Samenvatting van het vak Inleiding Recht (IREC) die in het eerste jaar van de HAN wordt aangeboden. Bevat informatie uit het boek, uit de powerpoints, en OnderwijsOnline. Bevat alle stof die je moet kennen voor het tentamen.
Inleiding recht
aantekeningen/samenvatting
Geschiedenis gedeelte aantekeningen (kennis geschiedenis helpt bij oplossen problemen)
Rechtsgeschiedenis begon bij romeinen
12 tafelenwet -> ontstaan doordat volk in opstand kwam tegen elitaire klasse, volk eist dat regels werden
opgeschreven -> meer zekerheid
12 tafelenwet was zo onduidelijk dat er te veel uitleg nodig was
Interpreteerders waren eerste juristen
Romeinse recht -> keizer Justinianus (belangrijk persoon uit rechtsgeschiedenis!!!)
inhoud van het recht en hoe mensen in het recht worden opgeleid
Ontwerper van codex justinianus (wet van jusutiuanus)
Nieuw gaat voor oude wet.
Tekst in latijn
Veel wetten komen van romeinen
Bestuur en stelsel van rechtspleging belangrijk
500 na chr. viel romeinse rijk uit elkaar -> toenmalige juristen maakten gebruik van onbetrouwbare
bronnen
Karel de Grootte veroverde grote delen EU -> scholing
Rond 1100 begon (Bologna) Italië met voorzichtige eerste stappen voor professioneel rechtenonderwijs op
scholen (eerste universiteit) vaste land.
Door kruistochten veel handel opgericht. Handel = behoefte
Men hecht veel waarde aan betrouwbare bronnen (teksten van juristen)
Als je opleiding voltooide werd je magister (meester) -> bestond uit lezen, verklaren, bestuderen teksten
Napoleon was belangrijk persoon uit geschiedenis, was dictator (franse revolutie) en grondlegger van
staatsinrichting
Napoleon heeft met al zijn veroveringen/wetgevende activiteiten grote rol gespeeld in geschiedenis
Monteaque heeft Trias Politica geïntroduceerd = leer van machtenscheiding
Onwenselijk dat 1 persoon alle macht heeft, macht moet worden verdeeld
Regering en parlement, regering, rechters
Uitvoerende macht, wetgevende macht en rechtsprekende macht
Nulla poena beginsel, iemand kan alleen gestraft worden als dit moet volgens wet
1806 ontstond Koninkrijk Holland
Begin 19e eeuw waren nationale staten op hoogtepunt -> toenemende nationalisering
Carl von Savigny = belangrijkste jurist van 19e eeuw. Grondlegger van Duits burgerlijk wetboek.
-> inspiratie Nederlands BW
Bedacht beginsel voor nauw verbonden recht (geldt nog steeds)
Ongeluk dat in NL plaatsvind, wordt volgens NL wetgeving vervolgd
Begin 19e eeuw toenemende nationalisering
1798 eerste grondwet ter wereld! Mensenrechten vastgelegd
1814 eerste Nederlandse grondwet
1848 ministeriële verantwoordelijkheid ingevoerd
Geen vertrouwen van kabinet? -> aftreden
Vanaf 1870 sociale kwesties -> rechteloze werknemers, ziekte, armoede, criminaliteit, te lange werktijden
enz
Kinderwetje van van Houten, verbied dat kinderen onder 12 moeten werken
Frans BW gebaseerd op code civiel?
Door samen te werken creëren we vrede, veiligheid en welvaart
Merendeel van wetten komen uit Brussel
Doel van straf = afschrikken en herhaling voorkomen
, “recht” = geheel van geldende rechtsregels.
Ook wel “objectief recht” = geldend/positief recht = geheel van rechtsregels dat in NL momenteel
van kracht is. Objectief recht wordt vaak gebruikt i.c.m. subjectief recht.
Subjectief recht = bevoegdheid die iemand kan ontlenen aan een regel uit het objectieve recht.
Bijv: art. 4 van Grondwet -> iedere Nederlander (meerderjarig) mag stemmen. Art. geeft aan dat iedere meerderjarige
Nederlander het subjectieve recht heeft om te stemmen.
In NL komen subjectieve rechten toe aan (rechts)personen -> worden ook wel rechtssubjecten
genoemd. Voorwerp van het recht wordt een rechtsobject genoemd.
Bijv: Lisa verkoopt fiets aan Mo.
Lisa en Mo -> dragers van rechten en plichten, recht kwalificeert hen als rechtssubjecten.
Voorwerp van het recht = fiets en daarom wordt dit als rechtsobject gekwalificeerd.
Rechtsbronnen
objectieve recht bestaat uit rechtsregels -> vindplaats van deze rechtsregels = rechtsbronnen
- de wet;
- de rechtspraak / jurisprudentie;
- het gewoonterecht;
- verdragen.
Wet bevat regels van:
dwingend recht: afwijken van wet niet toegestaan;
regelend recht (aanvullend recht): afwijken van wet is wél toegestaan;
semi-dwingend recht: alleen afwijken binnen door de wet gestelde grenzen is toegestaan.
Wet in formele zin = gemaakt door regering (Koning + ministers) en Staten Generaal (1 e + 2e Kamer)
Wet in materiele zin = algemeen verbindend voorschrift: voor iedereen geldend
Dwingend recht = afwijken van wet niet toegestaan
Regelend/aanvullend recht = afwijken van wet wel toegestaan
Semi-dwingend recht = afwijken alleen toegestaan binnen door wet gestelde grenzen
Gewoonterecht = rechtmatig handelen op bepaalde wijze, dat gevolg is van overtuiging dat dit zo
hoort en waarvan afwijking onbehoorlijk is.
Bijv: gewoonterecht -> verkoop van drachtige koe -> ongeboren kalf maakt deel uit van koopovereenkomst (koper koopt
niet alleen de koe, maar ook ongeboren kalf).
Bij rechtspraak/jurisprudentie stelt rechter vast wat betekenis is van toepasselijke regel van
objectieve recht = interpretatie van de wet. Extra toelichting op regels/wetten
Verdragen = overeenkomsten tussen landen. Voor burgers uit die landen -> rechtstreeks bindende
bepalingen uit verdragen, die van belang zijn (de verdragen van de EU).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller asmallegoor. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.90. You're not tied to anything after your purchase.
