Summary
Sociologie II: samenvatting
- Course
- Institution
Samenvattingen van de hoofdstukken 14 tot en met 21 van het boek 'sociologie, een inleiding'. De te kennen hoofdstukken voor het vak Sociologie II aan de VUB. Ik had een 16/20.
[Show more]
2 reviews
By: vikivanrompaye • 4 year ago
By: BoDevleeschouwer • 6 year ago
Seller
Follow
NellyGeerts
Reviews received
Content preview
1. De aanloop tot de modernisering1. Een beschavingsproject
Bij de formulering van een verklaring voor de waarden, normen, condities, middelen en spelregels
van een samenleving wordt vaak verwezen naar de legitimerende derden: de natuur (of de genen),
de geschiedenis en de samenhang.
Terugblikkend op de geschiedenis van het denken over de mens moeten we vaststellen dat die
dwingende factoren (natuur, geschiedenis, samenhang) achteraf niet zo dwingend bleken. Zo ook de
bevolkingstheorie van Thomas Robert Malthus, een conflictsocioloog van de sociaal darwinistische
school. Hij stelde dat mensen zich voortplanten volgens een geometrische reeks, met een
verdubbeling elke 25 jaar. Wat volgens Malthus onafwendbaar leidt tot tekorten en uitputting van de
landbouwgrond en uiteindelijk tot hongersnood en bevolkingsverdunning om de bevolking weer in
evenwicht te brengen met de beschikbare middelen.
Malthus theorie werd actief gebruikt tegen sociaal beleid en tegen sociale zekerheid. Het hield echter
geen rekening met twee ontwikkelingen:
- De zeer grote toename van productiviteit van de voedselproductie
- De verspreiding van geboortebeperking zonder morele beperking (Malthus dacht dat
geboortebeperking slecht zou zijn voor het moraal, vooral van de vrouwen)
Een ander voorbeeld is The Limits to Growth van de Club van Rome die stelde dat verdere
economische ontwikkeling een zeer zware onmogelijke belasting zou zijn voor de natuur en zware
sociale kosten zou hebben en daarom geremd moet worden. Deze theorie houdt volgens sommigen
geen rekening met de vindingrijkheid en aanpassingsvermogen van de mens.
We moeten oppassen met regelmaten te bestempelen als ‘even dwingend als natuurwetten’
als we de geschiedenis analyseren.
2. De moderne beschaving
2.1. Vierhonderd jaar modernisering
Het resultaat van de veranderingen over de laatste vierhonderd jaar wordt de moderne samenleving
of de moderniteit genoemd, die in twee perioden kan worden opgedeeld:
- Een aanloop tot modernisering: de belangrijkste bouwstenen van de transformatie komen
tot ontwikkeling (1600-1800)
- De voltrekking van de moderniteit: die elementen dringen door in de verschillende
maatschappelijke lagen, hun gevolgen laten zich in de wereld voelen en gaan het alledaagse
leven beïnvloeden (1800-vandaag)
2.2. De polysemie van het verleden
De onbepaaldheid van de gebeurtenissen of polysemie (meerduidigheid) van het verleden maakt
verschillende interpretaties van het verleden mogelijk. We leven niet zozeer met ons verleden, maar
wel met onze geschiedenis: onze interpretaties van het verleden. Bijv. verschillende interpretaties
van de prise de la Bastille:
, - Hebben een paar duizend Parijzenaren, zonder goed te weten wat ze deden, een
laatmiddeleeuws fort bestormd waarin nog amper 7 mensen zaten?
- Hebben de revolutionairen roemrijk de Bastille bestormd en een eeuwenoude tirannie
afgeworpen?
Modernisering ontsnapt daar niet aan.
3. De aanloop tot moderniteit
De aanloopperiode tot aan de grote transformatie (1600-1800) wordt gekenmerkt door de grondige
transformatie van een aantal instellingen als ook de opstarting van andere. Het gaat om:
- De moderne staatsvorming
- De dynamiek van het kapitalisme
- De groei van een wetenschappelijk-technologisch complex
- De rationalisering van cultuur
Men spreekt van modernisering als men dat samenspel in zijn globaal resultaat wil
aanduiden, zonder aan de ene of de andere component een bepalende rol toe te kennen.
3.1. Moderne staatsvorming: van absolute naar penetrerende macht
De staat of de natiestaat is een politiek georganiseerde samenleving met een wetgevende en
uitvoerende macht die reguliere macht heeft over een bepaald territorium, alsook een monopolie op
het gebruik van geweld.
Staatsvorming is de manier waarop een samenleving via organisatie de capaciteit ontwikkelt om de
collectief aangevoelde problemen aan te pakken en eventueel op te lossen, de spelregels van het
samenleven en de verdeling van middelen en macht te beïnvloeden.
De staatsvorming vanaf eind 15de eeuw heeft een interne en externe dimensie:
- Intern: heerser moet erin slagen het monopolie op geweld te verwerven en de capaciteit
ontwikkelen om belastingen te innen
- Extern: de staat moet door andere staten erkend worden
Europa werd geruime tijd gekenmerkt door verschillende staten die dikwijls met elkaar in conflict
traden maar waarvan geen enkele sterk genoeg bleek om de ander permanent te onderwerpen en
uit te groeien tot een imperium.
De grote bloeitijd van de staat komt in de tweede fase van de modernisering (na 1800). De wereld
wordt georganiseerd in een groeiende aantal onafhankelijke staten. De bevolking wordt gereguleerd
(via paspoorten, visumvereisten, …) om beter belastingen te kunnen innen en om de autochtonen
van de immigranten beter te onderscheiden.
Als zij de nationaliteit willen verduidelijk opteren emigratielanden zoals Duitsland voor een
nationaliteit op een vermeende bloedafstamming (jus sanguinis), terwijl immigratielanden eerder
kiezen voor burgerschap op basis van de woonplaats (jus soli).
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller NellyGeerts. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $0.00. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now