische ontsteking
Beenmerg aplasie
Longen pneumonitis Afgenomen longfunctie
Blaas frequente mictie
Hersenen hersenoedeem Afname cognitie
Darm diarree en misselijkheid
Endocrien Afname hormoonproductie
Reproductie Steriliteit
Bindweefsel Fibrose
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller NJJanssen00. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
49497 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now