Welke ideeën ontstonden tijdens de Verlichting over een meer rechtvaardige
samenleving? (1650-1789)
Bijbehorende kenmerkende aspecten:
KA23: Het streven van vorsten naar een absolute macht
KA27: Rationeel optimisme en een ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle
terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale
verhoudingen.
KA26: De wetenschappelijke revolutie
KA28: Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur
een eigentijdse verlichte vorm te geven. (verlicht absolutisme)
17e eeuw; wetenschappelijke revolutie
De Renaissance stimuleert kritisch denken
Dit gaat vaak ten koste van religie (al is men nog steeds religieus)
- Onderzoek buiten religie
- Geen volledige onderwerping aan de kerk
De Wetenschappelijke revolutie. (KA26)
Empirisch onderzoek; onderzoek op basis van waarneming
- Observeren, experimenteren, redeneren
- Vooruitgang o.a. op medisch en technisch gebied dmv uitvindingen
- Tegenstand vanuit de kerk.
Tegen de vooruitgang
De kerk was tegen de vooruitgang van de wetenschap à verliezen grip op de mens
en de waarheid.
Copernicus en Galilei bekende voorbeelden van slachtoffers
Copernicus bestudeerde de ruimte
- Aarde staat niet centraal, maar de zon
- Aarde draait om de zon heen
- Publiceerde zijn boek. De ‘revolutionibus orbium coelestium’ vlak voor zijn
dood
Galilei bewijst dat Copernicus gelijk heeft
- Gebruikt betere telescopen
- Moet voor de kerkelijke rechtbank verschijnen
- Trekt zijn ideeën in – levenslang huisarrest i.p.v. doodsveroordeling
Oorzaken van de wetenschappelijke revolutie
- Ontdekkingsreizen: toename van kennis van de wereld
- Ambachtelijke technieken: meer controle over de natuur en behoefte aan
precieze metingen
- Humanistische tekstanalyse: meer kennis over de Grieken en Romeinen
- Rationalisme van Descartes: nieuwe kennis door logisch denken
- Empirisme van Locke: nieuwe kennis door waarneming
, Hierdoor ontstaan nieuwe inzichten: (KA26)
- Newton en de natuurwetten
- Wonderen uit de Bijbel konden niet met het menselijk verstand worden
verklaard
- Ontdekkingsreizigers ontdekten op andere continenten sterk van Europa
verschillende culturen, met een ander geloof.
- Humanistische tekstanalyse droeg bij aan de kritiek op de leer van de Kerk en
de levenswijze van de geestelijken, en had gezorgd voor het uiteenvallen van
de christelijke kerk in West-Europa. (Hervorming/Luther/Calvijn)
Immanuel Kant: “de bevrijding van de mens uit de onmondigheid waaraan hij zelf
schuldig is” à Mensen moeten zelf gaan nadenken
Middeleeuwen:
- Denken is ondergeschikt aan geloof en traditie (dogmatiek)
- Dit idee wordt ter discussie gesteld met de Verlichting
Verlichting: wetenschappelijke methoden toepassen op de samenleving.
Verlichters menen dat alles met het verstand verklaard kan worden.
De nieuwe kennis zal bijdragen aan de vooruitgang van de samenleving.
Zijn tradities, religie en de bestaande machtsverhoudingen wel redelijk? (KA27)
- Het gezag van kerkelijke en wereldlijke leiders werd in twijfel getrokken
- Verdraagzaamheid op religieus gebied
- Macht moet ontleend worden aan het volk (sociaal contract)
- Scheiding van de machten in een staat (trias politica)
- Ouders moeten meer zorg aan opvoeding besteden
- Onderwijs moet voor elk kind beschikbaar zijn
- Verbreding van kennis (encyclopedie)
Soevereiniteit
1 van de grote vragen tijdens de Verlichting is: waar ligt de soevereiniteit?
In de praktijk: Droit Divin (KA23)
- Absolute vorsten aan de macht die hun macht ontlenen aan God.
- Geen verantwoording afleggen aan parlementen
- Een opstand tegen de vorst is een opstand tegen God
Verlichting denkt hier anders over: sociaal contract
- Idee van John Locke
- Het doel: voorkomen van oorlogen tussen vorst en burgers of burgers
onderling
- Het idee: burgers staan deel vrijheid af in ruil voor bescherming van hun
leven, bezit en vrijheid (de natuurrechten)
Sociaal contract volgens Rousseau:
- Een contract tussen de mensen en iedereen gehoorzaamt aan de Algemene
Wil
- Burgers staan vrijheid af aan de staat, deze moet dan de Algemene Wil van
de samenleving vertegenwoordigen. Het volk soeverein (o.a. door directe
democratie)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller LauraTroost05. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.47. You're not tied to anything after your purchase.