Schadeverzekeringen
Sociale verzekeringen zijn volksverzekeringen (bv. AOW, Anw, Wlz) en werknemersverzekeringen (ZW,
WIA, WW).
De ongevallenverzekering is een goedkoop alternatief voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering.
Schade
Schade is het financieel nadeel dat iemand lijdt. Kenmerkend: moet te berekenen zijn. Bij onenigheid
over schadebedrag kunnen beide partijen naar de rechter om oordeel te vragen.
Schade is onder te verdelen in:
• Zaakschade: een object, waar een bepaalde waarde aan is gekoppeld, is beschadigd
(achteruitgang in kwaliteit) of verloren (achteruitgang in kwantiteit).
• Gevolgschade bij zaakschade (bv. winkel brandt af = zaakschade, daardoor weken dicht en geen
omzet = gevolgschade) wordt bedrijfsschade genoemd en is gedekt op de
bedrijfsschadeverzekering. Brand, ontploffing en blikseminslag (BOB) is altijd een gedekte
gebeurtenis.
• Personenschade (letselschade): lichamelijk letsel (bv. door ongeval of operatie) of overlijden. Bv.
geneeskundige kosten en inkomensderving door letsel/overlijden. Zaak- en personenschade aan
derden is gedekt op de aansprakelijkheidsverzekering bedrijven (AVB).
• Zuivere vermogensschade: financieel nadeel zonder dat daar zaakschade of personenschade aan
vooraf is gegaan. Bij zowel natuurlijk persoon (persoon van vlees en bloed) als rechtspersoon
(rechtsvorm met eigen rechten en plichten, zoals een bv.)
Gedekt op de beroepsaansprakelijkheidsverzekering (BAV). Om een vergunning van de
Autoriteit Financiële Markten (AFM) te krijgen dien je als financieel dienstverlener te beschikken
over een BAV. De AFM is de gedragstoezichthouder binnen de financiële markt.
Het bezitsrisico → schade aan de zaken die een verzekerde in bezit heeft.
Vermogensrisico → schade aan derden waarvoor de verzekerde aansprakelijk wordt gesteld.
Inkomensrisico → het risico dat de verzekerde inkomensschade lijdt als gevolg van ziekte of
arbeidsongeschiktheid.
Techniek van verzekeren
Verzekeren is een solidaire aangelegenheid. Een klant kan jarenlang premie betalen zonder iets terug
te krijgen.
Wet van de grote aantallen: groot aantal verzekerden in portefeuille hebben om gemiddelde schadekans
goed te kunnen berekenen en de risico’s te kunnen dragen → hoe groter het aantal meldingen, hoe
betrouwbaarder de statistische conclusies.
Als hij een risico aangeboden krijgt dat afwijkt van de statistische gegevens en hij het risico toch wenst
te verzekeren, stelt hij bij acceptatie maatregelen op die het risico passend maken.
§1.2 Wetgeving
Dwingend of regelend recht
Dwingend recht: als van een wettelijke bepaling niet mag worden afgeweken.
Semi-dwingend recht: er mag wel van het wetsartikel worden afgeweken, maar niet ten nadele van de
verzekerde of benadeelde derde.
Regelend recht (ook aanvullend recht genoemd): er mag wel van de wetgeving worden afgeweken. Dat
moet dan blijken uit de tekst van de overeenkomst.
Een bepaling kan dwingend zijn voor een particulier en niet-dwingend voor (rechts)personen die zakelijk
handelen.
,Een schadegebeurtenis die van binnenuit het object komt (eigen gebrek), is volgende de wet niet
verzekerd. Verzekeraars wijken hierbij een aantal van hun voorwaarden geheel of gedeeltelijk vanaf.
We noemen dat renunciëren of terzijdestellen.
Sanctiewet
De sanctiewet (Sw) vloeit voort uit een internationaal kader. De sancties worden vastgesteld door de
Veiligheidsraad van de Verenigde Naties en de vertaling naar lokale wetgeving wordt verricht door de
Verenigde Staten van Amerika en de Europese Unie (en de lidstaten).
In Nederland is het verboden om bij te dragen aan elke ondersteuning van een activiteit of transactie
van een gesanctioneerd persoon, entiteit of land. De gevolgen van een dergelijke sanctie zijn voor de
verzekeraars van grote betekenis.
De volgende sancties kunnen plaatsvinden:
• Het bevriezen van tegoeden
• Het niet ter beschikking mogen stellen van tegoeden, direct of indirect
• Het niet uitkeren van een schade-uitkering
• Het niet afsluiten van een polis
• Het beëindigen van een polis
In de Sw is het begrip relatie omschreven als een ieder die betrokken is bij een financiële dienst of
financiële transactie. In het geval van zakelijke klanten betreft dit de verzekeringnemer, verzekerde en
begunstigde, maar ook UBO’s en vertegenwoordigers van de onderneming.
Elke verzekeraar is verplicht om zijn relaties te identificeren, maar heeft niet de verplichting deze
informatie te controleren op juistheid. De identificatie van de UBO moet worden vastgesteld om
reproduceerbaarheid te faciliteren. De verzekeraar is niet verplicht om alle medeverzekerden te
identificeren, maar moet in het geval van uitbetaling wel de identiteit van de begunstigde vaststellen. Bij
acceptatie van nieuwe klanten mag de verzekeraar zich niet baseren op screening door derden. Dit mag
wel bij het uitbetalen van een schade, vooral indien de uitbetaling op een Nederlandse bankrekening
wordt gestort.
Naast de identiteit legt de verzekeraar ook de gegevens van de UBO’s vast om zo altijd te kunnen
aantonen dat de UBO geen gesanctioneerd persoon betreft. Het is van belang dit aan te kunnen tonen
aangezien de verzekeraar geen zaken mag doen met een gesanctioneerd persoon.
Ondanks het feit dat de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwf) niet
toepasbaar is bij schadeverzekeraars, is het van belang dat verzekeraars hun bedrijfsvoering dermate
hebben ingericht dat een integere bedrijfsvoering gewaarborgd is.
Mededelingsplicht
Feiten die niet verplicht gemeld hoeven te worden:
• Feiten die geen nadelige invloed hebben op de acceptatie van de verzekering
• Feiten die de verzekeraar al wist of had kunnen weten, tenzij hier specifiek naar wordt gevraagd
• Opgave van een strafrechtelijk verleden, tenzij daar expliciet om gevraagd wordt, over een periode
van maximaal acht jaar voorafgaand aan het afsluiten van de verzekering.
Niet voldaan? Binnen 2 maanden melden. Gevolgen: Geen/ gedeeltelijke uitkering, van toepassing
verklaren van beperkende voorwaarden.
Nadat dit aan de verzekeringsnemer is medegedeeld, heeft de verzekeringsnemer het recht om de
verzekeringsovereenkomst te beëindigen en elders dekking te zoeken voor het risico.
Gaat het om een persoonsverzekering? Dan kan de beëindiging zich beperken tot de persoon waarover
het niet-nakomen van de mededelingsverplichting gaat.
Het staat de verzekeraar vrij te opperen het gebrek te herstellen, bijvoorbeeld door de premie aan te
passen. Als de verzekerde de aanpassing(en) niet accepteert, blijft de verzekering gewoon doorlopen.
,De verzekeraar kan dan gebruikmaken van het contractuele recht de polis te beëindigen per de in de
polis afgesproken datum.
Ook de verzekeraar kan het recht hebben de verzekeringsovereenkomst te beëindigen:
De verzekeraar kan de overeenkomst in 2 situaties beëindigen:
• Wanneer de verzekeraar opzet bewijst
• Wanneer de verzekeraar bewijst dat hij de overeenkomst niet zou zijn aangegaan wanneer hij van
de feiten op de hoogte was geweest
Niet-nakomen heet geen gevolgen voor de uitkering als er geen causaal verband bestaat. Indien wel:
proportionaliteitsbeginsel.
Eigen gebrek
De wetgever maakt onderscheid in twee oorzaken van de schade. Bij de aard van de zaak wordt een
normale eigenschap of omstandigheid bedoeld die alle zaken van dezelfde soort bezitten: de
eigenschap of omstandigheid is onlosmakelijk verbonden met het product.
Renunciatie
Uit coulance kunnen verzekeraars het eigen gebrek alsnog geheel of gedeeltelijk dekken. Zij wijken dan
in hun polisvoorwaarden af van de wet.
Bij gehele renunciatie is het eigen gebrek van de zaak ook gedekt, bij gedeeltelijke renunciatie zal de
verzekeraar de schade als gevolg van het eigen gebrek wel vergoeden met uitzondering van de schade
aan het onderdeel waarin het eigen gebrek is ontstaan.
De verzekeraar moet dit expliciet vastleggen in zijn polisvoorwaarden.
Catastroferisico’s
Uitgesloten van de dekking: molest (conflictsituaties), atoomkernreacties, aardbeving, vulkanische
uitbarsting, overstroming.
Terrorisme
Schade door terrorisme wordt gezien als molest. Omdat het wel een groot risico is, is in Nederland de
Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschade N.V. (NHT) opgericht. Verzekeraars
kunnen bij deze maatschappij het risico van terrorismeschade verzekeren.
Als een verzekeraar niet is aangesloten bij de NHT, is het belangrijk dat de adviseur in de
polisvoorwaarden controleert welke dekking de betreffende maatschappij geeft in geval van een
terreurdaad. Onder een terreurdaad wordt over het algemeen geweld door een aanslag verstaan, dat
voortvloeit uit politieke, religieuze of ideologische overtuigingen.
Opzet en roekeloosheid
Hier hoeft de verzekeraar geen dekking voor te verlenen. Onder opzet wordt het beoogde of zekere
gevolg van een handelen of nalaten verstaan, alsook het aan het strafrecht ontleende voorwaardelijke
opzet. Daar is sprake van wanneer de verzekerde bewust de aanzienlijke kans accepteert dat een
handelen of nalaten tot schade kan leiden.
Bij bewuste roekeloosheid realiseert de dader zich dat zijn handeling de schade kan meebrengen. Bij
onbewuste roekeloosheid realiseert de dader zich dat niet of onvoldoende. Het is voor de verzekeraar
vaak onmogelijk om de geestesgesteldheid bij een verzekerde te bewijzen, ofwel om te bewijzen dat de
verzekerde zich bewust was van de roekeloosheid.
Hier mag in de polis van worden afgeweken. In de praktijk worden de vormen lichte schuld (nauwelijks
verwijtbaar) en normale schuld (wel verwijtbaar, maar niet te ernstig) niet als uitsluiting gehanteerd.
Onderverzekering
De verzekeraar en verzekeringnemer kunnen bepalen dat de onderverzekeringsregel in geval van
onderverzekering niet van toepassing is. Deze verzekering heet de premier-risqueverzekering. Dit komt
vaak voor bij verzekeringen die geen waarde/ object kennen. Mogelijk bij:
• De hoogte van de verzekerde som kan van tevoren niet bepaald worden (bv. AVP)
, • De kans is klein dat het hele verzekerde object verloren gaat.
• De verzekeraar wil geen dekking bieden voor de volle omvang van een mogelijke schade.
Indemniteitsbeginsel
De Hoge Raad heeft bepaald dat een bedrijf dat is verzekerd op herbouwwaarde en na een schade een
nieuwe fabriek heeft met een hogere waarde dan de oude fabriek, niet in een duidelijk voordeliger positie
is geraakt. De Hoge Raad baseert zich hierbij op het feit dat het bedrijf de fabriek nodig heeft voor het
realiseren van de productie.
Als de verzekerde waarde is vastgesteld door een deskundige, mag de verzekerde wel in een duidelijk
voordeliger positie geraken.
Als er geen taxatie van toepassing is, spreken we van een open polis.
In het oude verzekeringsrecht kwam ook de partijentaxatie voor. Verzekeraar en verzekeringnemer
spraken samen de verzekerde waarde af. De wet kent de partijentaxatie niet meer, maar vooral bij
transportverzekeringen komt deze vorm van waarde vaststelling nog steeds voor.
Als de taxatiewaarde op het moment van de schade niet overeenkomt met de werkelijke waarde, wordt
dit opgelost door de rectificatiebepaling. De restwaarde wordt dan verhoogd of verlaagd in de
verhouding tussen de getaxeerde waarde en de werkelijke waarde:
Taxatiewaarde / werkelijke waarde x restwaarde = nieuwe restwaarde
Samenloop
Eenzelfde belang gedekt op meerdere verzekeringen → dubbele verzekering.
Zelf kiezen welke verzekeraar aanspreken. Deze moet uitkeren en achter de schermen zelf evenredig
verhalen op andere verzekeraar(s). → Altijd verzekeraar aanspreken met meest volledige dekking!
De norm voor de onderlinge afrekening van verzekeraars is het bedrag waarvoor elk van de
verzekeraars afzonderlijk had kunnen worden aangesproken.
In de praktijk wijken verzekeraars die zijn toegetreden tot de overeenkomst Samenloop van het Verbond
van Verzekeraars af van de wettelijke regeling. Tussen de aangesloten verzekeraars onderling geldt
dat als er twee polissen hetzelfde risico dekken, de speciale verzekering voorgaat. Deze regeling kan
niet gehanteerd worden ten opzichte van de verzekerde.
Na-u-clausules
Van de samenloopregeling wordt in de praktijk vaak afgeweken (geen regeling van dwingend recht):
Zachte: “Er is geen dekking indien en voor zover de aansprakelijkheid wordt gedekt door een andere
verzekering, al dan niet van oudere datum.”
Harde: “… Of daaronder gedekt zou zijn indien de onderhavige verzekering niet zou hebben bestaan.”
Subrogatie
De verzekeraar die de schade betaalt, treedt automatisch in de rechten van zijn verzekerde. De
verzekeraar neemt de rechten over die zijn verzekerde had op een aansprakelijke derde: subrogatie.
De verzekeraar kan hiermee de schade verhalen (oefent regres uit). Alleen de werkelijke schade is te
verhalen!
Als de uitkering lager is dan de werkelijke schade, houdt de verzekerde zelf ook nog een vorderingsrecht
op de aansprakelijke partij (voor dat wat niet vergoed wordt).
Het recht van subrogatie geldt niet bij sommenverzekeringen, omdat de desbetreffende verzekeraar
geen schadevergoeding betaalt, maar een van tevoren afgesproken bedrag, ongeacht de werkelijke
schade.
Verhaalsimmuniteit
De verzekeraar mag niet verhalen op: de verzekeringnemer, de medeverzekerde, de echtgenoot/
geregistreerd partner, andere levensgezel van verzekerde, bloedverwante in rechte lijn (bv.
vader/zoon), werknemer, werkgever, collega’s.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mmelaniem. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.73. You're not tied to anything after your purchase.