Samenvatting H8 – Profiel van de Nederlandse overheid
Onder de centrale overheid of rijksoverheid vallen verschillende organisaties: de
Staten-Generaal, de regering en de departementen.
Het parlement bestaat in Nederland uit twee kamers (de eerste kamer en de tweede
kamer) samen vormen die kamers de Staten-Generaal. Dit is een van de
belangrijkste organisaties binnen de rijksoverheid.
Elke 4 jaar worden de 150 leden van de tweede kamer rechtstreeks gekozen door de
inwoners van ons land van 18 jaar en ouder.
Politieke partijen spelen een belangrijke rol bij de verkiezingen voor de leden van de
Kamers. Politieke partijen bepalen welke personen als kamerlid verkiesbaar zijn.
De Kamer regelt haar eigen werkzaamheden in een Reglement van Orde.
De leden van de tweede kamer zelf haar werkzaamheden en organisatie regelen. De
leden van de tweede kamer kiezen uit hun midden een kamervoorzitter, meestal is
de voorzitter afkomstig van de grootste partij in de Kamer.
De regering en Staten-Generaal zijn samen bevoegd om wetten uit te vaardigen. De
tweede kamer heeft het recht van initiatief wat betekent dat zij wetsvoorstellen kan
indienen en zij heeft het recht van amendement wat betekent dat zij voorstellen van
wetswijzigingen kan indienen.
Verloop wetsvoorstel: (1) wetsontwerp (wordt meestal ontworpen door de regering
zelf), (2) eerste versie wordt op een departement geschreven, (3) het ontwerp wordt
besproken in de ministerraad, (4) de Raad van State wordt om advies gevraagd, (5)
het Parlement kijkt naar het wetsvoorstel en behandeld deze in een aantal ronden en
(6) als de tweede kamer akkoord is wordt het wetsvoorstel doorgestuurd naar de
eerste kamer.
De Kamer heeft verder tot taak de regering te controleren dit kan zij doen door
4-tal middelen:
Het vragenrecht: ieder kamerlid mag vragen stellen aan een minister (of
staatssecretaris).
Het recht van interpellatie: Als een meerderheid eens is kan een minister naar de
Kamer geroepen worden om verantwoording af te leggen.
Het enquêterecht: de Kamer benoemt uit haar midden een commissie die de
opdracht krijgt een specifiek onderzoek uit te voeren (parlementaire enquête).
Iedereen die door de commissie wordt opgeroepen is verplicht om te verschijnen.
Het budgetrecht: de Kamer krijgt zeggenschap over de uitgaven van een ministerie.
, Motie: schriftelijk verzoek van Kamerleden aan een minister of staatssecretaris om
iets te doen of juist iets na te laten.
Motie van wantrouwen: als de bewindspersoon niet doet wat de meerderheid van
de Kamerleden wil kunnen zij ervoor kiezen om er gevolgen aan te verbinden en de
minister weg te sturen.
Motie van afkeuren: de meerderheid van de Kamerleden kan laten merken dat ze
het niet eens zijn met de beslissing van de minister.
Motie van treurnis: is een motie waarin wordt uitgesproken dat het orgaan dat de
motie aanneemt een bepaalde gang van zaken of een bepaalde opstelling door
degene, tegen wie de motie is gericht, betreurt.
Parlementaire onderzoekscommissie: bestaat uit Kamerleden en is bevoegd om
onderzoek te doen (deze heeft echter minder bevoegdheden dat de parlementaire
enquête).
De griffier ondersteunt de tweede kamer en is het hoofd van de ondersteunende
ambtelijke dienst. Hij adviseert de Kamer en de voorzitter van het presidium
(voorzitters en ondervoorzitters) over alle staatsrechtelijke en procedurele aspecten
van het werk van de tweede kamer.
BOR (Bureau Onderzoek en Rijksuitgaven) geeft de kamer gevraagd en ongevraagd
adviezen en ondersteunt de Kamer bij alle vormen van onderzoek.
De tweede kamer kent 3 vormen van onderzoek: (1) de Kamer kan onderzoek
uitbesteden aan organisaties of instellingen buiten de Kamer, (2) de Kamer kan
onderzoek laten uitvoeren door medewerkers van de Kamer en (3) de Kamer kan
besluiten tot een onderzoek door Kamerleden zelf (parlementaire enquête of
parlementaire onderzoekscommissie).
De leden van de eerste kamer worden op een andere manier gekozen dan die van
de tweede kamer. Het zijn de leden van de provinciale staten die elke 4 jaar (2
maanden nadat zij zelf gekozen zijn door het volk) de 75 leden van de Kamer kiezen.
Deze wijze van kiezen wordt indirect of getrapt genoemd. De leden kiezen uit hun
midden een voorzitter, ook hier is meestal het geval dat de voorzitter uit de grootste
partij komt.
De eerste kamer kent een eigen Reglement van Orde waarin de regeling van de
werkzaamheden van de eerste kamer is vastgelegd.
De functie van de eerste kamer is vooral één van heroverwegen. De eerste kamer
wordt daarom ook wel de chambre of reflection genoemd. Zij bekijkt of de besluiten
die zijn genomen door de tweede kamer wel goed in elkaar zitten.
Het lidmaatschap van de eerste kamer is niet zoals de tweede kamer een
fulltimebaan.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller xcait8lynx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.03. You're not tied to anything after your purchase.
