Verlichting, humanisme en postmodernisme........................................................................................................................... 3
Moderniteit > postmoderniteit........................................................................................................................................................3
Moderniteit als historische fase..................................................................................................................................................3
Modernisme als cognitief denkkader..........................................................................................................................................4
Modernisme als artistieke stroming............................................................................................................................................5
Kritische stemmen in/ over moderniteit.....................................................................................................................................5
Postmoderniteit als historische fase...........................................................................................................................................6
Postmodernisme als denkkader..................................................................................................................................................6
Postmodernisme als artistieke stroming.....................................................................................................................................7
Kritische beschouwingen en permanente in vraagstelling.........................................................................................................8
Alles in context zien..........................................................................................................................................................................8
Belang duiding en kadering.........................................................................................................................................................8
Het communicatieproces ontleed............................................................................................................................................ 8
Evolutie in onderzoeksvragen................................................................................................................................................ 10
Ontstaan communicatiewetenschappen.......................................................................................................................................10
Kritieken op discipline...............................................................................................................................................................10
Ontwikkeling in andere en aanverwante disciplines.................................................................................................................10
Institutionalisering van de communicatiewetenschappen...................................................................................................... 14
Verschillende aanleidingen............................................................................................................................................................14
Communicatiewetenschappen in Vlaanderen..........................................................................................................................15
Netwerken, conferenties en journals.............................................................................................................................................16
Belangrijke cx-netwerken en congressen..................................................................................................................................16
Heuristiek van de complexiteit............................................................................................................................................... 17
Pleidooi voor heuristiek van de complexiteit.................................................................................................................................17
1. Interdisciplinair: complex causaliteitsbeginsel......................................................................................................................17
2. Einde van dichotomisch denken............................................................................................................................................18
3. Concepten de départ ipv concept terminus..........................................................................................................................18
4. Geen zelfgenoegzaamheid maar zelfkritiek en reflectie.......................................................................................................20
Kritische paradigma............................................................................................................................................................... 21
Mainstream paradigma vs kritische paradigma............................................................................................................................21
Ontstaan (in grote lijnen)...............................................................................................................................................................21
Marxistische benadering: elementaire bouwstenen......................................................................................................................21
Kapitalistische productiewijze...................................................................................................................................................22
Ideologie, vals bewustzijn, macht.............................................................................................................................................22
Ideologie: marx, gramsci en althusser.......................................................................................................................................23
Maxistische benadering toegepast op media...........................................................................................................................24
Frankfurter Schule..........................................................................................................................................................................24
Cultuurindustrie.........................................................................................................................................................................24
‘Hoge’ cultuur vs ‘lage’ cultuur..................................................................................................................................................25
Kritieken.....................................................................................................................................................................................25
Politieke economie/ cultural studies..............................................................................................................................................25
Scholenstrijd of complementair................................................................................................................................................25
Politieke economie van de media (PEM)...................................................................................................................................25
Cultural studies...................................................................................................................................................................... 29
In relatie tot marxistische benaderingen.......................................................................................................................................29
, Wat?...............................................................................................................................................................................................29
Onderzoeksprogramma.................................................................................................................................................................29
Paradigma’s...................................................................................................................................................................................29
Du Gay’s circuit of culture..............................................................................................................................................................32
Evolutie...........................................................................................................................................................................................33
Kritieken.........................................................................................................................................................................................33
Politieke economie als kritische benadering.................................................................................................................................34
Cultural studies vs politieke economie......................................................................................................................................34
Over taal, betekenis en representatie.................................................................................................................................... 35
Betekenis en representatie.............................................................................................................................................................35
Hoe komt betekenis tot stand?.................................................................................................................................................35
Hoe werkt representatie?..........................................................................................................................................................35
Evolutie constructivistische visie op betekenis.........................................................................................................................36
Communicator en medium.................................................................................................................................................... 41
Communicator................................................................................................................................................................................41
Het medium....................................................................................................................................................................................42
Gaming -> invloed op de samenleving......................................................................................................................................43
4 axioma’s ten aanzien van niet-technische onderzoek naar media........................................................................................43
Innovatie en de verspreiding ervan...........................................................................................................................................44
Publiek en publiekstudies...................................................................................................................................................... 46
Effectenonderzoek en almacht van de media (paradigma 1)........................................................................................................46
Klapper: model van beperkte effecten (paradigma 2)...................................................................................................................47
Two step flow of communication..............................................................................................................................................47
Publieksonderzoek (paradigma 3).................................................................................................................................................48
De stem van de vluchteling (ter illustratie)....................................................................................................................................51
,Communicatiewetenschappen 2
Verhaal in meervoud: inleidende beschouwingen
HOC 1
Voorafgaande opmerkingen
- 3 I’s:
o Interdisciplinair
o Internationaal
o Intersectoraal
- Wetenschap als slingerbeweging, geen lineaire vooruitgang, geen waarheidsaanspraken, er zijn
breuklijnen: niet meer 1 waarheid, maar meerdere
- En/en- benadering -> meer bevragingen -> open blik -> kritisch zijn
- Reflectie rond eigen positie als wetenschapper: wie spreekt/ kijkt naar maatschappelijke
fenomenen
Verlichting, humanisme en postmodernisme
Moderniteit > postmoderniteit
- Modernisme
o Als historische fase
o Als cognitief denkkader
o Als artistieke stroming
- Keerzijde en kritische stemmen
- Postmodernisme
o Als historische fase
o Als cognitief denkkader
Stromingen binnen postmoderne denken
o Als artistieke stroming (niet kennen)
TEKST: Lewis
Moderniteit als historische fase
Moderniteit: historische periode vanaf Europese verlichtingsdenken (17 e E) – ten minste jaren 1980
- Belang rede (wetenschap) ipv geloof
- Geloof in maakbaarheid vd maatschappij
- Humanisme: vrijheid, gelijkheid, verbondenheid
- Wereldbeeld verklaard door wetenschap
- Sociologische processen (zie verder)
, Zijn dit de sociologische processen?
- Secularisering:
o Einde dominante religieuze autoriteit
o Werd vervangen door rationeel wetenschappelijk denken
- Rationalisering:
o Efficiëntie, voorspelbaarheid, controle over proces, berekenbaarheid -> lopende band
- Kapitalisme:
o Door alles automatisch te maken, meer winst maken
o Winstmaximalisatie en vrije markt
- Industrialisering: landbouw eerst belangrijk, maar wordt vervangen
o Machines om mens en dier te vervangen
o Technologische ontwikkelingen: ontginnen fossiele brandstoffen, staalproductie en –
bewerking, …
- Urbanisering:
o Door industrialisering grootschalige verhuis van landelijke naar verstedelijkt gebied
o Toename bevolkingsdichtheid in steden
o Meer individualisme -> moeilijk iedereen kennen
- Bureaucratisering
o Hiërarchische organisatie obv geschreven regels, procedures en aanspreekpunten
o Vb: onderwijs, gezondheidszorg, openbaar vervoer
o Onpersoonlijk door gestandaardiseerde procedures die in de regel geen uitzonderingen
toelaten
- Democratisering
o Inspraak en medezeggenschap (stemrecht)
o Parlementair stelsel
o Vrijheid van meningsuiting, vrouwenstemrecht, democratisering onderwijs, feminisme
- Globalisering:
o Samenlevingen bestaan minder in isolatie
o Transnationale productie, handel en consumptie
o Personen zijn ook minder mobiel
- Consumentisme:
o Verlangen naar consumptie wirdt als positief beschouwd -> persoonlijke voldoening
o Materialisme en massaconsumptie -> later marketing
o Streven naar gevoel van vervulling, aangewakkerd door marketingcommunicatie
o Middel om status en identiteit uit te drukken (eigenlijk maar symbolische waarde
Modernisme als cognitief denkkader
- Verlichting en vooruitgangsdenken: klemtoon op universele, rationele en ware kennis
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller reneependers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.24. You're not tied to anything after your purchase.