Leerdoelen Rechtsstaat 1: Ethiek, recht en samenleving
Thema: Recht in perspectief: Achtergrond van het Recht & Recht en Moraal (A2)
4 functies van het recht:
1. normatieve functie
2. geschil oplossende functie
3. additionele functie
4. instrumentele functie
De student:
kan uitleggen wat de normatieve functie van het recht is;
-normatieve functie -> bedacht hoe iets zou moeten, verschil tussen goed en kwaad. Deze
functie geeft aan wat er belangrijk gevonden wordt in de samenleving. Dit zijn rechtsnormen
waar iedereen het ermee eens is, geschreven rechten.
kan beschrijven wat de relatie tussen recht en ethiek (moraal) is;
Moraal is het geheel van gedeelde morele oordelen (normen en waarden) van een groep
dat ontstaat in een gesprek. Het is het geheel van morele regels waaraan wij onszelf en
anderen in redelijkheid gehaald en achten.
Ethiek is de wetenschap die moraal bestudeerd en die trachtte moraal verder te helpen door
nieuwe argumenten te ontwikkelen en te gebruiken in afwegingen.
1
kan voorbeelden geven van wederzijdse beïnvloeding van recht en moraal in de
samenleving;
Overheid kan ook moraal opleggen d.m.v. wetgeving.
Denk bijvoorbeeld aan het verbod op roken, toen werd het niet door iedereen geaccepteerd
omdat ze het raar vonden.
Of bijvoorbeeld dat je wordt verplicht een helm of gordel te dragen omdat je hiermee levens
red en dat is juist goed, het argument hiervoor is moreel.
Het schade beginsel.
- Regels die berusten op het schade beginsel hebben een grotere kans om erkend te
worden, dan regels die berust op paternalisme en moralistische wetgeving.
- Je persoonlijke vrijheid mag beperkt worden als daarmee schade of letsel aan
anderen of jezelf voorkomen kan worden.
- Bijvoorbeeld: een snelheidslimiet, het gebruik van alcohol als je nog moet rijden.
Deze wetten beschermen jou als burger zodat je geen letsel of schade maakt.
Paternalisme.
- Moreel standpunt waarbij mensen tegen zichzelf beschermd moeten worden.
- Wetgever verbiedt bepaald gedrag voor ‘’ ieders bestwil.’’
, - Bijvoorbeeld: het verbod op het gebruik van drugs, het dragen van veiligheidsgordel
of het nemen van een pauze als je een lange tijd werkt.
Moralistische wetgeving.
- Berust op moralistische overtuiging.
- Gedrag dat verboden wordt wat op geen enkele wijze schade berokkent aan
anderen. Bijvoorbeeld: dat je niet naakt over straat mag lopen.
kan beschrijven wat de verhouding tussen moraal, cultuur, waarden en normen is;
Moraal
- Geeft handelingen en gedragingen aan die en maatschappelijke context als correct of
wenselijk worden gezien.
- Objectief
- Relatief
- Verandert
Cultuur
- Geheel aan gewoonten en regels dat bij een volk hoort.
- Ieder cultuur heeft eigen normen en waarden.
Waarden
- Iets wat een persoon of samenleving nastrevenswaardige vindt.
Normen
- Opvattingen die ten grondslag liggen aan de manier waarop men zich wel of niet
moet gedragen.
- Normen zijn sterk afhankelijk van iemand religieuze culturele sociale en
maatschappelijke achtergrond.
Voorbeelden:
- Norm is dat iemand zich aan de maximumsnelheid moet houden, waarden zijn
veiligheid en verantwoordelijkheid, moraal is dat hier mijn leven gered worden en
dat is goed, dit valt binnen onze cultuur onder gewoonten en regels.
kan uitleggen hoe culturele programmering tot stand komt;
Betekent: het aanleren van cultuur via opvoeding, socialisatie,. normen en waarden en
waarneming
Deze programmering komt tot stand door de opvoeding en de sociale context waarin
ervaringen worden opgedaan. Cultuur vormt een deel van deze programmering. Cultuur is
een collectief verschijnsel.
kan uitleggen wat begrippen als waarde, norm en deugden betekenen en
voorbeelden geven van waarden, normen en deugden;
Waarden
- Om de gevolgen van een handeling moreel te beoordelen, gebruikt men waarden.
- Iets wat een persoon of samenleving nastrevenswaardige vindt.
Bijvoorbeeld:
1. Vrijheid
2. Gelijkheid
3. Collegialiteit
4. broederschap
Morele waarden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sisi1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.