College 4 Staatsvormen en regeringsvormen, wat is decentralisatie
Staatsvormen:
1. Monarchieën versus republieken
Monarchie heeft erfelijke opvolging
Republiek heeft een niet-erfelijke opvolging (verkiezingen)
2. Eenheidsstaten versus gedecentraliseerde eenheidsstaten
Eenheidstaat heeft centraal overheidsgezag (taken en bevoegdheden op één plek)
Gedecentraliseerde eenheidsstaat: bevoegdheden verdeeld
3. Federaties versus confederaties
Federatie: staat waar het staatsgezag verdeeld is over een centraal gezag en
substaten
Confederatie: losse vorm van samenwerking. (een lossere samenwerkingsvorm,
waarbij de deelstaten hun soevereiniteit hebben behouden, maar ervoor hebben
gekozen een samenwerking aan te gaan voor gemeenschappelijke zaken)
(voorbeelden: Amerika in 1700 en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden
en de EU)
Verschil tussen federatie en gedecentraliseerde eenheidsstaat is dat bij een federatie een
deelstaat eigen gezag heeft en bij een gedecentraliseerde eenheidsstaat mag de centrale
overheid de bevoegdheden afnemen van een lagere overheid.
Verschil tussen federatie en confederatie is dat een federatie een gezamenlijke grondwet
hebben en een confederatie werkt alleen op basis van een verdrag samen en heeft geen
gezamenlijke grondwet.
Regeringsvormen:
- Parlementair stelsel: dat de regering berust op het vertrouwen van het parlement
(vertrouwensregel)
- Presidentiële regeringsvorm: het staatshoofd wordt rechtstreeks verkozen en is hij
als direct verkozene leider van de regering.
- Semi-presidentiële regeringsvorm: parlement en president worden rechtstreeks
gekozen door de kiezers en de president kan niet worden ontslagen. President
benoemt een premier die de regering vormt en kan aanblijven zolang de premier het
vertrouwen van de meerderheid van het parlement heeft.
presidentiële aspecten en elementen van een parlementair stelsel
- Éénpartij-stelsel, religieuze regeringsvormen
Geen vrij verkiezingen
1 partij de baas
Nederland als gedecentraliseerde eenheidsstaat
- Nadruk op centrale overheid
- Er zijn echter decentrale bestuurslagen
- Bestuursorganen binnen die lagen hebben eigen bevoegdheden
Die bevoegdheid wordt uitgeoefend binnen specifieke grenzen
, - Denk aan provincies, gemeenten en waterschappen
Hoofdstuk 7 Grondwet
Provincie: (123 Grondwet)
- Provinciale Staten
- Gedeputeerde Staten
- Commissaris van de Koning
Gemeente: (123 Grondwet)
- Gemeenteraad
- College van burgemeester en wethouders
- Burgemeester
Waterschap: (133 Grondwet)
- Algemeen bestuur
- Dagelijks bestuur
- Voorzitter
345 gemeenten
12 provincies
21 waterschappen
Artikel 124 Grondwet: zie je hoe het zit met de bevoegdheden van de gemeente en provincie
Lid 1: autonomie
Lid 2: medebewind:
Territoriale decentralisatie:
Decentralisatie: taken en bevoegdheden zijn verdeeld op verschillende niveaus
Territoriale decentralisatie: hierbij is het grondgebied van belang. De staat, de provincies of
de gemeenten hebben taken en bevoegdheden op hun grondgebied
Functionele decentralisatie: geen grondgebied.
Waterschap: functionele + territoriale (waterhuishouding)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller eva09vonk. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.49. You're not tied to anything after your purchase.