Summary
Samenvatting Moderne en hedendaagse tijd (arbeid)
- Course
- Institution
1. Industriële revolutie 1&2 2. De sociale strijd 3. De dolle jaren 20 en de grote depressie 4. Bloei en crisis van de westerse economie
[Show more]
Seller
Follow
martevdv
Reviews received
Content preview
Geschiedenis: Moderne en Hedendaagse tijd 21. Arbeid, IR 1 en IR 2
1.1 Het ontstaan van de industriële maatschappij vanaf
1750
Thomas Carlyle Schotse schrijver en historicus, zette zich in voor herinvoeren slavernij.
“Een zweep is enige manier om suffe tweevoetig vee aan werk te krijgen”.
1.1 Verandering
Revolutie = omwenteling, breuk met verleden en traditie.
Drie golven die onze levenswijze grondig veranderde:
1. Agrarische in M-O (8000-7000 vC)
2. Industriële in GB (1750-1850 vC)
3. Technologische in VS (1960-nu)
Wat Waar Wanneer
Landbouw sl Begin landbouwsl Huidig Irak 8000 vC
IR Begin Industriële sl Engeland 1750-1850
Am Rev VS onafhankelijk v Eng VS 1776-1783
FR Rev Eind Ancien Regime in FR Frankrijk 1789-1815
Belg Rev B onafhankelijk v Nederland België 1830
Seksuele Rev Mensen vrijer om met seksualiteit Westerse wereld 1960-nu
Sl voedselverzameljagers (…) – landbouwsl (8000 vC)– Industriële sl (1750)– post-industriële sl (1960)
IR = intrede in 1ste helft 19e E om grote veranderingen in sl aan te duiden. Rev is misleidende term,
want duidelijk wat verandert, korte tijd en precies te dateren. Techn veranderingen was langzaam
proces en moeilijk te zien begin en einde. Industrialisering in 2 fasen 1750-1850 en 1870-WOI.
1.2 De eerste IR vanaf 1750
Duurde nog decennia voor agr rev definitief plaats maakte voor IR en zette zo verandering in en
maakte van het W het nieuwe econ centrum van de wereld.
Creatieve indiv wetenschappers en ondernemers zijn factoren van tot stand komen
vernieuwingen. Telkens werd er verder gebouwd op kennis voorgangers en voegde hier klein
of grote ontdekking toe. Men wilde steeds verbetering.
1.2.1 Een revolutie op vlak van techniek en organisatie.
1.2.1.1 Weg naar IR begint in landbouw
IR begint in de landbouw vb: opbrengsten worden beter. Voor IR bracht
r(o
gd
in
w
e tm
vsT)chb
p
l
landbouw te weinig op door te weinig mest en zat in vicieuze cirkel.
In Glorius Revolution in GB 1688 hadden landeigenaren controle over
parlement en regering. Dit bracht econ transformatie:
o Landeigenaren zoeken manieren inkomsten verhogen.
o Verhuurden gronden aan rijke pachters.
o Begonnen te experimenteren nieuwe methoden + fokken vee.
Halve E later IR begonnen in GB. Belangrijke voorwaarde voor deze
transformatie was agrarische revolutie op platteland GB.
1
, Doen aan vruchtenwisselingssysteem (crop rotation) waarbij roteren gewassen zorgde voor
efficëntiewinst. Zo minder kans op ziekte, gespreid over jaar en ook meerdere oogsten.
Wingewassen Voedergewassen
= Om op markt te verkopen = Om dieren te voederen
Tarwe en gerst Rapen, haver en klaver/gras hooi
Mest voor vruchtbare gronden.
Resultaat
o Stijging landbouwopbrengst met minder mankracht.
o Groter deel plattelandsbevolking aan slag als landarbeider in dienst rijke landbouwers.
o Andere boeren als spinners/wevers voor kooplieden stad.
o Werkende klasse werd mobieler; werken waar werk was en beter betaald.
In EUR boeren veel meer gebonden aan land, ofwel als lijfeigenen zoals in C/O-EUR, ofwel als
eigenaar of pachter zoals in FR. Deze situatie pas veranderen 2 de helft 19e E.
Waarom begon industrialisering in GB?
Redenen:
o Veel producten aangevoerd via schepen + afzetmarkt.
o Ijzerertsgroeves in eigen land.
o Verbetering landbouw meer mensen meer mensen die nt in landbouw moeten werken
en iets anders konden doen.
o Machines konden vraag niet aan (meer kleren nodig).
Rond 1700 in GB schaarste hout dat gebruikt werd om houtskoolt te krijgen voor ijzersmelterijen.
Grote kolenproductie pas mogelijk dankzij uitvinding om water te pompen uit diepere mijnschaten.
Rond 1712 1ste x stoommachine econ nuttig ingezet.
Thomas Newcomen = stoommachine 1712, gebruikte meer E dan het opbracht.
James Watt = stoommachine 1777, stoom produceren in apart cilindersysteem.
George Stephenson = stoomlocomotief 1829.
1.2.1.2 Het startschot: de Engelse katoenindustrie
Bevolkingsexplosie en koloniale expansie vraag nr katoen stijgen, spinners/wevers konden vraag nt
volgen. Bestaande zeer arbeidsintensieve spin- en weeftechniek liet nt toe voor groter aanbod te
zorgen. De IR begint in de Engelse industriesecto
Mechanisch weefgetouw Schietspoel Spinning Jenny Waterframe
1678, Piere de Gennes 1733, John Kay 1764, James Hargreaves 1769, Richard Arkwright
Weefcapaciteit verhogen Productiesnelheid verhogen tov Draad spinnen Spinnen sneller laten verlopen
werpspoel (stevigere draad).
James Watt stoommachine Mule Jenny
1777, James Watt 1779, Samuel Crompton
Kaarde Gebruik verbeteren Goede dikte van draden
Wol klaar te maken om gespind spinnen.
te worden.
2
, Uitvindingen:
o Spinning jenny werden 4 spinsters vervangen door 1.
o Waterframe zorgde dat arbeidsprocuctiviteit bij spinners 50% steeg.
o Mechanisch weefgetouw, Spinning Jenny, Waterframe en weven thuis weven nt meer
rendabel.
Mechanisering en fabrieksarbied onlosmakelijk verbonden met elkaar.
Uitvindingen in katoenindustrie 18de E Kern IR
Spinnen Weven Industriële Revolutie
Organisatie Technisch Organisatie Technisch Organisatie Technisch
Huisarbeid Handenarbeid Huisarbeid Handenarbeid Huisarbeid Handenarbeid
- spinning jenny - vliegende - Theorie - Mechanisering:
- water-frame schietspoel Adam Smith stoommachine
- mule jenny - stoomweef- Praktijk: James Watt
- stoomkracht getouw (1785) manufacturing
(1780)
Fabrieksarbeid Gemechaniseerde Fabrieksarbeid Gemechaniseerde Fabrieksarbeid Gemechaniseerde
arbeid arbeid arbeid
1.2.2 Voordeel van de arbeidsverdeling
Adam Smiths arbeidsverdeling:
o Hij dacht na om taken te verdelen om tot grotere productie te komen.
Iedereen 1 deel v het totale productieproces.
o Aanbod stijgt door taakverdeling.
1.2.3 Verspreiding van de Industriële Revolutie
Industriële zones worden geplaatst waar grondstoffen aanwezig zijn. Industrialisering zorgde voor
sterke groei van stedelijke bevolking want groeide door plattelandsvlucht en afzetmarkt, zo daling
landelijke bevolking. Zorgt ook voor mobiliteit: aanleg spoorwegen en kanalen.
Vooral grote industrialisering in GB door hoeveelheid grondstoffen, Manchester groot
aandeel.
1.2.4 De ijzerindustrie volgde
Vooral in ijzerindustrie werkten successen van katoenindustrie aanstekelijk.
Fe-industrie werd in loop 18de E meer geconfronteerd met E-probleem: HOUT.
o Econ: door ontbossing schaarser en duurder als brandstof voor smelten ijzer.
o Technisch: relatief beperkte warmte.
Na uitvindingen verdrong steenkool (cokes) definitief hout als brandstof.
o Cokesovens: groter, sneller en preciezer gietwerk.
Belang stoommachine Watt die op steenkool werkte.
o Maakte mogelijk meer dan ooit grondwater weg te pompen.
o Kon dieper graven nr steenkool.
Technische innovaties in ijzer-en steenkoolproductie was oplossing voor brandstofprobleem, toch gn
spectaculaire toename productie in die sectoren want aanbod miste zweepslag van de vraag.
1.2.4.1 Spoorwegrevolutie
In Eng vanaf 1820 en heeft enkele gevolgen want enorm veel ijzer en steenkool nodig, zo groei ijzer-
en steenkoolindustrie. Steenkoolind verdrong katoenind als leidende sector; industriearbeiders
bepaalde gang van zaken van hele nationale econ.
Eerste stoomtrein tssn Manchester en Liverpool in 1830.
Kanalen uitgegraven voor stoomboten in 1807.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller martevdv. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.77. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76462 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now