Hiermee behaalde ik een 16/20 op het examen. Dit is een samenvatting van het vak Bouwstenen van de taal. Dit vak wordt gegeven in het eerste jaar (eerste semester) van de Bachelor Taal- en letterkunde. De verschillende onderdelen die we tijdens de les zagen, komen er in aanbod zoals fonologie en fo...
Inhoudstafel
1 Les 1 (30/09) - Inleiding .................................................................................................. 5
Deel 1 : Inleiding.................................................................................................................... 5
1.1 Waarover gaat taalkunde? ...................................................................................... 5
1.2 Hoeveel talen zijn er? .............................................................................................. 5
1.3 Hoeveel sprekers heeft een taal? ............................................................................ 5
1.4 Waar komen talen vandaan?................................................................................... 5
1.4.1 Onwetenschappelijke verklaringen : ................................................................. 5
1.4.2 Voor-wetenschappelijke verklaringen ............................................................... 6
1.4.3 Wetenschappelijke verklaringen ....................................................................... 6
1.4.4 Polygenese of multiregionaal perspectief ......................................................... 6
1.4.5 Monogenese of uniregionaal perspectief .......................................................... 6
Deel 2 : Structuralistische benaderingen ............................................................................... 6
1.5 De wetenschappelijke taalstudie ............................................................................. 6
1.5.1 De comparatieve methode ............................................................................... 7
1.5.2 Taalwetten ....................................................................................................... 7
1.6 Ferdinand de Saussure en het ontstaan van de moderne taalkunde : hield zich
bezig met het Latijn ............................................................................................................ 7
1.7 Cours de linguistique générale (1916) ..................................................................... 8
1.7.1 Zeven belangrijke concepten............................................................................ 8
1.8 Structuralisme voortgezet .......................................................................................10
1.8.1 Praagse school ...............................................................................................10
1.8.2 Amerikaans structuralisme ..............................................................................11
Deel 3 : Generatieve benaderingen ......................................................................................13
1.9 Principes van de transformationele generatieve taalkunde .....................................13
1.9.1 Noam Chomsky (geboren 1928) .....................................................................13
1.9.2 De taalkundige ................................................................................................13
1.9.3 De filosoof .......................................................................................................14
1.10 De opvattingen van Noam Chomsky ......................................................................14
1.10.1 Evaluatie .........................................................................................................15
2 Les 2 (7/10) – Semantiek en pragmatiek .......................................................................16
Deel 1 : Pragmatiek ..............................................................................................................16
2.1 Inleiding..................................................................................................................16
2.2 Wat is pragmatiek? ................................................................................................16
2.3 Context...................................................................................................................16
2.4 Deixis .....................................................................................................................16
2.5 Presuppositie .........................................................................................................17
2.6 Taalhandelingen (Austin) .......................................................................................17
2.7 Taalhandelingen (Searle) .......................................................................................19
1
, 2.8 Speech act theory (Searle) .....................................................................................19
2.9 Indirecte taalhandelingen (Searle) ..........................................................................20
2.10 Samenwerkingsprincipe en conversationele maximes (Grice) ................................20
2.10.1 Vier conversationele maximes: ‘spelregels’ .....................................................21
2.11 Maximes in de wind slaan ......................................................................................21
2.12 Conversationele implicatuur (Grice) .......................................................................21
Deel 2 : Semantiek = betekenis ............................................................................................22
2.13 Betekenis is overal! ................................................................................................22
2.13.1 Betekenis van klanken – iconiciteit ..................................................................22
2.13.2 Betekenis van klanken – sociale betekenis .....................................................22
2.14 Types semantiek (=betekenis)................................................................................23
2.14.1 Lexicale betekenis...........................................................................................23
2.14.2 Grammaticale betekenis..................................................................................24
2.14.3 Zinsbetekenis ..................................................................................................24
2.15 Lexicale semantiek (=betekenis) ............................................................................24
2.15.1 Denotatie vs. Connotatie .................................................................................25
2.15.2 Intensie vs. Extensie .......................................................................................25
2.16 Semantische theorieën...........................................................................................26
2.16.1 Componentiële analyse ...................................................................................26
2.16.2 Prototypegebaseerde semantiek .....................................................................27
2.16.3 Theorie van de conceptuele metafoor & metonymie ........................................29
2.17 Semantiek en pragmatiek : verschillen? .................................................................30
3 Les 3 (14/10) - Morfologie .............................................................................................31
3.1 Deel 1 Inleiding ......................................................................................................31
3.1.1 Wat is morfologie? ..........................................................................................31
3.1.2 Wat is een woord? ..........................................................................................31
3.1.3 Tokens / types, inhoudswoorden en functiewoorden .......................................32
3.1.4 Morfologie .......................................................................................................32
3.1.5 Morfemen en allomorfen .................................................................................33
3.1.6 Soorten morfemen ..........................................................................................33
3.1.7 Allomorf ...........................................................................................................34
3.1.8 Soorten morfemen ..........................................................................................35
3.2 Deel 2 ....................................................................................................................35
3.2.1 Flexie ..............................................................................................................35
3.3 Deel 3 Woordvorming.............................................................................................36
3.3.1 Soorten van woordvorming .............................................................................36
3.4 Deel 4 Woordvorming : Gemotiveerdheid / motivatie ..............................................39
3.4.1 Gemotiveerdheid bij samenstellingen ..............................................................39
3.5 Deel 5 Woordvorming : Bijzonderheden .................................................................40
2
, 3.5.1 Kofferwoorden / samensmeltingen ..................................................................40
3.5.2 Verkortingen en letterwoorden ........................................................................40
3.5.3 Verdubbelingen (reduplicerende samenstellingen) ..........................................40
3.5.4 Ontleningen en neologismen ...........................................................................41
4 Les 4 (21/10) – Syntaxis ................................................................................................42
4.1 Wat is syntaxis? .....................................................................................................42
4.1.1 Competentie ....................................................................................................42
4.1.2 Aanvaardbaarheid ...........................................................................................42
4.1.3 Taaltypologie ...................................................................................................43
4.2 Lexicale categorieën, parts of speech, woordklassen, “natures” .............................43
4.3 Verschillende soorten syntaxis – Verschillende tradities .........................................46
4.3.1 Overeenkomst syntaxis ...................................................................................46
4.3.2 Afhankelijkheidssyntaxis .................................................................................46
4.3.3 Constituerende syntaxis ..................................................................................47
4.4 Structuur heeft/is betekenis of leidingen hebben zin ...............................................53
5 Les 5 (28/10) – Fonetiek en fonologie ...........................................................................55
5.1 Definities : fonetiek en fonologie .............................................................................56
5.1.1 IPA (The International Phonetic Alphabet).......................................................58
5.2 Anatomische en fysiologische correlaten................................................................62
5.2.1 Ademhaling : fundamentele structuren ............................................................63
5.2.2 Ademhaling : proces .......................................................................................63
5.2.3 Stemgeving : fundamentele structuren ............................................................63
5.2.4 Stemgeving : het proces..................................................................................64
5.2.5 Resonantie : fundamentele structuren .............................................................64
5.2.6 Resonantie : proces ........................................................................................65
5.2.7 Articulatie : fundamentele structuren ...............................................................65
5.2.8 Articulatie : het proces .....................................................................................66
5.3 Klinkers ..................................................................................................................66
5.3.1 Klinker : hoogte ...............................................................................................68
5.3.2 Klinker : Realisatie vooraan of achteraan ........................................................68
5.3.3 Klinker : gerondheid ........................................................................................68
5.4 Diftong....................................................................................................................69
5.5 Consonanten ..........................................................................................................70
5.6 Foneemontwikkeling en fonologische ontwikkeling .................................................73
5.7 Coarticulatie ...........................................................................................................75
5.8 Klemtoon ................................................................................................................76
3
,4
, Cursus – Bouwstenen van de taal
1 Les 1 (30/09) - Inleiding
Deel 1 : Inleiding
1.1 Waarover gaat taalkunde?
Talen betekent natuurlijke mensentalen
Taal = een unieke menselijke faculteit, onze hersenen zijn veel meer ontwikkeld
• geen ‘dierentalen’ (=communicatiesystemen) of dierlijke communicatie → vb.: apen
kunnen geen taal leren, wel gebarentaal
• geen programmeertaal
• geen bedachte, onnatuurlijke, kunstmatig gemaakte talen
- geschikt voor menselijke communicatie
- geschikt voor computercommunicatie
1.2 Hoeveel talen zijn er?
Het precieze aantal talen is moeilijk te achterhalen
• Nieuwe talen worden ontdekt, vb.: In Maleisië, India
• Talen sterven uit
→ tegen het einde van de eeuw meer dan 1/2de van de talen zal uitsterven, vb.:
ouders die beslissen om taal/dialect niet meer door te geven aan hun
kinderen
→ UNESCO investeert erin om talen te redden
→ Dode talen kunnen opnieuw opduiken vb.: Cappadocisch
• Nieuwe talen worden “geboren”, heel veel mengtalen ontstaan
Talen kunnen ook ontstaan uit zeer tragische oorlogsomstandigheden (in Joegoslavië
sprak men vroeger Servo-Kroatisch vandaag de dag 2 aparte talen)
• Talen veranderen : wat 1 taal is kan een andere taal worden (bv. : Afrikaans is
ontstaan uit het Nederlands) nu 2 aparte talen met een duidelijke structuur
1.3 Hoeveel sprekers heeft een taal?
Ook het precieze aantal sprekers van een taal is moeilijk te achterhalen, omwille van:
• Methodologische problemen
• Toegankelijkheid van gebieden
• Ongeletterdheid → wereldwijd 260 miljoen kinderen die niet naar school kunnen
• Politieke omstandigheden →dictatuur bv. Spanje onder Franco was Catalaans niet
toegestaan
1.4 Waar komen talen vandaan?
1.4.1 Onwetenschappelijke verklaringen :
• mythes van goddelijke interventie
• antieke mythologie
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Mai28. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.51. You're not tied to anything after your purchase.
