Sociologie
Inhoudsopgave
1 Sociologische verbeelding........................................................................................................................... 4
1.1 Sociologie is een relatief recente wetenschap...............................................................................................4
1.2 Sociologische verbeelding ontstond in crisistijden.........................................................................................4
1.3 De ‘twee revoluties’.......................................................................................................................................5
1.3.1 Intermezzo: beleefde verandering........................................................................................................6
1.4 Sociaal probleem als bron van sociologische benadering.............................................................................6
1.5 Wright mills over sociologische verbeelding..................................................................................................6
1.6 Twee grondleggers: Comte & Spencer...........................................................................................................7
1.6.1 Auguste Comte.......................................................................................................................................7
1.6.2 Herbert Spencer.....................................................................................................................................8
1.6.3 Vergelijking Compte en Spencer............................................................................................................9
2 Cultuur...................................................................................................................................................... 10
2.1 Het begrip cultuur........................................................................................................................................10
2.2 De menselijke soort en co-evolutie..............................................................................................................10
2.2.1 Evolutie................................................................................................................................................11
2.2.2 Sociobiologie (Wilson).........................................................................................................................11
2.2.3 Instincten.............................................................................................................................................12
2.3 Sociale instituties.........................................................................................................................................12
2.4 Culturele diversiteit......................................................................................................................................13
2.4.1 Ethisch versus sociologisch normaal gedrag........................................................................................13
2.5 Culturele identiteit en etnocentrisme..........................................................................................................13
2.6 Culturele universalia....................................................................................................................................14
2.6.1 Taal.......................................................................................................................................................14
2.6.2 Spreken en schrijven............................................................................................................................14
2.6.3 Semiotiek en matriële cultuur.............................................................................................................14
2.7 Contact tussen culturen...............................................................................................................................15
3 Socilisatie.................................................................................................................................................. 16
3.1 De mens als sociaal wezen...........................................................................................................................16
3.1.1 Socialisatie proces................................................................................................................................16
3.1.2 Het ‘geval’ Genie..................................................................................................................................16
3.2 Opvoedingspatronen...................................................................................................................................16
3.2.1 Repressieve vs tolerante socialisatie...................................................................................................16
3.3 De vroege ontwikkeling van het kind...........................................................................................................17
3.3.1 Ontwikkeling van de perceptievaardigheid.........................................................................................17
3.3.2 Lachen en wenen.................................................................................................................................17
3.3.3 Zuigelingen en verzorgers....................................................................................................................17
3.3.4 De ontwikkeling van sociale reacties...................................................................................................18
3.3.5 Gehechtheid en verlies........................................................................................................................19
3.3.6 Deprivatie bij kinderen........................................................................................................................19
3.4 Theorieën over de ontwikkeling van het kind..............................................................................................19
1
, 3.4.1 Freud en de psychoanalyse..................................................................................................................20
3.4.2 De theorie van G. H. Mead..................................................................................................................21
3.5 Socialiserende instituties.............................................................................................................................22
3.6 Secundaire socialisatie.................................................................................................................................23
3.7 Hersocialistaie en ‘total institutions’...........................................................................................................24
3.8 De levensloop...............................................................................................................................................25
3.9 Overgangsrituelen.......................................................................................................................................26
4 Sociale interactie....................................................................................................................................... 28
4.1 De samenleving als interactie......................................................................................................................28
4.2 Garfinkels ‘breaching experiment’...............................................................................................................28
4.2.1 Ethnomethodologie.............................................................................................................................28
4.3 Conversatie-analyse & Goffmans dramatugie.............................................................................................29
4.3.1 Tact.......................................................................................................................................................29
4.3.2 Beleefde inattentie..............................................................................................................................29
4.3.3 Voor- en achterplan.............................................................................................................................29
4.3.4 Façade..................................................................................................................................................30
4.3.5 Gebruik van ruimte (Proxemics E. Hall)...............................................................................................30
4.4 De sociale rol en de ‘dubbele contigentie’ van sociale interacties..............................................................30
4.4.1 De sociale rol........................................................................................................................................31
4.5 Afhankelijkheidsrelaties en perverse effecten.............................................................................................32
4.5.1 Spontane effecten bij afhankelijkheidsrelaties....................................................................................32
4.6 Interacties in tijd en ruimte..........................................................................................................................32
4.6.1 Macrosociologische ordening..............................................................................................................32
4.6.2 De kloktijd............................................................................................................................................32
4.6.3 Tijdsgeografie.......................................................................................................................................33
4.6.4 Kolonisering van de tijd.......................................................................................................................33
5 Groepen & organisaties............................................................................................................................. 34
5.1 Soorten verenigingen...................................................................................................................................34
5.1.1 Primaire en secundaire groepen..........................................................................................................34
5.1.2 ‘Gemeinschaft en ‘gesellschaft’ (Tönnies)...........................................................................................35
5.1.3 Formele organisatie.............................................................................................................................35
5.2 Webers bureaucratiebegrip.........................................................................................................................36
5.2.2 Bureaucratie en oligarchie ‘De Ijzeren Wet’ van Michels....................................................................37
5.2.3 Japanse bedrijven................................................................................................................................38
5.2.4 Het nieuwe managmentdiscours: flexibele organisaties.....................................................................38
5.2.5 Proffesionals in organisaties................................................................................................................39
6 Stratificatie en sociale klasse..................................................................................................................... 40
6.1 Systemen van sociale stratificatie................................................................................................................40
6.1.1 Typering sociale klasse.........................................................................................................................41
6.2 Theorieën over stratificatie..........................................................................................................................42
6.2.1 Klassentheorie van Karl Marx..............................................................................................................42
6.2.2 Max Weber over klasse, status en partij.............................................................................................42
6.2.3 De klassentheorie van Erik Olin Wright...............................................................................................43
6.2.4 Frank Parkin: sociale sluiting................................................................................................................43
6.2.5 Funtionalistische theorie (Davis & Moore)..........................................................................................44
6.2.6 Hardnekkigheid klassenverschillen......................................................................................................44
2
,7 Deviantie en criminaliteit.......................................................................................................................... 45
7.1 Wat is deviantie...........................................................................................................................................45
7.1.1 Normen en sancties.............................................................................................................................45
7.2 Verandering in wijze van bestraffing...........................................................................................................46
7.3 Sociogenese van de gevangenis..................................................................................................................46
7.4 Biologische en psychologische theorieën van crimineel gedrag..................................................................46
7.5 Maatchappij en misdaad: sociologische theorie.........................................................................................47
7.5.1 Criminaliteit door leden uit hogere klassen........................................................................................49
7.6 Het begrip geesteziekte...............................................................................................................................49
8 Gender & sekse......................................................................................................................................... 50
8.1 Seks, gender en biologie..............................................................................................................................50
8.1.1 Verklaringen van gender geralateerde gedragsverschillen.................................................................50
8.2 Freud over de ontwikkeling van gender.......................................................................................................51
8.3 Patriarchaat en productie: de dominantie van mannen.............................................................................52
9 Verwantschap, huwelijk & gezin............................................................................................................... 54
9.1 Gezin en huwelijk.........................................................................................................................................54
9.2 De oorsprong van het gezin – een sociobiologische benadering.................................................................55
9.2.1 Hominisatie en gezinsvorming.............................................................................................................55
9.3 Evolutie huwelijk en gezin............................................................................................................................56
9.4 Parson over het verband tussen nucleair gezin en industrialisatie.............................................................56
9.5 Echtscheiding in het Westen........................................................................................................................57
10 Etniciteit................................................................................................................................................. 58
10.1 Etnische groepen, minderheden en rassen in plurale maatschappijen....................................................58
10.2 Etnische tegenstellingen, vooroordelen en discriminatie.........................................................................59
10.2.1 De autoritaire persoonlijkheid..........................................................................................................60
11 Arbeid & economie................................................................................................................................. 61
11.1 De vereconomiseerde samenleving..........................................................................................................61
11.2 De fabriek..................................................................................................................................................62
11.2.1 Taylorisme.........................................................................................................................................62
11.2.2 Fordisme...........................................................................................................................................63
11.2.3 De geïndustrialiseerde samenleving.................................................................................................63
11.3 Moderne arbeidsethos..............................................................................................................................63
11.4 Arbeid en tijd.............................................................................................................................................64
11.4.1 Industriële tijdsorde..........................................................................................................................64
3
, 1 Sociologische verbeelding
1.1 Sociologie is een relatief recente wetenschap
18de à 19de eeuw
Zit er een ‘logica’ in de ontwikkeling van de wetenschap?
wetenschap was vermengd met religie, het werd later ontkoppeld
De wetenschap staat verder van ons, een wetenschapper wil dingen objectiveren
objecten bestuderen is veel makkelijker dan de menselijke ziel of de maatschappij, het
staat op een verdere afstand van ons
daarom is astrologie de eerste wetenschap
staat op een afstand + objectief
Het heeft eeuwen geduurd voor men ‘de mens in zijn sociale omgeving’ kon zien als een
onderwerp voor wetenschappelijke studie
1.2 Sociologische verbeelding ontstond in crisistijden
= Een inzicht dat ontstaat bij het besef dat er iets vanzelfsprekend weg valt, een soort crisis
door maatschappelijke snelle omwentelingen
Hoe komt het dat het besef zo lang duurt?
1. Er is geen ‘natuurlijke distantie’ tussen individuele mens en maatschappij
Vb. taal/ getemde honger
o De maatschappij zit IN ONS, bepaald onze identiteit (wie we zijn/ willen zijn) ->
bestaat niet buiten ons, zoals de fysische natuur
o Dus moeilijk om objectieve houding aan te nemen tegenover SL
o *Eten = -> je leert van kinnds af aan al om honger te ‘temmen’ door zij honger-gevoel
op een bepaald ritmisch partoon traint, zodat het sociaal aanvaardbaar is (3X per
dag)
2. Sociologie ontluistert en wekt weerstand op
o Met een objectieve houding naar de maatschappij kijken onthuld dat mensen zich
beter voor doen dan ze zijn -> wekt weerstand op
o ‘Sociologische waarheid is zo krachtig dat ze kwetst, mensen zien deze liever niet
onder ogen’
o Sociologie is subversief = ze ontmaskert
o Het zorgt ervoor dat we niet alles vanzelfsprekend vinden, maar dat we er dieper
over nadenken MAAR om te kunnen ontluisteren moeten we vrij kunnen spreken
dus voor er zoiets als een democratisch denken bestond, kon de sociologie zich
niet ontwikkelen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller morganej. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.60. You're not tied to anything after your purchase.