Summary
Complete samenvatting met extra informatie van het vak 'architectuurgeschiedenis en de cultuur van het bouwen na 1750"
Course
Architectuurgeschiedenis
Complete samenvatting van de cursus 'architectuurgeschiedenis en de cultuur van het bouwen na 1750', gegeven door Frederik Vandyck. Compleet met de toevoeging van veel extra informatie en afbeeldingen om de cursus te verduidelijken en geschreven in eigen woorden en volzinnen. (Geen kopie van de sli...
[Show more]
Preview 5 out of 44 pages
Uploaded on
February 23, 2023
Number of pages
44
Written in
2022/2023
Type
Summary
geschiedenis
architectuur
architectuurgeschiedenis
eerste bachelor
samenvatting
Institution
Universiteit Antwerpen (UA)
Education
Architectuur
Course
Architectuurgeschiedenis
All documents for this subject (21)
Table of Contents
Neostijlen & Eclecticisme .................................................................................................. 5
1. Context & Situering in de tijd ............................................................................................ 5
• Kennis & Industrie ................................................................................................................................. 5
• Sociaal-culturele context ....................................................................................................................... 5
• Stedelijke Transformatie ................................................................................................................... 5
• Sociale Transformatie ....................................................................................................................... 5
• Politieke context ................................................................................................................................... 6
2. Nieuwe Programma’s & Typologieën ................................................................................. 6
• Scholen .................................................................................................................................................. 6
• Tentoonstellingen, markten & beurzen ................................................................................................ 6
• Stations ................................................................................................................................................. 6
• Winkelgalerijen ..................................................................................................................................... 7
3. Esthetische debat.............................................................................................................. 7
• Neoclassicisme: Eind 18de – Begin 19de eeuw ....................................................................................... 7
• Rationalisme ..................................................................................................................................... 7
• Impact of Belgische architectuur ...................................................................................................... 8
• Neorenaissance: Eind 19de eeuw: Vanaf 1840: ..................................................................................... 9
• Neogotiek: 19de eeuw ......................................................................................................................... 10
4. Eclecticisme (of Vormpluralisme) (Midden 19de eeuw) ..................................................... 12
5. Nieuwe bouwmaterialen ................................................................................................. 13
• IJzer ..................................................................................................................................................... 13
• Gietijzer: Voor het eerst 18de eeuw ................................................................................................ 13
• Smeedijzer: 19de eeuw (Vanaf ca. 1840-1860)................................................................................ 14
• Staal: Eind 19de eeuw (Vanaf 1880) ................................................................................................ 14
• Glas ...................................................................................................................................................... 15
6. Dubbele gelaat van de 19de eeuw (Open examenvraag vorig jaar!) ................................... 15
Fin de Siècle.................................................................................................................... 16
1. Context & Situering in de tijd .......................................................................................... 16
• Maatschappelijke context ................................................................................................................... 16
• Artistieke context ................................................................................................................................ 16
• Diverse Stromingen ........................................................................................................................ 16
2. Arts & Crafts Movement (Eind 19de eeuw) ....................................................................... 16
3. Art Nouveau (Eind 19de eeuw) ......................................................................................... 17
• Appreciatie en perceptie ..................................................................................................................... 17
• Origine ................................................................................................................................................. 17
• Kenmerken .......................................................................................................................................... 18
• Internationale benamingen ................................................................................................................ 18
• Internationale ontwikkelingen ............................................................................................................ 18
• Nationale bekendheden ...................................................................................................................... 19
• Victor Horta (1861-1947) ............................................................................................................... 19
• Paviljoen van menselijke driften (Brussel, 1892) ....................................................................... 19
• Hotel Autrique (Schaerbeek, 1893) ............................................................................................ 19
• Hotel Tassel (Brussel, 1893) ....................................................................................................... 20
• Hotel Solvay (Sint-Gillis, 1894-1898) .......................................................................................... 20
• Hotel Edmond van Eetvelde (Brussel, 1895-1897) ..................................................................... 21
1
, • Maison-atelier Horta (Sint-Gillis, 1899) ...................................................................................... 21
• Maison du Peuple (Brussel, 1899) .............................................................................................. 21
• Paleis voor Schone Kunsten (Brussel, 1918-1928) ..................................................................... 21
• Centraal Station Brussel (Brussel, 1910-1952) ........................................................................... 21
• Paul Hankar (1859-1901)................................................................................................................ 22
• Hotel Ciamberlani (Elsene, 1897) ............................................................................................... 22
• Henry van de Velde (1863-1957) ................................................................................................... 22
• Villa Bloemenwerf (Ukkel, 1895) ................................................................................................ 22
• Jan van Asperen (1876-1962) & Emiel van Averbeke (1899-1901) ............................................... 22
• Liberaal Volkshuis Help U Zelf (Antwerpen, 1899-1901) ............................................................ 22
• Verspreiding buiten Brussel ................................................................................................................ 22
• Zurenborgwijk ..................................................................................................................................... 23
• Historische Context ......................................................................................................................... 23
• Noordoostelijk Deel ........................................................................................................................ 24
• Zuidelijk Deel .................................................................................................................................. 24
• Bekende Woningen......................................................................................................................... 24
• Cogels-Osylei n°1 of Huis van Brabo ........................................................................................... 24
• Cogels-Osylei n°9-17 ................................................................................................................... 24
• Cogels-Osylei n°25-29 of Raadshuis ........................................................................................... 24
• Cogels-Osylei n°50 of De Zonnebloem ....................................................................................... 24
• Quinten Metsys woning ............................................................................................................. 24
• De 4 Seizoenen ........................................................................................................................... 25
• Cogels-Osylei n°29A of Mercuriuswoning .................................................................................. 25
4. Art Déco (Interbellum: 1918-1939) .................................................................................. 25
• Origine ................................................................................................................................................. 25
• (Inter)nationale bekendheden ............................................................................................................ 25
• Charles Rennie Mackintosh (1868-1928) ....................................................................................... 25
• Josef Hoffmann (1870-1956) .......................................................................................................... 25
• Palais Stoclet (Brussel, 1904) ...................................................................................................... 25
• Louis Sullivan (1856-1924) ............................................................................................................. 26
• Frank Lloyd Wright (1867-1959) .................................................................................................... 26
• Robie House (Chicago, 1908-1909) ............................................................................................ 26
• Sunthop Homes (Pennsylvania, 1938) ........................................................................................ 26
• Hendrik Petrus Berlage (1865-1934) .............................................................................................. 26
• Adolf Loos (1870-1933) .................................................................................................................. 26
• Project Michaelerplatz (Wenen, 1911) ...................................................................................... 27
• Villa Müller (Wenen, 1930) ........................................................................................................ 27
• Boerentoren (1927-1932)............................................................................................................... 27
Modernisme ................................................................................................................... 28
1. The International Style (Begin 20ste eeuw) ....................................................................... 28
• Origine ................................................................................................................................................. 28
• Verspreiding ........................................................................................................................................ 28
• Internationale ontwikkelingen ............................................................................................................ 29
• De Stijl (1917-1929) ........................................................................................................................ 29
• Huis Schröder (Utrecht, 1923) .................................................................................................... 29
• Bauhaus (Wiemar, 1919-1926; Dessau 1926-1933; Berlijn, 1933) ................................................. 29
• Internationale bekendheden .............................................................................................................. 29
• Le Corbusier of Charles Edouard Jeanneret (1887-1965) ............................................................... 29
• Villa Fallet, Stotzer & Jacquemet (Zwitserland, 1906-1908) ...................................................... 31
• Villa Jeanneret-Perret (Zwitserland, 1912) ................................................................................. 31
• Villa Schwob (Zwitserland, 1916-1917) ...................................................................................... 31
• Maison DOM-INO (1914) ............................................................................................................ 31
• Maison La Roche-Jeanneret (Parijs, 1927) ................................................................................. 31
2
, • Villa Stein-de-Monzie Garchies (Garches, 1927) ........................................................................ 31
• Dubbele woning Weissenhof Siedlung (Stuttgart, 1927) ........................................................... 31
• Villa Savoye (Poissy, 1929) ......................................................................................................... 32
• Unité d’habitation (Marseille, 1947) .......................................................................................... 32
• Alvar Aalto (1898-1976) ................................................................................................................. 32
• Villa Aalto (Helsinki, 1936) .......................................................................................................... 32
2. Modernisme in België: Interbellumperiode 1918-1939 ..................................................... 33
• Architectuuraal vraagstuk: Wat te doen met monumenten van cultureel erfgoed? ......................... 33
• Belgisch Huisvestingsvraagstuk ........................................................................................................... 33
• Tuinwijk Le Logis (1921-1930) ........................................................................................................ 34
• Tuinwijk Klein Rusland (Zelzate, 1921-1923) .................................................................................. 34
• Tuinwijk Kapellenveld (1923-1926) ................................................................................................ 34
• Cité Moderne (Sint-Agatha Berchem, 1922-1926) ......................................................................... 34
• Nationale bekendheden ...................................................................................................................... 34
• Maison Gulette (Antwerpen, 1926-1927) ....................................................................................... 34
• Woning Neefts (Antwerpen, 1926) ................................................................................................. 35
• Woning Dotrement (Ukkel, 1932) ................................................................................................... 35
• Maison de Verre (Ukkel, 1935) ....................................................................................................... 35
• Boekentoren Universiteit Gent (1933-1939) .................................................................................. 35
3. Modernisme in België: Na 1945 ....................................................................................... 35
• Nationale Luchthaven Zaventem (1954-1958) ............................................................................... 35
• Belgisch Huisvestingsvraagstuk ........................................................................................................... 36
• Nationale bekendheden ...................................................................................................................... 36
• Renaat Braem (1910-2001) ............................................................................................................ 36
• Braemblokken (Kiel, 1949--1958) ........................................................................... 36
• Eigen Woning Renaat Braem (Deurne, 1954-1958) ................................................................... 36
• Arenawijk (Deurne, 1960-1965) ................................................................................................. 37
• Braempaviljoen (1963-1971) ...................................................................................................... 37
• Rectoraatsgebouw Vrije Universiteit Brussel, Braemgebouw of De Sigaar (1971-1976) ........... 37
• Willy Van der Meeren (1923-2002) ............................................................................................... 37
• EGKS-woningen (Tervuren, 1955) .............................................................................................. 37
• ‘Ieder zijn Huis’ (Evere, 1952-1961) ........................................................................................... 37
• Woning Roelants (1962) ............................................................................................................. 38
• Léon Stynen (1899-1990) ............................................................................................................... 38
• Woning Verstrepen (Boom, 1927).............................................................................................. 39
• Casino Knokke Heist (1928-1929) ............................................................................................... 39
• Paviljoen van de Dekoratieve Kunsten (Antwerpen, 1930) ........................................................ 39
• Eigen woning & atelier (Antwerpen, 1930) ................................................................................ 40
• Elsdonckresidentie (Wilrijk, 1933-1934)..................................................................................... 40
4. Modernisme Na 1945 ...................................................................................................... 41
• Na-oorlogse Modernisme: Postmodernisme ...................................................................................... 42
• Brutalisme ...................................................................................................................................... 42
• The Barbican Estate (Londen, 1965-1982) ................................................................................ 42
• Maison Urvater (1958-1960) ...................................................................................................... 42
• Radicale glas- en staalarchitectuur ................................................................................................ 42
• Seagram Building (New York, 1954-1958) .................................................................................. 42
• Monumentaal Formalisme ............................................................................................................ 42
• Parlementsgebouw Dhaka (1962-1983) ..................................................................................... 43
• Kunstberg (Brussel) .................................................................................................................... 43
• Casino Kursaal (Oostende, 1950) ............................................................................................... 43
• Menselijke schaal en -activiteiten ................................................................................................. 43
• Occumenisch Centrum (Brussel, 1927) ...................................................................................... 43
• High Tech ........................................................................................................................................ 43
3
, • Centre Pompidou (Parijs, 1968) ................................................................................................. 43
• BP-Building (Antwerpen, 1960-1963) ......................................................................................... 44
Tekstanalyses & Lezingen ....................................................... Error! Bookmark not defined.
1. Bouwen met ijzer en glas: Innovaties in de 19de eeuw (Pag. 152 E-reader) ... Error! Bookmark
not defined.
4
, Neostijlen & Eclecticisme
Vitruvius: Romeinse Architect, militair & ingenieur. Belangrijkste bewaarde architecturale bron over
de manier van het bouwen van de Oudheid, ‘De architectura libir decem’.
Venustas: Vorm (Esthetiek) Utilitas: Functie (Gebruik) Firmitas: Constructie (Materialen/technieken)
1. Context & Situering in de tijd
Late 18de eeuw (1750): Ontstaan industriële revolutie en maatschappij.
• Kennis & Industrie
Wetenschap gaat erop vooruit: Kennis is macht
→ Rationeler en analytischer wereldbeeld. (Vb. Schepping > Darwinisme)
→ Wetenschappelijke kennis wordt toegepast in de landbouw & industriële revolutie.
→ Nieuwe technieken, materialen, productiemogelijkheden… → sterke impact op bouwsector.
Nieuwe architectuur door meer kennis:
→ Nieuwe bouwmaterialen ontdekt (vb. Andere baksteen)
→ Nood aan nieuwe functies (fabrieken, mijnen…)
→ IJzerarchitectuur: Nood aan grote architectuur door industrie
→ Grotere vraag naar ingenieurs → Mogelijkheden worden breder
(Vb. grote overspanningen, stalen bruggen)
• Sociaal-culturele context
Liberté, Egalité, Fraternité & ontstaan Bourgeoisie
→ Bevolkingsexplosie (geneeskunde) & Plattelandsvlucht → Meer vraag naar huisvestiging
• Stedelijke Transformatie
- Meer aandacht voor leefkwaliteit (hygiëne en gezondheid, hoge mortaliteit, groen…)
- Toenemende populatie
- Nood aan meer, snellere en betere huisvesting & infrastructuur (verkeerscongestie)
- Limieten bebouwde omgeving bereikt
→ Beroepen architect & ingenieur worden belangrijker dan ooit.
Vb. Parijs: George Eugène Haussmann (stedenbouwkundige, geen architect)
1848: Idee om Parijs te veranderen van een middeleeuwse stad naar een stad voor de bourgeoisie.
Haussmaniseren: Nieuwe, grote avenues en gebouwen leiden tot onteigening en sloping van vele
woningen. Stratenpatroon als machtsuitstraling van overheid naar burger. (Show-off architectuur)
Rechte lanen vormen zichtassen op centrale punten met monumenten.
→ Effect: stadssanering als excuus voor stadsverfraaiing.
• Sociale Transformatie
De bourgeoisie eisen plekken op in de stad en bouwen er kwaliteitsvolle burgerwoningen met
rijkelijk versierde gevels, waarachter vrij ‘gewone’ woningen verschuilen. Ze doen dit om een gevoel
van rijkdom uit te stralen en om een sociale status te verkrijgen. Lokale bewoners worden door
opwaartse vastgoedprijzen van huisvestiging in de stad weggejaagd. Deze gentrificatie leidt tot
stadsverfraaiing van de sociaaleconomische klasse.
Nieuwe 19de -eeuwse media & communicatiekanalen:
- Verbreding van kennis & wereldbeeld door magazines, tijdschriften.
→ Mogelijkheid voor communicatie en netwerken tussen verschillende architecten.
- Tentoonstellingen: wereldwijde expo’s (Eiffeltoren, Atomium…)
- Salons: Politici & kunstenaars komen samen en delen nieuwe inzichten, ideeën… (Verlichting)
5