Summary
Samenvatting Publiekrecht UA
- Course
- Institution
Samenvatting van de slides en eigen notities van de lessen gedoceerd door Patricia Popelier. (15/20)
[Show more]
Seller
Follow
moyraeveraerd
Content preview
PUBLIEKRECHT samenvatting 2020-2021Hoofdstuk 1: Constitutionele geschiedenis van België
Inleiding
• 1830: België opgericht als representatieve eenheidsstaat
• België = nu federale consensusdemocratie
o Consensusdemocratie (gevolg breuklijn taalgroepen)
§ Taalkwestie
§ Staatshervormingen
o Centrifugaal en bipolair
§ Centrifugaal: macht naar deelstaten
§ Bipolair: conflict tussen 2 grote groepen
à instabiliteit
De Belgische onafhankelijkheid
• 1830: zuiden scheurde zich los van Verenigd Koninkrijk der Nederlanden
• Directe aanleiding: De Stomme van Portici
• Verzet tegen politiek Willem I (vooral vanuit elite)
o à revolutie
§ 1) Onrust bij lagere bevolkingsklasse (hongersnood en werkloosheid)
§ 2) Koortsig politieke klimaat (na succesvolle juli-revolutie in Frankrijk)
§ 3) Willem I trad aanvankelijk weinig op tegen oproer
• 4 oktober 1830: Voorlopig Bewind kondigt Belgische onafhankelijkheid af
o Voorlopig Bewind
§ = leiders van Belgische Omwenteling
§ Nam enkele grondwettelijke besluiten
§ Richtte Grondwetscommissie op om Grondwet te maken
• Grondwet moest bekrachtigd worden door verkozen
Constituante, het Nationaal Congres
o Verkozen door slechts 0,0075% van Belgen
• Nationaal Congres
o 2 opdrachten
§ 1) Belgische Grondwet uitvaardigen
• Ging vlot
o Dankzij Grondwetscommissie + eensgezindheid na
bewind Willem I
• Liberale grondwet na onderdrukking door Willem I
o Fundamentele rechten en vrijheden
• België als parlementaire constitutionele monarchie
o Parlement als vertegenwoordiger van de Natie
§ Vertrouwen
o Regering
§ Wantrouwen
• Onder streng politiek en rechterlijk
toezicht
§ 2) Staatshoofd kiezen
• 21 juli 1831: Koning Leopold I
Moyra Everaerd 1
,PUBLIEKRECHT samenvatting 2020-2021
Evolutie van de grondwet
• 2 fundamentele wijzigingen
o 1) Democratisering
§ Uitbreiding kiesrecht
• Cijnskiesrecht
o à meervoudig algemeen stemrecht voor mannen
(1893)
§ à enkelvoudig algemeen stemrecht voor
mannen (1919-1921)
• à ook voor vrouwen (1948)
• Verdrag van Maastricht (1998)
o Burgers van EU en in België verblijvende niet-
Europeanen ook stemrecht
§ Alle inwoners: gemeenteraden
§ Europeanen: Europees Parlement
§ Naar consensusdemocratie
• Van representatieve democratie
o Gebaseerd op meerderheidsregel
• Naar consensusdemocratie
o Gebaseerd op overleg en compromis tussen 2
belangrijkste taalgroepen
§ Erkenning van sociaaleconomische grondrechten
• Extra (b.v. recht op onderwijs) grondrechten toegevoegd
bovenop reeds bestaande (b.v. recht op vrijemeningsuiting)
liberale vrijheden
o 2) Federalisering
§ Van gedecentraliseerde eenheidsstaat naar federale staat
§ Zie H9
Grondgebied
• Provincies en gemeenten
• 4 taalgebieden
o Nederlands, Frans, Duits en tweetalig
o ! faciliteitengemeenten
• Gemeenschappen en gewesten
o Vlaams, Waals en Brussels Hoofdstedelijk Gewest
o Vlaamse, Franse en Duitstalige Gemeenschap
Bevolking
• Vlamingen
o Meerderheid in België
o Minderheid in Brussel
à op federale niveau: bescherming Franstalige minderheidsgroep
à op Brussels niveau: bescherming Nederlandstalige minderheidsgroep
• Duitstalige Gemeenschap
o Relatief grote autonomie
o Beperkt demografische en politiek gewicht
§ à veel minder inspraak op federaal niveau
Moyra Everaerd 2
,PUBLIEKRECHT samenvatting 2020-2021
Hoofdstuk 2: Formele bronnen voor de regeling van publieke instellingen
Inleiding
• Rechtsbronnen
o Grondwet
o Internationaal en Europees recht
o Bijzondere meerderheidswetten
o Bijzondere meerderheidsdecreten
o Gewone wetten en decreten
o Rechtspraak
o Grondwettelijke gewoonten
o Algemene rechtsbeginselen
Verschillende rechtsbronnen
• De Belgische Grondwet
o Herzieningsprocedure
§ Fase 1:
• Pre-constituante maakt lijst met artikelen die voor herziening
in aanmerking komen
§ Fase 2:
• Publicatie van deze lijst heeft verkiezingen tot gevolg
§ Fase 3:
• Constituante mag grondwet herzien (binnen de grenzen van de
lijst) met 2/3 quorum en 2/3 meerderheid
o Doelstellingen van rigide herzieningsprocedure
Doel Procedure/ Hoe? Werkelijkheid/ Praktijk
Uitzonderlijke 1) Tussentijdse Herzieningslijst wordt steeds op einde van
wijziging/ verkiezing legislatuur gemaakt
Stabiele 2) 2/3 meerderheid - Ontbinding parlement = geen
grondwet afschrikkend effect meer
- DUS: elk parlement fungeert als
constituante
Inspraak Tussentijdse Verkiezingen draaien zelden om
bevolking verkiezing grondwetswijziging
- Want aan einde van legislatuur
(campagne over beleid)
- Behalve bijvoorbeeld soms rond
nieuwe staatshervorming die eraan
zit te komen
Nieuw parlement ≠ verplicht aangeduide
grondwetsartikels te herzien (of toch niet
zoals bedoeld)
Beperkte Punctuele Diepgaande hervormingen, b.v.
wijzigingen herzieningsverklaring - Van eenheidsstaat naar federale
staat
- Grote impact van aansluiting bij EU
Brede 1) Tussentijdse 1) Nieuw parlement ≠ verplicht aangeduide
consensus verkiezing: grondwetsartikels te herzien
constituante beperkt 2) Neveneffect: verlies beginselkarakter
door lijst
2) 2/3 meerderheid
Moyra Everaerd 3
, PUBLIEKRECHT samenvatting 2020-2021
o Problemen van rigiditeit grondwet
§ 1) Staatshervormingen
• Hervormingsprocedure van 1831 is niet voorzien voor
regelmatige grondwetswijzigingen
o B.v. niet altijd alle artikels die nodig zijn voor wijziging
opgenomen in herzieningslijst
§ 2012: tijdelijke overgangsbepaling toegevoegd
• Laat toe dat sommige zaken gewijzigd
mogen worden die niet op lijst staan
à gevaar voor legitimiteit van hervorming
• “Grondwet afsluiten”
o Weinig artikels op lijst zetten zodat er bij volgende
legislatuur weinig wijzigingen mogelijk zijn
§ à dit deden ze omdat:
• NVA wilde veel staatshervormingen, rest
niet à NVA werd steeds groter dus wss
volgende legislatuur veel zetels voor
NVA DUS op voorhand weinig wetten op
de lijst gezet om NVA ‘s plannen tot
grondwetswijzigingen in te perken voor
volgende legislatuur
§ 2) Aansluiting bij internationale verdragen
• Vereist vaak wijziging in grondwet
o Wijziging weegt vaak te licht om verkiezingen te
organiseren
§ 3) Federale structuur
• Grondwet was tot voor kort nog niet aangepast aan
federalisme
o à wel sinds Senaat werd omgevormd tot
deelstatenkamer
§ Voorheen hadden deelstaten geen formele
inspraak
§ MAAR toch best frequente grondwetswijzigingen tegenover andere
landen
o Enkele bijkomende regels
§ Geen grondwetsherziening b.v. in oorlogstijd
§ Coördinatie grondwet
• Artikel 198 Grondwet
• Grondwet mag gecoördineerd worden zonder formele
grondwetswijziging
o B.v. nummering artikels aanpassen, oude terminologie
aanpassen…
o Enkel 2/3-meerderheid nodig in parlement
• Internationaal en Europees recht
o Belgische Grondwet weinig oog voor internationaal recht
§ < 1831
o Artikel 34
Moyra Everaerd 4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller moyraeveraerd. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.06. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now