Summary
Samenvatting Sociologie, gegeven door Mr. Schreurs, PXL,
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van het handboek en de gegeven lessen. Bespreekt hoofdstukken: 1,3,4,5,6,7,8,9,11,12,13
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
yanaschoenaers
Content preview
1Samenvatting Sociologie
Deel 1: de sociologie ontdekken
Hoofdstuk 1: de sociologische verzuchting
1.1 Wat is sociologie? (enkel lezen)
Drie definities
o De British Sociological Association: Vertrekkende van haar originele doelstelling als de
‘wetenschap van de samenleving’, is de sociologie geëvolueerd naar het trachten te
begrijpen van hoe de samenleving werkt. Ze tracht inzichten te verwerven in de vele typen
relaties, zowel formeel als informeel, tussen mensen. Die relaties worden beschouwd als de
motor van de samenleving.
o De American Sociological Association: Sociologie is de studie van het sociale leven, sociale
verandering en de sociale oorzaken en gevolgen van menselijk gedrag. Sociologen
onderzoeken de structuur van groepen, organisaties, samenlevingen, en de wijze waarop
mensen in deze contexten in interactie treden.
o De Blackwell Encyclopedia of Sociology (2016): Sociologie is een vorm van sociaal
onderzoek dat veel verschillende vormen aanneemt.
= humane wetenschap
o Psychologie: gaat over een persoon en wat er zich bij die persoon afspeelt
o Sociologie : de mens in interactie met andere mensen
Probeert het sociale handelen te begrijpen
o Van laag niveau (hoe lopen gesprekken tussen mensen)
o Tot hoog niveau (hoe organiseren we samenlevingen?)
1.2 Wat de sociologie ons leert
Leert ons dat:
o Gewoonten, opvattingen, gebruiken,… die wij vanzelfsprekend vinden elders vaak totaal
anders.
Bv. de wijze waarop we verliefd worden, wat we mooi vinden, de wijze waarop we
ons aan tafel gedragen, wat we belangrijk vinden,…
De variatie van culturen en instellingen werd dikwijls ontkend
o Maar enkel tijdelijk omdat ze minder ontwikkeld waren
o Later zouden ze zich ontwikkelen en zich uiten in precies dezelfde instellingen, wetten en
gewoontes als de westerse
Het besef van contingentie speelt een belangrijke rol
o = het besef dat afwijkend gedrag door de samenleving wordt geproduceerd
Bv. De normen die we hanteren om afwijkend gedrag te beoordelen zijn van sociale
oorsprong
De sociologie m.b.t. afwijkend gedrag heeft een dubbele taak:
o Verklaren waarom bepaalde individuen tot afwijkend gedrag komen
o Verklaren waarom bepaalde gedragingen in bepaalde samenlevingen afwijkend zijn en in
andere niet
1.3 Contingent, maar niet arbitrair
=> Belangrijk: alles is contingent maar niet arbitrair
o Alles = opvattingen
= gewoonten, handelingswijzen, levensstijlen
, 2
= instellingen
Contingent
o Iets wat niet noodzakelijk noch onmogelijk is
wij zien sommige dingen mss vanzelfsprekend maar dat zijn ze niet
o = het had ook anders kunnen zijn dan het nu is - en het is vaak ook anders geweest (tijd) of
anders elders ter wereld (plaats)
Voorbeeld contingentie: het huwelijk: is op andere plaatsen/momenten helemaal
anders; George Murdock (hb): maar 20% van culturen = monogamie. 80%
polygamie.
Voorbeeld taart: Ierse vrienden die geen stuk taart wouden op zondag namiddag
bij de Bomma
Niet arbitrair
o = niet willekeurig
o = er zijn goede redenen voor de vorm die iets bij ons - of in een bepaalde tijd / op een
bepaalde plaats - heeft aangenomen
Voorbeelden
o Reclame van Intermaché: bied misvormde groenten aan, aan een lagere prijs
Wij zijn gewoon om rechte wortels te hebben dat is niet perse zo; wij hebben
ervoor gekozen om enkel die te eten
Contigent: niet overal zien groenten er hetzelfde uit
Niet arbitrair: omdat wij dat visueel aantrekkelijker vinden
o Parfum reclame die aangepast is aan het land waarin het verschijnt
o De hoeveelheid vlees die wij consumeren
Besef van contingentie
o Normen & waarden: hebben een sociale oorsprong
= Afwijkend gedrag wordt geproduceerd door de samenleving
Waarom zijn bepaalde gedragingen in bepaalde samenlevingen (tijd / plaats)
afwijkend en in andere niet?
o Voorbeelden
Legalisatie van gelijke sekse huwelijken
Legalisatie van cannabis
Roze voor meisjes en blauw voor jongens
Etnocentrisme
o =is het standplaats gebonden beoordelen van culturen. De eigen cultuur, of een andere van
tevoren bepaalde cultuur, wordt gebruikt om andere culturen in een sociaal-cultureel
opzicht te meten
o Ontdekking van variatie aan culturen
o Gevaarlijk om te denken: andere culturen = minder ontwikkeld.
Kolonisatie/ontdekkingsreizen: wij brengen ‘beschaving’.
Andere culturen zouden zich langzaamaan ontwikkelen naar ons model.
“homohuwelijk”
De sociale orde
o =datgene wat het leven een mate van voorspelbaarheid en berekenbaarheid geeft, en op
die manier leefbaar maakt, tot in situaties van extreem conflict en oorlog toe.
o Hoe is sociale orde mogelijk?
= als iedereen de regels volgt
o Besef van contingentie
Wetten, regels: niet van God of van natuur.
Dus: van ons. En dus ook te veranderen
, 3
Probleem van de orde
o =verwijst, niet naar het behoud van de bestaande machtsverhoudingen, wetten, regels,
gewoonten en instellingen, maar naar het behoud van de mogelijkheid om tot nageleefde
regels te komen
o = hoe krijgt ons leven een zekere mate van voorspelbaarheid?
Als alles contingent is?
o Waarom nodig?
zonder beperkingen, zonder het respect voor bepaalde regels zou het leven
volkomen onvoorspelbaar en daardoor ook onleefbaar worden.
Voorbeelden:
Links-rechts
Auto (recht van de sterkste)
Chirurgische ingreep (je weet dat chirurg te vertrouwen is)
o Maar: wetten van zijn door mensen gemaakt
Hoe komen we tot regels die iedereen naleeft?
Twee ideeën verlichting en tegen-verlichting
1.3.1 Verlichting en tegen-Verlichting
Verlichting
o Sterk geseculariseerde, geïndividualiseerde en gerationaliseerde denken
Verwierp een beroep op religie als een handhaver van de orde
o De rede moest de grondslag van de maatschappelijke orde worden.
verwachtten dat als de mensen redelijk zouden handelen, het samenleven door
vooruitgang zou worden gekenmerkt
De rede en het wetenschappelijke denken zouden, maatschappelijke rust,
vooruitgang en geluk brengen
Tegen-Verlichting
o Vreesde dat het redelijke handelen wel eens tot egoïsme, sociale ontreddering en
vervreemding zou kunnen leiden
Als mensen niet meer geloofden dat de regels die het samenleven mogelijk maken,
van bovennatuurlijke oorsprong zijn, zouden ze elkaar niet meer respecteren
o Als de regels het nastreven van het eigen belang belemmerden, zouden mensen zeggen dat
die regels willekeurig (of arbitrair) waren en ze met voeten treden om hun eigen belang
toch te kunnen behartigen.
Daarom waren godsdienst en gezag nodig om het samenleven te regelen
1.3.3. Debat tussen Habermas en Luhmann (Sociologie nu)
Habermas
o Wetenschappelijke rede
, 4
Het inzicht dat de geschiedenis door de mens is gemaakt, acht hij een overwinning
van de rede.
kan ons niet zeggen wat we moeten doen.
Kan ons wel vertellen hoe we iets doeltreffend en/of efficiënt kunnen aanpakken
Kan ons niet zeggen waarom we eerder het ene dan het andere moeten doen
o Open wetenschappelijke communicatie
Gelooft dat de wetenschap ons een methode aanreikt om op een open wijze met
elkaar te leren communiceren.
Ongedwongen communicatie zou ertoe leiden dat alle eerlijke en redelijke mensen
die met elkaar in debat gaan het eens worden over wat ze moeten doen en hoe ze
beleidsprioriteiten moeten stellen. (=consesus)
Door open communicatie zouden de regels en de instellingen die we zelf maken,
ophouden willekeurig en arbitrair te zijn, want alle eerlijke en redelijke mensen
zouden ze onderschrijven.
Het arbitraire verdwijnt
o is van oordeel dat het recht toch rechtvaardig moet zijn
dat het daardoor kan en moet worden bekritiseerd op basis van het
rechtvaardigheidsgevoel.
mag en moet ook de meerderheid aan kritiek worden onderworpen.
o Plaats zich in het verlengde van de Verlichting
Beschouwt het echter als een onvoltooid proces
Luhmann
o We worden het nooit eens over wat rechtvaardig is.
Ook redelijke en eerlijke mensen kunnen het volgens hem, ook na een open en
oprechte discussie, nog grondig oneens zijn over wat wenselijk en prioritair is.
o Leren leven met het arbitraire
Precies omdat we het over doelen toch nooit eens worden, is volgens hem de
meerderheidsregel bedacht
Niets zegt dat die meerderheid het bij het rechte eind heeft, maar als we ze
niet respecteren, creëren we chaos en het risico op ergere vormen van
willekeur
Andere manier om arbitraire te aanvaarden
het rechtspositivisme: Die opvatting stelt dat een wet respect verdient,
ongeacht haar inhoud of de doelen die zij dient, zolang zij maar op de
correcte wijze, volgens de voorziene procedure, tot stand is gekomen.
o een regel die volgens de juiste procedure tot stand is gekomen )
moet worden gerespecteerd, ook al vinden we die regel persoonlijk
niet rechtvaardig.
o Plaats zich in het verlengde van de Tegen-Verlichting
Volgens hem kan chaos slechts worden vermeden door de keuzemogelijkheden van
mensen op de een of andere manier te beperken.
kan worden bevorderd door onder meer religie, door het geloof dat de
bestaande orde natuurlijk is of door een groot respect voor de traditie
o middelen waarmee de mens ertoe wordt gebracht worden het
contingente te aanvaarden en te respecteren, alsof het geenszins
arbitrair is.
Voorbeelden
o Roken
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yanaschoenaers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.04. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now