Other
poëziebegrippen synchroon met de hoofdstukken uit Literair Mechaniek
- Course
- Institution
Alle poëziebegrippen op een rij, synchroon met de hoofdstukken waarin ze in Literair mechaniek genoemd worden
[Show more]
Seller
Follow
KarinHvA
Reviews received
Content preview
hoofdstuk 3 De Poëtische functieRoman Jakobsen literatuur wetenschapper en linguïst, uitgang = basis voor Literair Mechaniek
poëzie taalgebruik dat gebonden is door extra ordening met principe versregel
poëtische functie een taaluiting die zich oriënteert op de boodschap
poetische functie vorm van foregrounding
foregrounding een taaluiting valt op / wijkt af van het normale taalsysteem (deviatie/equivalentie)
foregrounding foregroundig geeft een extra betekenis aan
deviatie foregrounding door afwijking gewone zinsvolgorde / overschrijding syntactische regels
equivalentie foregrounding door herhaling in het ritme, klank, rijm en de zinsvolgorde etc.
equivalentie forgerounding in betekenis tegenstelling (grootste, kleinste) of soorteglijke betekenis
primaire orde / systeem gewone ordening van taal volgens het taalsysteem
secundaire orde/systeem een afwijking van de primaire orde (foregrounding)
poëtische orde foregrounding door equivalentie en deviatie op de primaire orde
iconiciteit de vorm van weerspiegelt iets van de inhoud / semantisering vormkenmerk
rijmschema's omarmend rijm abba / gepaard rijm aabb / gekruist rijm abab
Tachtigers groep schrijvers eind 19de eeuw die vernieuwing in poëzie inbrachten
Willem Kloos 1882 Tachtigers, vernieuwer (ook Gorter, Verwey, Van Eeden, Van Deysel)
strofe alinea in gedicht
assonantie / klinkerrijm en klank (klinker) herhaalt zich steeds / halfrijm (liefde die niet)
acconsonantie / medeklinkerrijm een medeklinker herhaalt zich steeds / halfrijm (gelaten, gerucht, zegt)
alliteratie / stafrijm gelijkheid beginmedeklinkers van 2 of meer beklemtoonde lettergrepen of woorden
communicatieschema zender, boodschap (in code), kanaal, ontvanger (encodeert de boodschap)
boodschap vorm en betekenis
signifiant / signifier betekenaar (van betekenis) bijvoorbeeld paard
signifé / signified betekende (van betekenis) ijvoorbeeld concept paard
informatieve- / referentiele functie informatie/mededeling overbrengen waarbij gespreksparteners accent leggen op inhoud
emotieve / expressieve functie de zender wil zich alleen maar uiten
fatische functie communicatie in sociale cohesie (dagelijkse chit-chat om je heen)
appelatieve / directieve functie taaluiting die apppel doet op ontvanger
metalinguale functie taaluiting die reageert op de taalcode (wetmatigheden van taalgebruik)
semiotiek de discipline die de aard en werking van tekens bestudeerd
parallelli herhaling van kenmerken (onderdeel equivalentie)
fonische herhaling herhaling op klank en metrum niveau o.a. begin medeklinker: Heelijk Helder Heineken
acroniem een letterwoord (ter vervanging van bepaalde woordcombinaties (NAVA, NMB etc.)
invectief scheldwoord (Ruth, kut = rijmend invectief)
interne foregrounding vorm van deviatie op de norm die in de tekst zelf is ontstaan of op de poëtische norm
metrische regelmaat evenveel lettergrepen, prettige ordening en met patroon
fonologie taalwetenschap naar kleinste betekenisloze onderdelen van taal (o.a. klankleer)
fonetiek bestudering spraakklanken
foniek fonologie + fonetiek
niveaus taal klankniveau, woord- en woordvormingsniveau, zinsniveau en betekenisniveau
klankniveau met fonetische en fonologische regels (incl. accent toekenning)
woord/woordvormingsniveau met lexicale en morfologische regels
zinsniveau met syntactische regels
betekenis niveau met semantische regels
macrotekstueelniveau betekenis van taaluiting in gebruikscontext ofwel pragmatische betekenis
typografisch wit op typografisch tekstniveau, gekoppeld aan klankniveau (wit na, tussen of in versregels)
typografie deviatie/equivalentie door gebruik afwijkend lettertype / grafische afwijking / typ.gr. wit)
ellips zinsdeel of deel van een zinsdeel ontbreekt en moet 'meegedacht worden'
stokregel herhaalde regel
ambiguïteit dubbelzinnigheid, aan een woord verschillende betekenissen toekennen
enjambement regelscheiding in een zin/versregel waar geen syntactische pauze is volgens de linguïstische eenheid
homonymie hetzelfde woord heeft 2 of meer betekenissen (bank)
seem / betekeniskenmerk / notitie sematische feature (deviatie in jy strooi 'n handvol woorde op papier)
anthithese tegenstelling
chiasme kruisstelling (uit moederborst groeit de zoon/uit vaderhoofd bloeit de dochter)
isotopie motieven (semantische structuur)
icoon In semiotiek is icoon een teken dat in zijn vorm overeenkomt met zijn betekenis
onomatopeeën / klanknabootsing stijlfiguur waarmee in woord(en) een geluid wordt nagedaan (kukeleku)
allusie toespeling op andere tekst(en) (allen te zien bij contextuele/intertekstuele kennis)
stilistiek/stijl poëtische foregrounding die overal waar taal is wordt gebruikt
stijlfiguur doelbewust gebruik van 1 of meer woorden die afwijken van de gebruikelijke betekenis
beeldspraak figuurlijke taal (stijlfiguur)
hoofdstuk 5 Klankherhaling
eindrijm klankovereenkomst aan het einde van twee of meer versregels met patronen in rijmschema's
hoorbaar functionerend eindrijm of rijm moet hoorbaar functionerend zijn
fonemen / spraakklanken zo heten klanken in de fonologie (de kleinste klankeenheden zonder betekenis op zich zelf)
halfrijm klinker of medeklinker herhaalt zich steeds ( resp. liefde die niet en gelaten gerucht zegt)
volrijm combinatie acconsonantie/assonantie maar met een niet identieke klank aan het begin van de syllabe
volrijm vormen zee , mee / bui en, krui en / gekust e, onbewust e / kus sende, klus sende / feest elijk, meest erlijk
rijkrijm, gelijk rijm, rime riche volrijm, maar tevens met identieke klank rijmende eerste letter syllabe (overzee, Zierikzee)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller KarinHvA. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.35. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
84251 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now