Juridische bronnen
Inhoudsopgave
1 wat is recht?......................................................................................................................................................................... 1
2 Indeling v/h recht................................................................................................................................................................. 2
3 de bronnen van het recht...................................................................................................................................................... 4
1. de wet...........................................................................................................................................................................................5
Wet op federaal niveau...............................................................................................................................................................5
A. Grondwettelijk boek moet gemoderniseerd worden?...........................................................................................................5
B. de wet op regionaal niveau...................................................................................................................................................14
c. de wet op lokaal niveau.........................................................................................................................................................16
2. de rechtspraak............................................................................................................................................................................19
A. Manieren van rechtspraak....................................................................................................................................................19
3. de rechtsleer...............................................................................................................................................................................20
4. de gewoonte...............................................................................................................................................................................20
5. de algemene rechtsbeginselen...................................................................................................................................................21
6. de bilijkheid................................................................................................................................................................................21
4. Internationale rechtsbronnen............................................................................................................................................ 21
1. Internationale organisaties........................................................................................................................................................23
2. internationaal strafhof...........................................................................................................................................................24
3. hof van arbitrage...................................................................................................................................................................24
4. raad van europa.....................................................................................................................................................................25
2. Supranationale organisatie........................................................................................................................................................25
Europeese unie...............................................................................................................................................................................25
5. Europeese rechtsbronnen.................................................................................................................................................. 25
A. secundair Europees recht. !!!.....................................................................................................................................................25
6 Instelingen v/d Europeese Unie........................................................................................................................................... 26
4 de organisatie van de rechterlijke macht............................................................................................................................. 28
Rechtbanken..................................................................................................................................................................................31
Het grondwettelijk hof...................................................................................................................................................................34
Objectief contentieux................................................................................................................................................................35
Subjectief contentieux...............................................................................................................................................................35
Administratieve rechtscolleges......................................................................................................................................................35
Dienst van bestuursrechtcollges....................................................................................................................................................35
5. subjectieve rechten............................................................................................................................................................ 36
Indeling van de rechten..................................................................................................................................................................36
privaatrechten..........................................................................................................................................................................36
Publiekrechten...........................................................................................................................................................................36
Contractenrecht:.......................................................................................................................................................................37
Examenvragen voorbeelden................................................................................................................................................... 40
1 wat is recht?
1
Renée Leenaerts juridische bronnen
,Staat
- Grondgebied nodig
- Politieke organisatie nodig erkenning nodig
- Bevolking
Rechtsstaat
- Plaats mensen rechten boven aan
- Scheiding der staatsmachten
RM UV WM + media, kerk, reclame, vakbond grote invloeden
WM is het parlement& koning kamer en senaat
UM is de koning en regering
Kapitalist VS communist
- Denkt eerst aan hun eigen - denkt aan de groep
- Belgische grondwet = kapitalistisch
Bv college in ander land wil IK dat wat brengt het voor mijn gemeenschap op
Verbanden (bedoeling recht rechtvaardigheid creëren, gebeurd niet altijd)
Godsdienst (secularisatie)
In België kan de kerk sommige wetten boycotten
Scheiding kerk& staat
Moraal
Wat staat de samenleving toe?
Sociale zeden
Bv als leerkracht de kinderen een tik geven mag niet meer in deze tijd
Soorten rechtsregels
- Erkenningsregels (wanneer geldig huur contract bv?)
geldingen, interpretatie en verhoudingen
- Wijzigingsrecht (zinnetje aanpassen, wetten wijzigen)
Euthanasie mag nu ook gebeuren als je minderjarig bent en vroeger mocht dit niet
- Berechtingsregels (=procesrecht) de spelregels
bv. huiszoeking geen fouten, hoe lang iemand vast houden
Doel van het recht: ordenen van een samenleving
- Rechtszekerheid
- Rechtvaardigheid
Recht als middel
- Rechtsregel (gedragsregels/normen)
- Rechtsspraak
- Rechtshandhaving (afdwingbaarheid)
- Staat verkeerd geparkeerd, eerst minnelijke schikking + tweede kans (boete verhoogt)
2 Indeling v/h recht
Objectief recht VS subjectief recht
2
Renée Leenaerts juridische bronnen
, - Instellingen - rechten verbonden aan individu
- kan je niet afdwingen - kan je wel afdwingen bv privacy
Bv. je slaagt iemand in elkaar dat is OBJ want het geld voor iedereen dat je niemand mag slagen. Als die
persoon een schadevergoeding aan gaat is het SUBJ recht
Materieel VS formeel recht
-Ordenen van menselijk gedrag - handhaven van deze regels
Wat mag wel of niet Welke regels gelden er als de materiële regels niet worden
nageleefd
-Wanneer euthanasie? - Bv hoe mag een rechter te werk gaan?
- Procesrecht
-Bv niet stelen - als iemand steelt hoe aanpakken?
Hoe onderverdeeld?
- Volgens de activiteit die de regels ordent (bv. fiscaal recht)
- Volgens de techniek waarmee de regels worden geordend (bv. strafrecht)
- Volgens het niveau van totstandkoming van de regels (bv. Europees recht)
Wat is het klasieke onderscheid tussen privaatrecht en publiekrecht?
1 Privaatrecht: (privé belangen) bv. Personenrecht, familierecht, handelsrecht.
a Private belangen (vb. contract, koopovereenkomst)
b Relatie tussen burgers
2 Publiekrecht: het recht van het handelen van de overheid (algemene belangen) bv. Strafrecht, fiscaal
recht, europeesrecht
a. Algemeen belangen (extra rijstrook dus onteigening huis)
b. verhouding tussen verschillende overheden onderling en de verhouding overheid-burger
onderscheid:
privepersonen kunnen worden belast met overheidstaken
- overheid die prive taken verricht
- NMBS die potloden koopt
- Private ondernemingen die private taken verrichten
- Security dienst die overheidsbedrijf bewaakt
- Fiets bedrijf dat fietsen uitleent aan stad antwerpen
Publieke ondernemingen met private taken
- Publiek opleidingen geven
- Private taken lokalen verhuren
Private bedrijven kunnen iemand ontslaan zonder motivatie
Bij publieke instelling moet je wel motivatie geven
Sluitende opdeling is onmogenlijk:
Privaatrecht Publiekrecht
Personen- en Familierecht. • Staatsrecht
• Administratief recht.
3 • Sociaal recht?
Renée Leenaerts juridische bronnen
• Strafrecht.
, Familiaal vermogensrecht.
Verbintenissenrecht.
Zakenrecht.
Handelsrecht.
Vennootschapsrecht.
Sociaal recht.
Burgerlijk procesrecht.
Internationaal privaatrecht
3 categorieën afdwingbaarheid
• Aanvullend recht (suplementief= heeft een aanvullende werking op dwingend recht)
= legislatieve indicatie legislatief heeft alles te maken met geld
- Wet geeft een mogelijkheid, maar je mag iets anders kiezen
(kan je niet schenden, buiten de goede zeden)
Bv huurcontract je mag het vroegtijdig stop zetten of verlengen
• Dwingend recht (imperatief recht = door imperatief kan een bevel, verzoek tot uitdrukking worden
gebracht)
= bescherming van private belangen
- Regels voor zwakkere in de economie
• Openbare orde en goede zeden
= beschermen van het algemeen belang euthanasie, huur
- bv. evolutie seksualiteit
Rechtsregels hebben altijd een materiaal, personeel en territoriaal toepassingsgebied.
- M: wat word er geregeld?
Euthanasie op minderjarige
- P: wie valt er onder?
- T: wat is het grondgebied
3 de bronnen van het recht
staatsmachten uitvoerende macht, wetgevende macht en rechterlijke macht.
Materiele rechtsbronnen: factoren die een inhoudelijke invloed uitoefenen op het vormen v/h recht
- politieke bronnen, feitelijke bronnen, ideologische bronnen
Formele rechtsbronnen: uiterlijkse verschijningsvormen van het geldend recht
1)wet
2) rechtspraaks
3) rechtsleer
4) gewoonte
5) algemene rechtsbeginselen
6) bilijkheid(good faith)
Bij elke formele rechtsbron stellen we ons de vraag is dit zelfstandig en bindend
4
Renée Leenaerts juridische bronnen
Inhoudsopgave
1 wat is recht?......................................................................................................................................................................... 1
2 Indeling v/h recht................................................................................................................................................................. 2
3 de bronnen van het recht...................................................................................................................................................... 4
1. de wet...........................................................................................................................................................................................5
Wet op federaal niveau...............................................................................................................................................................5
A. Grondwettelijk boek moet gemoderniseerd worden?...........................................................................................................5
B. de wet op regionaal niveau...................................................................................................................................................14
c. de wet op lokaal niveau.........................................................................................................................................................16
2. de rechtspraak............................................................................................................................................................................19
A. Manieren van rechtspraak....................................................................................................................................................19
3. de rechtsleer...............................................................................................................................................................................20
4. de gewoonte...............................................................................................................................................................................20
5. de algemene rechtsbeginselen...................................................................................................................................................21
6. de bilijkheid................................................................................................................................................................................21
4. Internationale rechtsbronnen............................................................................................................................................ 21
1. Internationale organisaties........................................................................................................................................................23
2. internationaal strafhof...........................................................................................................................................................24
3. hof van arbitrage...................................................................................................................................................................24
4. raad van europa.....................................................................................................................................................................25
2. Supranationale organisatie........................................................................................................................................................25
Europeese unie...............................................................................................................................................................................25
5. Europeese rechtsbronnen.................................................................................................................................................. 25
A. secundair Europees recht. !!!.....................................................................................................................................................25
6 Instelingen v/d Europeese Unie........................................................................................................................................... 26
4 de organisatie van de rechterlijke macht............................................................................................................................. 28
Rechtbanken..................................................................................................................................................................................31
Het grondwettelijk hof...................................................................................................................................................................34
Objectief contentieux................................................................................................................................................................35
Subjectief contentieux...............................................................................................................................................................35
Administratieve rechtscolleges......................................................................................................................................................35
Dienst van bestuursrechtcollges....................................................................................................................................................35
5. subjectieve rechten............................................................................................................................................................ 36
Indeling van de rechten..................................................................................................................................................................36
privaatrechten..........................................................................................................................................................................36
Publiekrechten...........................................................................................................................................................................36
Contractenrecht:.......................................................................................................................................................................37
Examenvragen voorbeelden................................................................................................................................................... 40
1 wat is recht?
1
Renée Leenaerts juridische bronnen
,Staat
- Grondgebied nodig
- Politieke organisatie nodig erkenning nodig
- Bevolking
Rechtsstaat
- Plaats mensen rechten boven aan
- Scheiding der staatsmachten
RM UV WM + media, kerk, reclame, vakbond grote invloeden
WM is het parlement& koning kamer en senaat
UM is de koning en regering
Kapitalist VS communist
- Denkt eerst aan hun eigen - denkt aan de groep
- Belgische grondwet = kapitalistisch
Bv college in ander land wil IK dat wat brengt het voor mijn gemeenschap op
Verbanden (bedoeling recht rechtvaardigheid creëren, gebeurd niet altijd)
Godsdienst (secularisatie)
In België kan de kerk sommige wetten boycotten
Scheiding kerk& staat
Moraal
Wat staat de samenleving toe?
Sociale zeden
Bv als leerkracht de kinderen een tik geven mag niet meer in deze tijd
Soorten rechtsregels
- Erkenningsregels (wanneer geldig huur contract bv?)
geldingen, interpretatie en verhoudingen
- Wijzigingsrecht (zinnetje aanpassen, wetten wijzigen)
Euthanasie mag nu ook gebeuren als je minderjarig bent en vroeger mocht dit niet
- Berechtingsregels (=procesrecht) de spelregels
bv. huiszoeking geen fouten, hoe lang iemand vast houden
Doel van het recht: ordenen van een samenleving
- Rechtszekerheid
- Rechtvaardigheid
Recht als middel
- Rechtsregel (gedragsregels/normen)
- Rechtsspraak
- Rechtshandhaving (afdwingbaarheid)
- Staat verkeerd geparkeerd, eerst minnelijke schikking + tweede kans (boete verhoogt)
2 Indeling v/h recht
Objectief recht VS subjectief recht
2
Renée Leenaerts juridische bronnen
, - Instellingen - rechten verbonden aan individu
- kan je niet afdwingen - kan je wel afdwingen bv privacy
Bv. je slaagt iemand in elkaar dat is OBJ want het geld voor iedereen dat je niemand mag slagen. Als die
persoon een schadevergoeding aan gaat is het SUBJ recht
Materieel VS formeel recht
-Ordenen van menselijk gedrag - handhaven van deze regels
Wat mag wel of niet Welke regels gelden er als de materiële regels niet worden
nageleefd
-Wanneer euthanasie? - Bv hoe mag een rechter te werk gaan?
- Procesrecht
-Bv niet stelen - als iemand steelt hoe aanpakken?
Hoe onderverdeeld?
- Volgens de activiteit die de regels ordent (bv. fiscaal recht)
- Volgens de techniek waarmee de regels worden geordend (bv. strafrecht)
- Volgens het niveau van totstandkoming van de regels (bv. Europees recht)
Wat is het klasieke onderscheid tussen privaatrecht en publiekrecht?
1 Privaatrecht: (privé belangen) bv. Personenrecht, familierecht, handelsrecht.
a Private belangen (vb. contract, koopovereenkomst)
b Relatie tussen burgers
2 Publiekrecht: het recht van het handelen van de overheid (algemene belangen) bv. Strafrecht, fiscaal
recht, europeesrecht
a. Algemeen belangen (extra rijstrook dus onteigening huis)
b. verhouding tussen verschillende overheden onderling en de verhouding overheid-burger
onderscheid:
privepersonen kunnen worden belast met overheidstaken
- overheid die prive taken verricht
- NMBS die potloden koopt
- Private ondernemingen die private taken verrichten
- Security dienst die overheidsbedrijf bewaakt
- Fiets bedrijf dat fietsen uitleent aan stad antwerpen
Publieke ondernemingen met private taken
- Publiek opleidingen geven
- Private taken lokalen verhuren
Private bedrijven kunnen iemand ontslaan zonder motivatie
Bij publieke instelling moet je wel motivatie geven
Sluitende opdeling is onmogenlijk:
Privaatrecht Publiekrecht
Personen- en Familierecht. • Staatsrecht
• Administratief recht.
3 • Sociaal recht?
Renée Leenaerts juridische bronnen
• Strafrecht.
, Familiaal vermogensrecht.
Verbintenissenrecht.
Zakenrecht.
Handelsrecht.
Vennootschapsrecht.
Sociaal recht.
Burgerlijk procesrecht.
Internationaal privaatrecht
3 categorieën afdwingbaarheid
• Aanvullend recht (suplementief= heeft een aanvullende werking op dwingend recht)
= legislatieve indicatie legislatief heeft alles te maken met geld
- Wet geeft een mogelijkheid, maar je mag iets anders kiezen
(kan je niet schenden, buiten de goede zeden)
Bv huurcontract je mag het vroegtijdig stop zetten of verlengen
• Dwingend recht (imperatief recht = door imperatief kan een bevel, verzoek tot uitdrukking worden
gebracht)
= bescherming van private belangen
- Regels voor zwakkere in de economie
• Openbare orde en goede zeden
= beschermen van het algemeen belang euthanasie, huur
- bv. evolutie seksualiteit
Rechtsregels hebben altijd een materiaal, personeel en territoriaal toepassingsgebied.
- M: wat word er geregeld?
Euthanasie op minderjarige
- P: wie valt er onder?
- T: wat is het grondgebied
3 de bronnen van het recht
staatsmachten uitvoerende macht, wetgevende macht en rechterlijke macht.
Materiele rechtsbronnen: factoren die een inhoudelijke invloed uitoefenen op het vormen v/h recht
- politieke bronnen, feitelijke bronnen, ideologische bronnen
Formele rechtsbronnen: uiterlijkse verschijningsvormen van het geldend recht
1)wet
2) rechtspraaks
3) rechtsleer
4) gewoonte
5) algemene rechtsbeginselen
6) bilijkheid(good faith)
Bij elke formele rechtsbron stellen we ons de vraag is dit zelfstandig en bindend
4
Renée Leenaerts juridische bronnen
