SAMENVATTING STOFWISSELING EN HORMONEN
FYSIOLOGIE ENDOCRIENE PANCREAS
➔ Eilandjes van Langerhans (1-1,5 miljoen)
- 1-1,5% pancreasmasse
- Cellen
o Betacellen: insuline en amyline
o Alfacellen: glucagon
o Deltacellen: somatostatine
o PP of F-cellen: pancreatic polypeptide
- Communicatie met elkaar (cellen in eilandje)
o Humoraal: bloedvoorziening van centrum naar perifeer
bv. glucagon: stimulatie insuline secretie, insuline: inhibitie glucagon secretie
o Neuraal: cholinerg stimuleert insuline
o Cel-cel: gap en tight junctions
INSULINE
BIOSYNTHESE INSULINE
Gen op chromosoom 11 → mRNA → transcriptie: preproinsuline → translatie RER: proinsuline →
golgi : secretoire granules met insuline en C-peptide in (en een beetje proinsuline)
SECRETIE VAN INSULINE
- Via Krebscylcus, Ca-calmoduline, proteïne kinase B pathway
o Glucose komt binnen via GLUT2 in B-cel
o Glycolyse naar pyruvaat --> krebs --> protonengradiënt dus ATP
o ATP stijgt dus sluiten KATP-kanalen --> depolarisatie
o Voltage gated Ca kanalen openen --> Ca influx --> Ca release uit ER
o Ca stijging dus insuline vrijstelling uit secretoire granules
➔ Via glucose, AZ, ketonzuren, VVZ, fructose
- Via adenylaat cyclase, cAMP, proteine kinase A pathway
o Bindt op G-gekoppeld proteïne
o Adenylaat cyclase geactiveerd
o ATP wordt cAMP
o Proteïne kinase A geactiveerd --> secretoire granules vrijgezet
➔ Via glucagon, B-adrenerge agonisten, GLP-1 (normoglycemisch weinig vrijstelling,
hyperglycemisch wel veel), GIP, secretine
- Via fosfolipase C, IP3, DAG, proteïne kinase C pathway
o Bindt op G-gekoppeld proteïne
o Fosfolipase C geactiveerd
o Fosfoinositol difosfaat
o Inositol trifosfaat waardoor Ca release + diacylglycerol waardoor proteïne kinase C
➔ Via cholecystokinine, acetylcholine
1
,First peak insuline respons: insuline uit secretoire granules
Second peak insuline respons: insuline synthese en vrijgesteld
Toepassing: insuline secretie via sulfonylurea --> bindt aan receptor --> membraan depolarisatie -->
Ca nr binnen
WERKING VAN INSULINE
INSULINE RECEPTOR
➔ Insuline uit pancreas --> bloedbaan --> lever (60% verwijderd uit circulatie) --> 40% gaat naar
doel cellen
Receptor bestaat uit: 2 alfa subunits, 2 beta subunits (transmembranair)
Insuline bindt thv alfa-subunit --> thyrosine-kinase geactiveerd --> fosforylering intracytosolische
eiwitten zoals IRS familie
IRS pathways
- Metabole effecten
o Glycogeensynthese (stijging glucose opslag)
o Eiwitsynthese stijging en proteolyse daling
o Synthese triglyceriden stijging en lipolyse daling
- Groeibevorderend effect
o Stijging genexpressie en groei
ACTIES INSULINE
- Lever
o Stimuleert: glycogeensynthese, glycolyse, lipogenese, eiwitsynthese
o Inhibeert: glycogenolyse, gluconeogenese, lipolyse, proteolyse, ketogenese
- Spier
o Stimuleert: opregulatie GLUT4 (zo kan glucose in spiercel), glycogeensynthese,
glycolyse, eiwitsynthese, opslag triglyceriden
o Inhibeert: proteolyse, glycogenolyse
- Adipocyt
o Stimuleert: opregulatie GLUT4, glycolyse (naar alfa-glycerol fosfaat), lipogenese,
synthese lipoproteine lipase
o Inhibeert: lipolyse
Verdere werking insuline: groei, K van extra naar intracellulair, anti-inflammatoir, beschermd
endotheelfunctie, verminderd oxidatieve stress
2
,GLUCAGON
➔ Secretie door alfa-cellen in eilandjes van Langerhans
➔ Voornaamste stimulus: aminozuren
➔ Belangrijkste doelweefsel: lever
BIOSYNTHESE GLUCAGON
mRNA codeert voor preproglucagon --> proglucagon
→ proteasen in alfa-cellen: klieving tot glucagon
→ proteasen thv neuroendocriene cellen (L-cellen thv ileum en colon): glicentine, GLP1 en GLP2
➔ Door delta-cellen in eilandjes van Langerhans, D-cellen GI-tractus, hypothalamus, CZS
Inhibeert: GH, insuline, glucagon, gastrine, VIP en TSH
3
, DIABETES MELLITUS
= metabole ziekte primair gekenmerkt door hyperglycemie
Veroorzaakt door:
- Type 1: absoluut insulinetekort
- Type 2: relatief gebrek met/zonder insuline-resistentie
Chronische hyperglycemie --> langetermijnscomplicaties (micro- en macrovasculair)
DIAGNOSTISCHE CRITERIA
Als je een van deze zaken hebt dan sws diabetes:
1. HbA1c ≥ 6,5%
2. FPG (= fasting plasma glucose) ≥ 126 mg/dl (7 mmol/l)
o Normaal: < 100, prediabetes: 100 - 125
3. 2h-plasma glucose ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l) tijdens een OGTT
o Normaal: < 140, prediabetes: 140 - 199
4. Plasma glucose ≥ 200 mg/dl (11,1 mmol/l) bij pt met klachten van hyperglycemie
TYPE 1
➔ 10-15% van alle vormen van DM
Definitie: = auto-immune reductie van > 75% in aantal beta-cellen
--> antilichamen!!*
--> 10% erfelijke voorbeschiktheid: HLA DR3/DR4 = DQ2/DQ8
Klassiek type: < 40j, symptomen zijn ernstig en progressief (polydipsie, polyurie en vermagering)
LADA type
Diagnose: hyperglycemie met daling insuline en C-peptide
--> als chronisch dan ook HbA1c te zien
*als persisterend ICA+ dan risico voor nog extra AIZ (bv. coeliackie, pernisieuze anemie, …)
AUTOIMMUNITEIT
- infiltratie eilandjes van Langerhans door T- lymfocyten en macrofagen (insulitis)
- β-cel antilichamen (ICA, IAA, GADA, IA2A, zink transporter 8)
- associatie bepaalde HLA allelen (HLA DR3, DR4, DQ2 en DQ8)
- verhoogde prevalentie andere auto-immuunziekten (bv. Hashimoto’s thyroïditis, ziekte van
Graves-Basedow, ziekte van Addison, coeliakie en auto-immune gastritis/pernicieuze
anemie)
- Transfert ziekte dmv milt of beenmergcellen
- Dierexperimenteel onderzoek (NOD muis, BB rat, …)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Geneeskundesamenvatting. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.01. You're not tied to anything after your purchase.