Samenvatting boek Qualitative Methods for Health Research
3 views 0 purchase
Course
Kwalitatief onderzoek (AB_1167)
Institution
Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Book
Qualitative Methods for Health Research
Uitgebreide samenvatting van het boek Qualitative Methods for Health Research van het vak Kwalitatief Onderzoek van de opleiding Gezondheidswetenschappen aan de VU.
Samenvatting Qualitative Methods for Health Research:
Hoofdstuk 1:
Kwalitatieve methodologie omvat een reeks benaderingen voor het beantwoorden van vragen over
wat er gebeurt, waarom en met welke effecten op deze verschillende niveaus. Onderwerpen die
kunnen worden aangepakt met kwalitatief onderzoek zijn onder meer:
- Onderwerpen die verband houden met de rollen, identiteiten en opvattingen van individuen
(het ‘microniveau’): zoals begrip, ervaringen, interpersoonlijke communicatie, gedrag,
praktijken
- Onderwerpen gerelateerd aan sociale groepen (het ‘meso’-niveau): zoals organisaties,
netwerken, gemeenschappen, ziekenhuizen
- Onderwerpen gerelateerd aan de manier waarop de samenleving is gestructureerd (het
‘macro’-niveau): mondiale netwerken, ongelijkheden, omgevingen, nationaal beleid
Gezondheidsstudies zijn vaak vanuit een meer kritisch perspectief, in die zin dat ze gericht zijn op het
verkennen van de concepten en categorieën die impliciet zijn opgenomen in de gezondheidsagenda,
terwijl studies voor gezondheid deze concepten en categorieën als uitgangspunt nemen. Studies voor
gezondheid hebben de bestaande gezondheidsagenda als uitgangspunt. Dat wil zeggen, ze hebben
de neiging om onderzoeksvragen te stellen die al zijn geformuleerd vanuit problemen in de praktijk
of beleid.
Gezondheidsonderzoek omvat dus elk onderzoek dat betrekking heeft op begrip van de menselijke
gezondheid, gezondheidsgedragingen en -praktijken, of gezondheidsdiensten, ongeacht het
disciplinaire uitgangspunt. De meest basale manier om kwalitatief onderzoek te karakteriseren, is
door het soort gegevens te beschrijven dat het genereert: dat wil zeggen, de gegevens zijn meestal in
de vorm van woorden, in tegenstelling tot de cijfers die door kwantitatief onderzoek worden
gegenereerd. Een tweede manier om kwalitatief onderzoek te karakteriseren, zijn de methoden die
worden gebruikt om die gegevens te genereren, of het ontwerp van het onderzoek. Er zijn enkele
methoden die participerende observatie zijn. Er zijn ook enkele ontwerpen die in het bijzonder
worden geassocieerd met kwalitatief onderzoek, zoals etnografische casestudies, terwijl andere
(enquêtes of experimenten) meer worden geassocieerd met kwantitatief onderzoek. Een derde
onderscheid tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek heeft betrekking op de algemene
doelstellingen van het onderzoek. In wezen proberen kwalitatieve studies verschijnselen te
begrijpen, niet om ze te kwantificeren. Kwalitatieve onderzoeksvragen gaan meestal over het ‘wat’,
‘hoe’ of ‘waarom’ van een fenomeen, in plaats van vragen over ‘hoeveel’.
Evidence-based medicine (EBM) en evidence-based gezondheidszorgbewegingen, met een mandaat
om ‘wetenschappelijk onderzoek te vestigen als een fundamentele grond voor medische
besluitvorming’, begonnen als een manier om het gebruik van het beste beschikbare bewijs in de
klinische zorg te bevorderen, maar zijn snel verhuisd naar de meeste gebieden van de
gezondheidszorg, en daarbuiten. Binnen een ‘evidence-based’ benadering, aangezien de primaire
vragen gaan over de effectiviteit van behandelingen, zijn de onderzoeksbenaderingen die het meest
gewaardeerd worden degene die doorgaans het sterkst zijn om bewijs te leveren over de
effectiviteit. Er is een ‘hiërarchie van bewijs’ waarin de synthese van bewijs uit gerandomiseerde
gecontroleerde onderzoeken (RCT’s) bovenaan staat, als het meest geloofwaardige bewijs dat
bepaalde interventies ‘werken’ of niet. Onderaan deze hiërarchie, samen met ‘beschrijvende studies’
of ‘mening’, alleen te gebruiken als er geen alternatieven zijn. Vanuit een methodologisch perspectief
is het cruciaal om te onthouden dat het ‘beste’ bewijs simpelweg datgene is dat het meest geschikt is
,voor de onderzoeksvraag die we hebben. Kwalitatief onderzoek wordt meestal niet ondernomen om
vragen over klinische effectiviteit te beantwoorden. Het fundamentele doel is te begrijpen ‘wat er
gaande is’.
Kwalitatief onderzoek wordt dus gekenmerkt door de fundamentele doelstellingen ervan, namelijk
het begrijpen van verschijnselen.
‘naturalisme’ verwijst naar een voorkeur voor het bestuderen van verschijnselen in hun ‘natuurlijke’
of alledaagse omgeving. Door te bestuderen wat mensen doen in de context van hun dagelijks leven,
kunnen we kwesties begrijpen zoals hoe mensen bijvoorbeeld medicatieregimes beheren binnen de
beperkingen van het dagelijkse leven, in plaats van als onderdeel van een medicijnonderzoek.
Etnografische methoden zijn misschien wel de meest ‘naturalistische’ in die zin dat ze proberen om
in de loop van de tijd diepgaande kennis over een omgeving te verwerven om te begrijpen hoe en
waarom mensen geloven en zich gedragen zoals ze doen. Het doel is dat de onderzoeker lang genoeg
deel uitmaakt van de setting om te begrijpen wat er gaande is, en om een rijke, gedetailleerde
beschrijving te geven (een ‘thick description’ genoemd) waarmee de bredere context van sociale
praktijken kan worden afgebakend. Een klassieke opvatting in de sociale wetenschappen is dat het
dit ‘naturalisme’ is dat een aparte kwalitatieve methodologische benadering definieert en deze
onderscheidt van de onderzoeksmethoden die in de natuurwetenschappen worden gebruikt.
Naturalistisch onderzoek is niet alleen de productie van gedetailleerde, empatische verslagen van
sociale werelden zoals die van een ziekenhuiskliniek of een klein dorp, maar ook de theoretische
analyse ervan. Een oriëntatie op naturalisme betekent dat de kwalitatieve onderzoeker eerder
geïnteresseerd is in alledaagse of ‘echte’ contexten dan in ideale situaties. Elke observatie heeft
invloed op het veld, hoe ‘onzichtbaar’ de onderzoeker ook wordt, en de onderzoeker heeft een
reflexieve benadering nodig die rekening houdt met hun onderlinge relatie met het bestudeerde
veld. Kwalitatieve onderzoekers zullen daarom waarschijnlijk expliciet nadenken over hoe de
onderzoeksomgeving zelf de geuite meningen of waargenomen praktijken vormt.
In wezen is het principe van reflexiviteit dat onderzoekers hun eigen onderzoekspraktijk
onderwerpen aan dezelfde kritische analyse die ze toepassen bij het bestuderen van hun onderwerp.
Dit strekt zich uit tot alle aspecten van het onderzoeksproces en is essentieel bij kwalitatief
onderzoek. Het is onmogelijk om een vakgebied te hebben dat onaangetast is door waarden, en
onmogelijk voor de onderzoeker om buiten die waarden en subjectiviteiten te staan. Zowel
onderzoek als onderzoekers maken deel uit van de wereld, en er is geen bevoorrechte plek die we
kunnen innemen om die wereld objectief te bestuderen. Dit impliceert echter geen extreem
relativisme, dat zou beweren dat elk account zo goed is als elk ander en dat onderzoek studies
slechts een ander subjectief verhaal zijn over een onderwerp zonder grotere aanspraak op
legitimiteit dan enig ander. Reflexiviteit is een van de manieren waarop kwalitatieve onderzoekers
subjectiviteit serieus nemen, zonder alle aanspraken op het produceren van nuttige verslagen van de
wereld op te geven. De eerste reflexiviteit betreft het kritisch reflecteren op het onderzoek zelf. Door
na te denken over waarom bepaalde vragen legitiem zijn en waarom ze financiering of interesse in de
bevindingen kunnen aantrekken, kan het onderzoek worden gesitueerd binnen een maatschappelijk
en politiek veld. De reflexieve onderzoeker kijkt naar de bredere politieke sociale context van zijn
onderzoek, om te helpen bij het uitpakken van eventuele aannames die hij in het onderzoek heeft
gebracht, en om de manieren te identificeren waarop deze context vorm kan geven aan wat ze
vinden. Het tweede niveau van reflexiviteit dat nodig is bij kwalitatief onderzoek is persoonlijker en
omvat een overweging van de rol van de onderzoeker zelf bij het genereren van analyseren van hun
gegevens. Wie je bent en waar je bent als onderzoeker (je geslacht, je sociale status ten opzichte van
de geïnterviewden, je institutionele basis) zal onvermijdelijk het soort gegevens bepalen dat wordt
,gegenereerd. Dit is niet om aan te nemen dat die gegevens slechts subjectieve indrukken zijn die
anders zouden zijn geweest als ze door een andere onderzoeker zouden zijn gegenereerd, maar om
expliciet te proberen rekenschap te geven van het feit dat gegevens worden ‘geproduceerd’ in plaats
van alleen ‘verzameld’. Dit is niet hetzelfde als het aanpakken van ‘vooringenomenheid’, die zou
aannemen dat er 1 account was dat ‘waar’ zou kunnen zijn als we het maar konden verzamelen
zonder aangetast te worden door onze eigen gender of andere sociale posities, maar eerder van
aannemen dat alle accounts onvermijdelijk gevormd door geslacht (en andere sociale kenmerken).
Reflexieve beoefening probeert hier expliciet rekenschap van te geven.
Het volgen van een reflexieve benadering van onderzoek is een oriëntatie om te accepteren dat er
meerdere perspectieven op de wereld zijn en dat het doel van de onderzoeker is om perspectieven
te begrijpen vanuit het standpunt van de deelnemers aan het onderzoek. De uitgangspositie is vaak
misschien genereus: dat de meeste mensen rationeel en verstandig zijn in hun keuzes als we de
beperkingen kunnen begrijpen waaraan ze worden blootgesteld, wat hun prioriteiten zijn en wat ze
proberen te bereiken. Het beste kwalitatieve onderzoek begint dus door niet te vragen wat mensen
fout hebben, of niet weten, of waarom ze zich irrationeel gedragen, maar in plaats daarvan proberen
te achterhalen wat ze wel weten, hoe ze hun gezondheid behouden en wat de onderliggende
rationaliteit is van hun gedrag. Dit is met name van belang omdat in de praktijk kwalitatief onderzoek
vaak wordt opgedragen om ogenschijnlijk problemen aan te pakken. Kwalitatief onderzoek tracht de
wereld (of het deel waarin we geïnteresseerd zijn) te begrijpen vanuit het perspectief van de
deelnemer, niet de onderzoeker. Dit betekent vaak dat we onze eigen aannames opzij moeten
zetten, zodat we kunnen ontdekken wat mensen motiveert en wat hun praktijken vormgeeft. Het
belangrijkste punt is dat er op elk sociaal gebied waarschijnlijk meerdere betekenissen en inzichten
zijn. De manier waarop verschillende actoren begrijpen ‘wat er aan de hand is’ kan openlijk
conflicteren of simpelweg partijdig zijn. Deze zullen ook in de loop van de tijd veranderen: het sociale
leven is een proces, en naturalistische betrokkenheid op langere termijn stelt onderzoekers in staat
deze processen te observeren. De erkenning van de contextuele aard van kennis en gedrag, en de
nadruk op het begrijpen van betekenis, impliceert een acceptatie van verschillende wereldbeelden.
De taak van de onderzoeker is niet om te oordelen tussen concurrerende accounts, of om de
‘waarheid’ ervan te ondermijnen, maar om vanuit het perspectief van die deelnemers te begrijpen
hoe de wereld is zoals ze die beschrijven. Zonder een empathisch begrip van waarom mensen zich
gedragen zoals ze doen, is het onwaarschijnlijk dat we de mogelijkheden voor verandering kunnen
identificeren.
Hoewel kwalitatieve studies een zorgvuldige planning vereisen, is het gebruikelijker om een flexibele
onderzoeksstrategie te hebben, die kan worden aangepast naarmate er vroege gegevens worden
geproduceerd en geanalyseerd. Als model kan het nuttig zijn om het onderzoeksproces op te splitsen
in fasen zoals literatuuronderzoek, onderzoeksopzet, dataverzameling, analyse en schrijven, maar in
de praktijk zijn deze fasen veel eerder overlappend in kwalitatief werk en om elkaar te informeren.
Op een iteratieve manier. Vroege data-analyse suggereert bijvoorbeeld een meer verfijnde (of zelfs
compleet andere) onderzoeksvraag die latere steekproeven zal beïnvloeden, en kan je terug sturen
om meer literatuur te zoeken. De mate van benodigde flexibiliteit hangt af van de eisen van de studie
en het perspectief van de onderzoeker. In sommige onderzoeken kan flexibiliteit betekenen dat de
beoogde steekproef wordt uitgebreid om meer diepgang aan een bevinding toe te voegen, of een
onderwerpgids voor interviews moet aanpassen naarmate we de belangrijkste interessegebieden
verfijnen. In andere gevallen wordt het onderzoeksontwerp voortdurend herontwikkeld naarmate
het onderzoek vordert, waarbij een aantal verschillende methoden en benaderingen wordt gebruikt
terwijl de onderzoeker nieuwe aanwijzingen opdoet voor de antwoorden die ze zoeken.
, Een laatste oriëntatie die gemeenschappelijk is aan kwalitatief onderzoek, zelfs veel toegepast
onderzoek, is dat het behoorlijk sceptisch is over de verworven wijsheid; dat wil zeggen,
onderzoekers proberen voortdurend gezond verstand en aannames in twijfel te trekken, of deze nu
van academici zijn of van deelnemers in het veld. De onderzoeker haalt niet zomaar verhalen uit het
veld op om te rapporteren, zonder kritische reflectie. Ze moeten die verslagen ook analyseren en de
empirische bevindingen in verband brengen met een theoretisch begrip van zorginstellingen,
verpleegkundig werk of ontmoetingen tussen professionele cliënten. Evenzo moet het ‘gezond
verstand’ van kennis van de gezondheidszorg in twijfel worden getrokken. Kwalitatieve onderzoekers
stellen de categorieën die ze krijgen op de juiste manier in vraag en verwerpen de normatieve
veronderstellingen die in veel onderzoeken zijn ingebouwd.
Kleinschalige kwalitatieve onderzoeken zijn vaak op zichzelf staande onderzoeken, in opdracht van
een bepaald onderwerp, of patiëntengroep of omgeving. Kwalitatieve methoden voor
gegevensverzameling worden niet alleen gebruikt in kwalitatieve onderzoeken. In veel
gezondheidsonderzoek worden kwalitatieve benaderingen doorgaans gebruikt in combinatie met
andere, of als onderdeel van een groter studieprogramma.
De eerste manier om na te denken over de plaats van kwalitatief werk in grote
onderzoeksprogramma’s is die van de eerste verkenning of het genereren van hypothesen.
Aangezien een primair doel van kwalitatief onderzoek het verkennen van fenomenen is, kunnen
kwalitatieve studies daarom worden gebruikt wanneer er weinig bekend is over een onderwerp of
een gemeenschap, om meer te weten te komen of om voorbereidend of pilootwerk uit te voeren
voor groter kwantitatieve studies. Bij de meeste projecten is een eerste pilot uitgevoerd om de
haalbaarheid te onderzoeken en problemen met de implementatie te voorspellen, en op dit punt
worden vaak kwalitatieve methoden gebruikt. Het aanpassen van bestaande
onderzoeksinstrumenten aan nieuwe populaties vereist ook een kwalitatieve heronderzoek om de
validiteit, betrouwbaarheid en gevoeligheid van het instrument te verbeteren. Een bijdrage van
kwalitatieve methoden aan onderzoeksprogramma’s is vervolgens, in de ontwikkelingsfasen,
gegevens over haalbaarheid te verschaffen, hypothesen te genereren of de ontwikkelingsbasis te
doen voor nieuwe of aangepaste enquêtevragenlijsten.
De tweede logische positie die een kwalitatief onderzoek kan innemen binnen een breder
programma is als opvolger van kwantitatief werk. Evenzo heeft kwalitatief onderzoek een cruciale rol
gespeeld bij het begrijpen van de ‘betekenis’ van kwantitatieve gegevens, in termen van het
blootleggen van de processen waarmee de statistieken die routinematig worden gebruikt in de
volksgezondheid, worden geproduceerd. Gegevens zoals sterftecijfers, geboortegewicht,
bevolkingsgegevens en statistieken over het gebruik van gezondheidsdiensten worden vaak
routinematig gebruikt bij de planning van gezondheidsdiensten, met slechts een oppervlakkige
beschouwing van de problemen met betrouwbaarheid en validiteit. Kwalitatief werk kan de sociale,
organisatorische en historische factoren die bepalen hoe deze worden geproduceerd en gebruikt
identificeren, wat inzicht geeft in mogelijke bedreigingen voor de betrouwbaarheid en validiteit.
Ten slotte kunnen kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksvragen over hetzelfde onderwerp
gelijktijdig worden gesteld, binnen gemengde methodestudies, met als doel ons begrip van een
fenomeen te vergroten. De beweegredenen voor het combineren van kwantitatieve en kwalitatieve
componenten kunnen zijn om verschillende soorten gegevens te genereren, of om ‘gaten’ aan te
pakken waar 1 methode geen gegevens kan leveren.
Ondanks een groeiende belangstelling voor multidisciplinair onderzoek in de gezondheidszorg, en
een acceptatie van de waarde van kwalitatieve methoden om vragen over begrip en proces aan te
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller taraloos11. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.41. You're not tied to anything after your purchase.
