Volledige samenvatting filosofie, Gustaaf Cornelis.
De samenvatting is een product van nota's in de les, gecombineerd met slides en het handboek. (Ik behaalde een 19 door deze samenvatting)
Thales 600 v.C. (Milete) (eerste natuurfilosoof: reductionist)
Reductie= Herleiding van veelheid naar eenheid
REDUCTIE
- Op zoek naar de archè (oorsprong): WATER
- Archè is iets wat overal en onveranderlijk aanwezig is.
- Op zoek naar Egypte: alles rond de nijl is groen, water is de archè
- Bij geboorte: vruchtwater, mens bestaat uit water: water is de archè, water is fundamenteel
- Later: Demokritos (460-370): atomen (=niet deelbaar)
o Je kan de wereld herleiden tot atomen (geen goddelijke interventie, enkel de natuur,
die wel eventueel ontstond door goden, maar erna geen goden)
- Radicaal fysicalisme: Waarom men iets doet: socialogie, psichologie, biologie, physiologie,
chemie, fysica: alles herleiden tot fysica: Radicaal Fysicalisme (voorbeeld candellight)
- Gevaar: demystificatie: verkoeling (seks moet bv niet herleid worden tot de fysica)
THALES (geen originele teksten, Aristoteles schreef over Thales)
- Anekdotes:
o Zonsverduistering: veel kennis over het universum vereist
o Olijfpers monopoly: kocht op in laagseizoen en verkocht met winst in hoogseizoen
- Eerste natuurfilosoof: op samenhangende wijze zonder te verwijzen naar goden of magische
krachten de natuur verklaren.
- Stelling van Thales: herleiding van de wereld tot wiskunde (overal toepasbaar)
o Hoogte piramide berekenen (zie les/boek)
Pythagoras 500 v.C. (Samos
- Stelling: a^2+b^2=c^2 (gaat verder op Thales)
- Geeft getallen eigenschappen, hierdoor gaat hij kijken of bepaalde groepen bepaalde
eigenschappen had (priemgetallen)
- Alleen door wiskunde te gebruiken kan men de natuur begrijpen
- Reductie is een vorm van abstractie, alles wat er niet toe doet kan weggelaten worden
REDUCTIE TOEPASSINGEN
Reductie zet aan tot een onderzoekende houding: op zoek naar onderliggende waarheid
- Argumentatief: suggereert een diepe waarheid
- Onderzoekend: zet aan tot verder verkennen door op te delen en dieper te graven (tot de
archè).
- Voor ontwerpers: herleiding van een object tot elementen die je niet verder kan opdelen
1
,Anaximander 600 (Milete)
Principe van voldoende reden: geen wetmatigheid, niet bewijsbaar (anders
is het een wet)
ANAXIMANDERS REDENERINGEN
- Beweegt de aarde?: ‘’De aarde is onbeweeglijk omdat een beweging in welke richting ook
geen verschil zou maken’’, De aarde heeft geen voordeel om naar een richting te bewegen,
dus beweegt de aarde niet. Er is geen voldoende reden om te bewegen
- Christian Wolff (1700): Alles heeft een reden.: Niets is zonder reden, waarom het bestaan en
waarom het niet ontstaan. (Evolutie hoektanden)
- Wilhelm von Leibniz (1700) Alles heeft een reden, alhoewel deze reden ons meestal niet
bekend zullen zijn.
- De archè van Aniximander:
o Er moet iets zijn, dat onderliggend is, ook aan water, maar we kunnen het niet zien,
het in ontastbaar en dus onbepaalbaar: Apeiron: niet vatbaar (het is alles en
tegelijkertijd niets.
o Principe van voldoende reden: alles heeft een oorzaak, maar die oorzaak is onbekend
REDEN MAAR GEEN OORZAAK
Het principe van voldoende reden betekend niet dat er noodzakelijk een oorzaak is
- Arthur Schopenhauer (1800): voor alles zal er voldoende reden zijn, maar is er niet direct
oorzaak. (inpakken van een cadeau)
KRITIEK VAN HUME
- David Hume (1700):
o Hoe sterk het principe ook mag zijn, het valt niet te bewijzen, dus je moet het niet
aannemen.
o Je kan niet aantonen dat er een verband is tussen een reden en een oorzaak.
o (je kan niet bewijzen dat er een reden is voor de samenhang in de wereld)
TOEPASSINGEN PRINCIPE VAN VOLDOENDE REDEN
2
,Anaximenes 500 v.C. (Milete)
Analogie
LUCHT
- Archè: Lucht
- Lucht is fundamenteel voor de aarde en voor de mens
- Analogie: onbekende relateren aan het bekende
- ‘Zoals onze ziel, die lucht is, ons in stand houdt, zo omringen adem en lucht de gehele wereld
- ‘De sterren draaien om de aarde als een tulband ons hoofd omringt’
- ‘De zon is zo plat als een blad’
Empedokles 400 v.C.
- ‘’De wisselwerking tussen de dingen houdt nooit op, dan komen ze samen door Liefde, dan
worden ze uit elkaar gedreven door haat of strijd.’’
- Archè= 4 elementen: aarde, water, lucht, vuur
Xenophanes (500)
- Wij beschrijven de goden, zoals wijzelf er uit zien
- Over de goden en later ook de waarheid kunnen we niets zeggen, we kunnen alleen maar
gissen.
TOEPASSINGEN ANALOGIE
- Argumentatief: uitleggen, linken aan iets wat de persoon kent waar je iet aan uitlegt
- Onderzoekend: analogie leidt tot inzicht omdat ze nieuwe waarnemingen duidt aan de hand
van bestaande kennis door vergelijking, of ze leidt tot hypotheses
- Voor ontwerpers: Je kan een ontwerp vergelijken met iets anders wat je kent: natuur
o Analogie zet je op weg
o Achteraf werkt de analogie overtuigend
Les 3 (17/10)
PARMENIDES 400 v.C.
Wet van de niet-Contradictie
Hoe zeker kunnen we van iets zijn dat iets juist is of niet?: Parmenides (5 e eeuw V.C.)
‘ALLES WAT IS, IS EN KAN NOOIT NIET ZIJN’ De wereld is onveranderlijk in 1 geheel (Herakleitos gaat
hier op verder)
- De wet rationeel weerleggen lukt niet (tautologie), omdat ze zelf de basis vormt van de
rationaliteit
o Weerlegging: deze wet is fout: uitkomst: iets is waar of fout= wat de wet zegt
WORDING IS UITGESLOTEN (= heden en toekomst worden 1= wat de wet zegt)
3
,Als alles is dan is het en er is geen wording, dus ook geen verandering
- Verandering en wording is een illusie (onze zintuigen creëren een schijnwereld)
o Alles is 1 en onveranderlijk (ruimte en tijd)
o Verandering in de tijd: heden bestaat niet, is steeds veranderlijk (bijna van verleden
rechtstreeks naar toekomst)
o Daarom kan er toch verandering zijn, onderbouwd door de zintuigen, wat misleidend
kan zijn.
Herakleitos 500 v.C. (Efeze)
- Verandering is reëel: alles is voortdurend in beweging
o Eenheid ontstaat op een hoger niveau (schelde vanop afstand is de schelde, van
dichter zijn het verschillende dingen tegelijkertijd)
o Op een kleinere schaal zijn er meerdere dingen, op een hoger niveau is het 1 geheel
o Een rivier is constant in beweging maar tegelijkertijd zien we die toch al een eenheid
o De ultieme eenheid is de kosmos
Door de logos gestructureerde chaos= de kosmos
WET VAN LEIBNIZ
- Twee objecten x en y zijn identiek indien alle eigenschappen van x eigenschappen zijn van y
en alle eigenschappen van y eigenschappen zijn van x.
= 2 dingen zijn gelijk als de eigenschappen van het 1 dinge identiek gelijk is aan de andere en
omgekeerd, ook de plaats en tijd zijn eigenschappen.
- Als een rivier constant in beweging is, kunnen we dan eigenlijk echt spreken van een
eenheid?
- Indien de plaats van een object in de ruimte en het bestaan van een object in de tijd
eigenschappen zijn van een object dan stellen we vast dat de rivier een eigenschap heeft op
moment t1 die verschilt van de eigenschap op moment t2.
- Maar als een object op twee verschillende tijdstippen twee onderscheiden eigenschappen
heeft (de plaats is gewijzigd) dan eigenlijk tot twee verschillende objecten.
- Dus zijn er twee rivieren.
- Alles kan 1 zijn met de tijd, maar niet met de plaats, anders kan de schelde 2 rivieren zijn
wanneer het maar 1 is
TOEPASSINGEN WET VAN DE NIET CONTRADICTIE
-
Zeno van Elea 400 v.C.
REDUCTIO AD ABSURDUM (tegengestelde meningen, paradox)
Het herleiden (van een argument) tot het absurde
4
, PARADOX (tegen de mening)
- Stel: ruimte en tijd zijn deelbaar, leidt tot paradoxen
- Dus: ruimte en tijd zijn ondeelbaar
- Dus de wereld is 1 en onveranderlijk
VOORBEELDEN VAN PARADOXEN
- Achilles en de schildpad: tijd is deelbaar, schildpad geraakt niet voorbij achilles
o Praktijk: achilles gaat voorbij de schildpad
o = contradictie, maar dat kan niet volgens de wet van de niet contradictie:
Dus de tijd is ondeelbaar
- Atalanta: als de ruimte deelbaar is, raakt atalanta niet aan de overkant
o Praktijk: atalanta is aan de overkant:
o Contradictie: dus de ruimte is ondeelbaar
- Veelheidsparadox:
o Stel: er zijn meer dingen dan 1
o Elke verzameling van dingen bevat een bepaald aantal dingen
o Maar: tussen elke twee dingen kan jee een derde veronderstellen. Het aantal dingen
is nu onbepaald: een veelheid.
o Een bepaald aantal blijkt dus onbepaald te zijn: er is maar 1 ding: het universum
STRUCTUUR
Socrates 400 v.C.
- Wat is rechtvaardigheid?: Terugbetalen van schulden
o Maar: geleend wapen teruggeven aan een zot; beseffen dat hij ermee onschuldige
omstaanders zou kunnen doden.
o Definitie is niet houdbaar
- Socrates wilt de definitie aanpakken: definitie aanpakken als het voorbeeld ervan
onwenselijk is. Hij helpt definities herdefiniëren, zodat absurditeit niet volgt.
TOEPASSINGEN REDUCTIO AD ABSURDUM
5
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller evertvoets. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.54. You're not tied to anything after your purchase.
