100% satisfaction guarantee Immediately available after payment Both online and in PDF No strings attached
logo-home
Samenvatting moleculaire oncologie $13.46   Add to cart

Summary

Samenvatting moleculaire oncologie

 50 views  0 purchase
  • Course
  • Institution

samenvatting gemaakt van alle powerpoints gezien in de les met extra notities gemaakt tijdens de colleges

Preview 4 out of 129  pages

  • March 1, 2023
  • 129
  • 2022/2023
  • Summary
avatar-seller
Moleculaire oncologie
Hoofdstuk 1: Doelgerichte therapieën

1. inleiding
Hallmarks of cancer

 Zelfvoorzienend in groeifactoren
 Ongevoelig voor groeiremmende signalen
 Ontwijken van immuunsysteem
 Onbeperkte celdeling
 Inflammatoire omgeving
 Activatie van invasie en metastase
 Inductie van angiogenese
 Genomische instabiliteit
 Vermijden van celdood
 Reprogrammeren van energiemetabolisme
 Senescente cellen
 Fenotypische plasticiteit
 Epigenetische reprogrammering
 Microbioom

1.1. Conventionele kankertherapieën
 Complete verwijdering/vernietiging tumor
 Zeer selectief
 Ideale ‘single agent’ kankergeneesmiddel niet voorhanden

Afhankelijk van: soort tumor, lokale uitbreiding, metastasen

 Hersentumor bvb kan moeilijk via operatie verwijderd worden door ligging
 Soms tumor eerst bestralen om te verkleinen, vervolgens operatief verwijderen

Combinatie van chirurgie/ chemo/ RT

Adjuvant: eerst de tumor opereren, gevolgd door chemotherapie of radiotherapie

Neo-adjuvant: chemotherapie of radiotherapie om tumor te verkleinen en vervolgens beter te
kunnen opereren.

Bij ernstige belemmering door omliggende weefsels, kan bestraling veel nevenwerkingen hebben op
de normale weefsels.

Bestraling gefractioneerd toedienen volgens bepaalde schema’s: krijgt dezelfde dosis maar in
verschillende stukjes → tussendoor kunnen de gezonde cellen recupereren en kankercellen zullen
afsterven

→ Om nevenwerkingen op gezonde cellen te beperken




1

, 1.2. Klassieke behandelingsmogelijkheden
 Chirurgie: operatief verwijderen van tumorcellen → merendeel van de kankerpatiënten
 Radiotherapie: lokaal tumor bestralen, omringende weefsel besparen
 Chemotherapie: intraveneus, systemische therapie
o Geneesmiddel komt in de bloedsomloop terecht en verspreidt zich, op deze manier worden
ook metastasen behandeld.

➔ Vaak is een combo van verschillende kankertherapieën nodig

1.3. Nieuwe behandelingsmethoden
 Doelgerichte (moleculaire) therapieën
 Immuuntherapie
 Gentherapie
 Anti-angiogene therapie

 Ideale behandeling: gericht op de tumor te verwijderen, en specifieke therapie die gezonde
cellen bespaart

2. Doelgerichte kankerbehandeling
2.1. Algemene definitie
Beter inzicht in moleculairbiologische achtergrond tumoren:

 Kankergenen
 signaalpathways
Ontwikkelen van ‘target’gerichte of doelgerichte therapie voor geïndividualiseerde behandelingen
gebaseerd op:

 genetische achtergrond van de patiënt
 genetische expressieprofiel van individuele tumor
 processen op posttranscriptieniveau


Selectieve en geïndividualiseerde therapieën → minder nevenwerkingen

FDA: “Therapie is pas doelgericht als de medicatie gekoppeld is aan een goedgekeurde diagnostische
test, waaruit blijkt dat de patiënt in aanmerking komt en bijgevolg voordeel kan halen uit de
therapie.”

 Patiëntselectie staat centraal
 bv. trastuzumab: voor borstkankerpatiënten met HER2/neu overexpressie (test die
opstpoort of HER2 in overexpressie komt)

Oncologen/wetenschappers: “Doelgerichte therapie richt zich op een specifiek doelwit of een
biologische pathway die, bij inactivatie, regressie of stopzetting van het maligne proces
veroorzaakt.”

2.1.1. Ideale targets

Macromolecule, een signaalpathway of een genetisch profiel:
 Cruciaal en specifiek voor maligne fenotype



2

,  Niet of in beperkte mate tot expressie in vitale organen/weefsels
 Biologisch relevant
 Reproduceerbare metingen
 Ondubbelzinnige correlatie met uitkomst
 Inhibitie/onderdrukking/uitschakeling geeft klinische reactie in patiënt met tumoren met
target en niet in patiënten met tumoren zonder target
 Moet beïnvloed kunnen worden door toe te dienen drug
 Geen of weinig nevenwerkingen
 Geen of beheersbare toxiciteit in vitale niet-tumorcellen

2.1.2. Doelgerichte therapie is gericht op

 Kankercellen te stimuleren zichzelf te vernietigen
 Kankercellen te vernietigen
 m.b.v. immuunsysteem
 De aanmaak van bloedvaten naar kankercellen af te
remmen
 De groei van kankercellen af te remmen


Alle hallmarks zijn aangrijpingspunten voor
doelgerichte therapieën.
- Doelgericht aanvallen = combinatie van geneesmiddelen gebruiken
- Kankercellen via verschillende hoeken aanvallen

Tumor is meer dan louter een kankercel

- Bindweefselcellen
- Bloedvaten
- Immuun cellen
o Dus de tumor micro omgeving wordt als een belangrijk gegeven erkent
o Angiogenese stoppen = niet rechtstreeks de tumor aanvallen maar hierdoor kan de
tumor wel niet verder groeien

2.2. Voorbeelden van doelgerichte therapieën
2.2.1. Hormonale therapie
 Baarmoeder- en borstkanker
 Prostaatkanker
 (neo)-adjuvant of palliatief

Tamoxifen:

 Oestrogeenreceptor als doelwit
 ER+ tumorcellen: = enkel
toepasbaar voor borst tumoren die
oestrogeen positief zijn
o ¾ kan het gebruikt worden
want ¾ vrouwen heeft deze receptor
 Preventief borstkanker: voor vrouwen met een hoog risico (bvb bij mutatie in BRCA gen)


3

,  Weinig/geen bijwerkingen

Tamoxifen blokkeert receptor → oestrogeen kan niet meer binden

Onderliggende signaalpathway wordt stilgelegd

Aromatase inhibitoren:

 Postmenopauzale borstkanker patiënten
 Androgeen → oestrogeen
o Aromatase is het enzym dat deze omzetting stimuleert
o Androgeen is dus een belangrijke bron van oestrogeen bij de vrouw na de menopauze
▪ Dit stilleggen = doelwit voor de behandeling

Chemische castratie
 Prostaatkanker (hormonale therapie)
 Tumorcellen afhankelijk van testosteron →geproduceerd in testikels (en bijnier)
o gereguleerd door LH (hypofyse) onder controle van LHRH (hypothalamus)
 Castratie (heel ingrijpend en irreversibel): producerend orgaan weggehaald, man wordt ook
onvruchtbaar
 Analoog of agonist LHRH = chemische castratie
o stopt productie van testosteron → sterke testosteron productie, uitgeput na 2-3
weken. De eerste 2-3 weken is de flare up periode. Minder invasieve en reversibele
therapie.
 Anti-androgenen: inhiberen binding testosteron op androgene receptor
o Rechtstreeks de binding (competitief) van testosteron op zijn receptor gaan
inhiberen
o Kunnen toegepast worden in de flair up periode
o = direct het effect van testosteron tegengaan
 2008: LHRH-antagonist Firmagon goedgekeurd door FDA.


2.2.2. Behandelingen gericht op intracellulaire signaaltransductie
EGFR, IGFR,…. → activatie van de downstreampathways

Groeifactor bindt aan receptor → start intracellulaire cascade → aansturen
van celdeling, bevorderen groeioverleving

Binding = activatie van downstream overlevingspathways:
Overlevingspathways stilleggen → groei kankercellen wordt stilgelegd.

verschillende gerichte therapieën

 rapamycine → mTOR
 MK-2206 → Akt
 Volasertib → Plk1

2.2.3. Monoklonale antilichamen
mAB → receptor competitief inhiberen, onderliggende signaal
transductiepathway wordt geïnhibeerd



4

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller SamenvattingenBMWAB. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $13.46. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

80364 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now

Start selling
$13.46
  • (0)
  Add to cart