Summary
samenvatting hoofdstuk 13 zenuwstelsel biologie vwo 5 nectar
- Course
- Level
samenvatting hoofdstuk 13 zenuwstelsel biologie vwo 5 nectar
[Show more]
Seller
Follow
jolijntennapel
Content preview
13.1 het centrale zenuwstelselNeuronen: zenuwcellen
Het zenuwstelsel bestaat uit twee delen:
1. Het centrale zenuwstelsel (CZS):
- Neuronen van de hersenen
- Neuronen van het ruggenmerg met hun ondersteunende cellen
2. Het perifere zenuwstelsel:
- Alle zenuwen samen, die zintuigen verbinden met het CZS en het CZS met spieren en
klieren verbinden.
In de hersenen en het ruggenmerg heb je
Grijze stof: donkere kleur in het CZS, afkomstig van de cellichamen van neuronen
Witte stof: lichte kleur in het CZS, afkomstig van de myeline om de uitlopers van neuronen
Myeline: witgele vetachtige stof; isolerend omhulsel van uitlopers van neuronen.
In het ruggenmerg zit de witte stof aan de buitenkant en de grijze binnen beschermd door
drie ruggenmergvliezen.
In de hersenen zit de grijze stof aan de buitenkant en de witte binnen beschermd door de
drie hersenvliezen met tussen de eerste twee hersenvloeistof, schedel,
bloed-hersenbarrière: Beschermt de hersenen door selectief stoffen door te laten (actief
transport).
tight junctions: Verbindingen tussen endotheelcellen, waardoor de ruimtes tussen de cellen
klein zijn.
astrocyten hebben een belangrijke rol bij de uitwisseling van stoffen tussen het bloed en het
hersenvocht. Astrocyten zijn zogeheten gliacellen, steuncellen met veel uitlopers, die een
vrijwel gesloten kring rondom de haarvaten vormen.
Grote hersenen
- Bestaat uit twee delen die verbonden is met de hersenbalk.
- Het grijze deel, de hersenschors: De plek in de grote hersenen waar neuronen
informatie aan elkaar doorgeven.
- Alle informatie uit de omgeving gaat via zintuigen, zenuwen, ruggenmerg en
hersenstam naar de grote hersenen.
- Ordenen en verwerken de informatie
- Logisch redeneren, je wil, het bewustzijn, geheugenfuncties en de emoties.
Hersenschors
- De sensorische centra: Deel van de sensorische hersenschors waar neuronen de
binnenkomende informatie van een zintuig verwerken.
- Het primaire gehoorcentrum: Deel van de sensorische schors waar impulsen uit je
gehoororganen binnenkomen en waar bewustwording optreedt.
- Secundaire gehoorcentrum: Deel van de sensorische schors waar je geluiden, die in
het primair gehoorcentrum ontstaan, interpreteert.
- primaire motorische schors: Deel van de motorische schors van waaruit een
primaire actie naar spieren gaat.
- de secundaire motorische schors: Deel van de motorische schors die informatie
bevat over gecoördineerde bewegingen zoals pianospelen en fietsen.
De motorische schors van de rechterhersenhelft bestuurt de linkerzijde van het
lichaam en die van de linkerhersenhelft de rechterzijde. Lichaamsdelen die
, nauwkeurige bewegingen moeten uitvoeren, zoals hand en tong (spreken),
nemen een groot deel van de primaire motorische schors in.
Thalamus
- Alle informatie uit je zintuigen, behalve de geurinformatie, gaat via de thalamus naar
je hersenschors.
- Selecteert welke impulsen van zintuigen naar de verschillende gebieden van de
hersenschors gaan.
- speelt een sleutelrol bij het selecteren van informatie.
- Alcohol stimuleert de vorming van dopamine, een stof die boodschappen van
neuronen doorgeeft. Dat veroorzaakt het ontspannen gevoel als je alcohol drinkt.
Alcohol maakt je ook slaperig. Dit komt doordat een andere neurotransmitter,
GABA, door de alcohol langer aan zenuwcel remmende receptoren gebonden blijft.
Door GABA functioneert de thalamus minder goed. Na te veel alcohol drinken kun je
je niet meer herinneren waar je geweest bent en wat je hebt gedaan.
Hypotalamus
- betrokken bij de homeostase door het aansturen van de hypofyse.
- bevat de thermostaat voor het regelen van je lichaamstemperatuur
- je biologische klok. Die klok regelt je natuurlijke dag-nacht-ritme. Voordat je in slaap
valt, dalen je lichaamstemperatuur en je bloeddruk. Je spieren verslappen en ook je
hersenactiviteit neemt af.
Kleine hersenen
- kleine hersenen spelen vooral een rol in het coördineren van bewegingen. De
coördinatie vindt plaats in nauwe samenwerking met de grote hersenen, de
hersenstam en het ruggenmerg.
Zijn je kleine hersenen defect, dan beweeg je als iemand die te veel alcohol heeft
gedronken.
Hersenstam
- De middenhersenen spelen onder andere een rol bij reflexen met betrekking tot het
zien en het horen.
- De pons verbindt grote en kleine hersenen en is een tussenstation tussen het
evenwichtszintuig in je middenoor en de kleine hersenen.
- Het verlengde merg is het overgangsgebied van de hersenen naar je ruggenmerg.
Hier kruisen de zenuwbanen, waardoor de linkerhersenhelft informatie krijgt uit de
rechterlichaamshelft en ook daar de spieren aanstuurt. bevat regelcentra voor
ademhaling, hartslag, slikken, hoesten, slapen en andere vitale functies.
Uit de hersenen komen twaalf paar hersenzenuwen. Op de zwervende zenuw na
bevinden ze zich allemaal binnen het gebied van het hoofd of de hals. De
zwervende zenuw maakt onder andere verbindingen met verteringsklieren, hart
en longen.
Ruggenmerg
- De hersenstam gaat over in het ruggenmerg, dat de hersenen met het perifere
zenuwstelsel verbindt.
- Vlak bij het ruggenmerg vertakt een zenuw in twee delen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jolijntennapel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.22. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
69252 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now