Een overzichtelijke samenvatting van Algemene rechtsleer. Hier staan college-aantekeningen in, werkgroep aantekeningen en ook nog extra aantekeningen ter voorbereiding van tentamen.
Empirische vragen: Erop gericht om op systematische wijze op basis van zintuiglijke
waarneming feiten, en de samenhang tussen feiten, vast te stellen Vaak sprake van een
heen- en weerbeweging tussen theorievorming en waarneming Model opgesteld, om deze
vervolgens d.m.v. systematische waarnemingen te testen en deze daarna in het licht van de
uitkomsten daarvan aan te passen/wederom te testen Kwantitatief/kwalitatief onderzoek
Gebruik van zintuigen
Conceptuele vragen: Gericht op het analyseren van de inhoud van begrippen Ook
onderzoek dat verder gaat dan het analyseren van begrippen en waarin begrippen worden
ontwikkeld (vaak om vervolgens in empirisch onderzoek te kunnen worden toegepast), valt
onder conceptuele benadering Analyse van een begrip Stipuleren van begrippen
(opstellen) Abstract ‘Wat is…?’
(Rechts)interpretatieve vragen: Gericht op het vaststellen van betekenissen (uitleggen van
de betekenissen van juridische teksten) Op de scheidslijn tussen descriptief en normatief;
omdat het recht in moeilijke gevallen vaak tenminste gedeeltelijk onbepaald is; er zal met
betrekking tot het onbepaalde deel morele evaluatie nodig zijn. Conceptuele &
rechtsinterpretatieve vragen zijn vaak verbonden: je hebt vaak kennis nodig van concepten
om een rechtsinterpretatieve vraag te beantwoorden Concreet; je past de voorwaarden
concreet toe
Normatieve vragen: Gericht op het doen van normatieve uitspraken over een bepaald
fenomeen; hoe dingen zouden moeten zijn Morele ‘waardeoordelen’ Tegenwoordig
maatschappelijk zeer wijdverbreide visie is dat morele waardeoordelen louter subjectief zijn,
men kan zich dan afvragen of normatieve stellingnamen zich wel lenen voor argumentatie en
discussie (maar dit is slechts één mogelijke visie) Systematisch beargumenteerd tot
normatieve stellingnamen te komen Gedachte dat goed en kwaad meer is dan een kwestie
van smaak en dat daarover weldegelijk meer te zeggen valt normatieve theorieën Utilisme
Drie visies op bepaaldheid
- Formalisme = rechtsregels zijn bepaald en rechter hoeft enkel regel die hij vindt in de
wet, toe te passen
- Hart = sommige gevallen zijn onmogelijk te voorzien, dus dan zijn er gevallen waarin
de rechter discretie toe kan passen. Volgens Hart heeft de rechter discretie, vrijheid om
te beslissen. Het recht is hartstikke bepaald, alleen in moeilijke onbepaalde gevallen
heeft de rechter discretie
- Rechtsrealisme = uitkomst is volledig onbepaald, rechtsregels doen er niet of
nauwelijks toe. Afkomst rechter en persoonlijke gevallen. Wat heeft de rechter voor
ontbijt gehad bij wijze van spreken.
- Weinig sturing wetgever grote bekende arresten: rechter doet meer dan we in de
wet kunnen vinden (Elektriciteitsarrest)
Waarom gehoorzamen wij de wetgever?
- Thomas Hobbes (1588-1679)
- Eigen theorie waarom wij dat doen
Hobbes
Wat wij allemaal zijn in de toestand van de natuur is de natuurtoestand, we zijn helemaal
gelijk in bepaalde belangrijke aspecten, we denken dat we uniek zijn, zijn we soms ook, maar
afgezien van kleine verschillen is de mens wel heel erg gelijk in dat we allemaal dat lichaam
hebben. Dat lichaam is een eenvoudig doelwit voor eenieder die het op ons gemunt heeft. We
hebben allemaal dat zwakke lichaam, geen schild etc. We zijn eigenlijk hartstikke zwak. Zelfs
de sterkste mens op aarde, is ook nog zwak.
, Die gelijkheid, die kan ook tot iets verschrikkelijks leiden. We hebben vrijheid en gelijkheid
maar we kunnen daarom ook hetzelfde begeren. De meeste objecten op aarde kunnen maar
door een iemand te begeerd worden. Dit leidt vaak tot conflicten.
Wat we nodig hebben is een gemeenschappelijke macht die ons allen in bedwang houdt in de
natuurtoestand. In de natuurtoestand vinden we competitie, wantrouwen en streven naar eer.
Hiervoor hebben we een grote macht nodig die alles in bedwang houdt.
Als we niet die wetgever hebben, dan is ons leven onzeker. Naast ons leven ook de
mogelijkheid om landbouw te plegen, comfortabele bouwwerken, voertuigen, kunsten,
brieven, de hele samenleving. Continu angst voor een gewelddadige dood.
De gemeenschappelijke macht wordt gevormd door een contact gevormd door allen met
allen, de vrijheid die we in de natuurtoestand hebben moeten we opgeven en dat contract
van allen met allen sluiten. Op dat contract gebaseerd is de authority om ons te bevelen als
wetgever. Dit contract sluiten we omdat we het behoud van ons eigen leven, daar zullen we
altijd naar blijven streven.
De wetgever is de soeverein, degene die zijn titel heeft ontvangen op grond van het contact
van allen met allen. Hij maakt wetten voor de statelijke samenleving. Wet is geen advies
maar een bevel. Er kan een bepaalde sanctie worden uitgevaardigd als u niet gehoorzaamd,
er geldt een gehoorzaamheidsplicht.
De wil van de wetgever moet kenbaar zijn. wetgever is soeverein, die over de juridische
gelding beslist, heeft de macht mensen te doen gehoorzamen, normatief gelegitimeerd. De
opsteller van de wet is geconstitueerd op grond van de toestemming van iedereen. Wetten
zijn positief, die kunnen we dus kennen omdat er voldoende tekenen zijn, daarover kan niet
zo veel discussie bestaan. Recht is bevel. We volgen de wetgever omdat we dan vrede en
veiligheid hebben.
Jean-Jacques Rousseau
De mens zijn van nature min of meer gelijk, maar door de maatschappij worden ze ongelijk.
Kleine verschillen worden in de maatschappij uitvergroot. de natuurlijke toestand van de
mensen is veel beter dan de maatschappelijke toestand. De mens is van nature vrij, maar in
de maatschappij is hij onvrij geworden. De gedachte is dat de mensen van nature gelijk vrij en
goed zijn, maar door de maatschappij ongelijk, onvrij en slecht.
Het maatschappelijk verdrag is de oplossing, de van natuurlijke vrijheid herwinnen.
Heuristiek, methode van onderzoek, waarom zij de mensen er zo aan toe, ongelijk, onvrij en
slecht. rechtvaardiging vinden voor de toestand waarin de mens moet leven. Rechtvaardiging
voor de wetgever en de wetten, waarom zou men moeten gehoorzamen aan de wetten die
door de wetgever zijn gemaakt.
Gedachte Experiment: denk alles weg wat te maken heeft met de staat maatschappij en
politiek → de natuurtoestand. Alleen natuurlijke behoeften. Alleen gedreven door de zorg van
zijn zelfbehoud. Eigen liefde ontwaakte, begint met onschuldige vormen, verlangen naar bijv
beste zanger of danser op een feest. Andere vormen, de rijkste en machtigste te zijn. Dan
treedt moreel verval in, dit gaat gepaard met het ontstaan van de ideeën van eigendom.
Verkrijgen van bijv. grond door middel van geweld, strijd tussen bezitter en de sterkte,
gewelddadige toestand, oorlog van allen tegen allen.
Oplossing Hobbes, in het leven roepen van een macht. Vraagtekens bij die oplossing door
Rousseau, Hobbes biedt geen overtuigend antwoord waarom wij de wetten zouden moeten
gehoorzamen. Volgens Rousseau kan er uit dwang geen recht ontstaan, dwang is slechts
fysieke kracht.
Hoe maak je een einde aan deze situatie? Sociaal contract, iedereen brengt heel zijn persoon
en vermogen in onder de leiding van de algemene wil. gezamenlijk nemen we daar iedereen
in op als onafscheidelijk deel van het geheel. Persoon met eigen leven en eigen wil
samengesteld uit al zijn leden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ploondeul. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.
